Een sollicitatiebrief kan nog altijd het best goed gespeld zijn (NRC Handelsblad / De Standaard)

Niet iedereen gebruikt een spellingchecker,’ zegt Bianca Elshout, recruiter van het Diaconessenziekenhuis in Leiden, met gevoel voor understatement. ‘Voor sommige mensen die solliciteren naar facilitaire functies is het schrijven van een brief al een uitdaging. Laat staat dat die goed gespeld is.’

De ervaring van Elshout staat niet op zichzelf. Iedereen in Nederland en Vlaanderen die brieven van werkzoekenden onder ogen krijgt, verbaast zich regelmatig over de blunders. Flagrante d/t-missers. Woorden met drie medeklinkers achter elkaar. De elementairste spellingregels worden regelmatig overtreden.

Voor zover wervers het kunnen inschatten is het niveau alleen maar beroerder geworden. ‘In de leeftijd tot 24 jaar is de kwaliteit echt slechter’, meent Rick Kessels, accountmanager van uitzendbureau Pro Industry in Breda.

Mogelijk komt dat door de oprukkende gewoonte om via Twitter op een vacature te reageren, veronderstelt Elshout. ‘Als je snel reageert, neemt het aantal spelfouten ook snel toe. Zelfs in een kort bericht van 140 tekens.’

En dan is het misschien nog erger dan recruiters denken. De meesten nemen niet de moeite te controleren of ieder woord correct is geschreven. Electrabel is een uitzondering. De Vlaamse energieleverancier grijpt bij twijfel wél naar het Groene Boekje.

Doorslaggevend zijn spelfouten alleen echter als foutloos schrijven belangrijk is voor de functie. ‘Voor functies waarbij iemand veel verslagen moeten maken, nodigen we een slechte speller niet uit,’ zegt Ine Seyen, medewerker werving & selectie van het Jessa Ziekenhuis in Hasselt. Electrabel nodigt bij gelijkwaardige cv’s de beste speller uit.

Toch weegt het spellingsniveau altijd mee, denkt Kessels. ‘Onze klanten in de technische sector vragen absoluut niet om spellingsvaardigheden. Maar zelf let ik er altijd op, omdat de mensen die wij bemiddelen later een meer administratieve functie kunnen krijgen. En omdat hun niveau in het algemeen slechter is. Ik nodig de slechtste briefschrijvers nog uit, maar regelmatig blijkt dat ze dan ook mondeling slecht communiceren.’

(Eerder in ingekorte versie gepubliceerd in NRC Handelsblad en De Standaard, beide op 21 nov 2012. Het stuk is voor dezelfde serie bijlagen gemaakt als deze.)

Een Vlaming blijft herkenbaar als hij in Nederland woont (NRC Handelsblad / De Standaard)

De Vlaamse schrijver Ivo Victoria maakt zich geen illusies. Na tien jaar Amsterdam hoort iedereen nog altijd direct dat hij geen Nederlander is. ‘In het slechtste geval houden ze me voor een Brabander.’  Toch is zijn taalgebruik verhollandst. ‘In 2002  wilde ik principieel Vlaams blijven praten. Dat was onmogelijk vol te houden. Op mijn werk begrepen ze me gewoon niet. Daarna begon het Hollands er in te sluipen: je en jij in plaats van ge en gij, “nou”, uitdrukkingen. En nu vragen vrienden in Vlaanderen of ik al een Nederlands paspoort heb aangevraagd.’

Voormalig televisiemaker en schrijver Jef Rademakers weet niet beter of hij krijgt commentaar op zijn uitspraak. In Hilversum ‘lachte de technicus me uit om mijn zachte g’, in Brasschaat – waar de geboren Brabander ruim twintig jaar woont – blijft hij eeuwig de Nederlander. ‘Ik bestel twee schelletjes hesp in plaats van twee plakken ham, maar iedereen hoort dat ik geen Vlaming ben. Mijn dochters die hier op de lagere schoolleeftijd kwamen met hun Gooise r, hebben perfect Vlaamse leren praten. Maar vanaf een bepaalde leeftijd lukt dat niet meer.’

Directeur van het Koninklijk Concertgebouworkest en Vlaming Jan Raes hoort het ‘meer dan honderd keer per jaar’: dat Nederlands zo graag Vlaams horen praten. ‘Ik ben het beu dat te horen, maar je kan het een ander niet kwalijk nemen dat hij dat graag hoort. Het is ook zachter.  Zelf hoor ik van mijn persoonlijk assistente dat ik directer en strakker ben gaan praten, maar ik ga geen harde g gebruiken. Ik kan het wel, om mijn kinderen aan het lachen te krijgen, maar in het openbaar doe ik het niet. Dan hoor ik dat ik niet mezelf ben. Wel vermijd ik automatisch zo veel mogelijk Vlaamse uitdrukkingen. Dat is efficiënter.’

Directeur Hans Willem Cortenraad van Centraal Boekhuis is in Nederland blijven werken, maar zijn collega’s ontgaat het niet dat hij al een decennium even boven Antwerpen woont. ‘Tijdens teamvergaderingen wordt er af en toe hardop gelachen omdat ik een Vlaams woord gebruik of iets met een Vlaamse tongval zeg. Dat is er onbewust ingeslopen. Andersom bestel ik in België een pintje in plaats van een biertje, om het onderscheid te maken met een toerist uit Nederland, maar ik waag me niet aan een Vlaams accent. Dat zou eerder vreemd overkomen dan authentiek.’

(Eerder - nog verder ingekort - gepubliceerd in De Standaard, 19 nov 2012, en NRC Handelsblad, 20 nov 2012, in het kader van hun gezamenlijk project 'Mijn taal & ik')