vrijdag 26 december 2014

De top van 2014 – Nederlandstalig versus vertaald: 6-4

Ongeveer 165 boeken gelezen dit jaar, waarvan ik er zeven niet heb uitgelezen. Best weinig, als je bedenkt hoe weinig dagen het jaar ook in 2014 telde. Het overgrote deel viel in de categorie literaire fictie, maar zeker niet alles. Een stuk of 45 boeken waren vertaald. Ja, het meest uit het Engels. Deze waren me het liefst (waarbij ik me bewust heb beperkt tot fictie):

Oorlog met de salamanders - Karel Capek
Teatro Olimpico - Kees 't Hart

Zie hier voor: 

maandag 22 december 2014

Met Schoolbieb Next verdienen boekverkopers aan deskundig advies aan scholen (Boekblad)

Ars Scribendi lanceert volgende maand Schoolbieb Next. De uitgeverij zet hiermee boekhandelaren in als leesadviseur van scholen voor hun bibliotheek. Een totaal nieuwe marktbenadering, aldus commercieel directeur Bert Holtvlüwer.

Schoolbieb Next is een leesbevorderingsconcept dat zich richt op de talloze schoolbibliotheken in het primair onderwijs die te kampen hebben met 'ernstig achterstallig onderhoud', legt Holtvlüwer uit. Aan de ene kant onderkennen steeds meer scholen, onder invloed van initiatieven van partijen als Stichting Lezen en kinderboekenambassadeur Jacques Vriens, het belang van lezen voor de toekomstkansen van kinderen. Aan de andere kant 'is er te weinig geld om een goede bibliotheek neer te zetten met een grote variatie aan boeken.' 
Veel openbare bibliotheken bieden daarom sinds 2013 'De bibliotheek op school' aan. Dat is een concept waarin de bibliotheek aan scholen onder meer advies, een wisselcollectie en monitoring biedt. Maar, vindt Holtvlüwer: dat is 'voor scholen een dure constructie. Een optie is bijvoorbeeld een uitleenconstructie die 10 euro per leerling per jaar kost. Dat kost een school met 250 leerlingen dan 2500 euro. Per jaar, de boeken blijven in het bezit van de bibliotheek.'
Schoolbieb Next, waarvan de brochure in januari naar een kleine 6000 scholen gaat, is dan een aantrekkelijk alternatief, vindt Holtvlüwer. 'Vooral omdat wij ook "Adopteer een boek" aanbieden. Met deze vorm van fondswerving worden ouders, grootouders, buren en bekenden gevraagd om boeken voor de schoolbibliotheek te adopteren. Voor 12,50 euro kopen ze één boek. Een school heeft zo al gauw drie- tot vierduizend euro bij elkaar. En de betrokkenheid bij de schoolbibliotheek neemt toe.'
De dienstverlening van Schoolbieb Next is weliswaar niet hetzelfde als van bibliotheken – zo bieden die elke maand enkele uren ondersteuning van een leesconsulent. 'Maar ook onze leesadviseurs, altijd boekhandelaren met als specialisatie kinderboeken, kunnen coach en gids van scholen, ouders én kinderen worden. Ze kunnen schoolbibliotheken saneren en reorganiseren en bijvoorbeeld de workshop "De leesontwikkeling van uw kind" voor ouders verzorgen. Fondsenwerving om een complete schoolbieb te realiseren past uitstekend in deze dienstverlening.'
Veel verkopers van Ars Scribendi werken bovendien al langer samen met bibliotheken of zoeken die samenwerking. 'De boekverkopers stimuleren leerkrachten om gebruik te maken van de producten en diensten op het gebied van onder meer mediawijsheid en individuele leerlingbegeleiding. Ik denk dat leesadviseurs van leesspeciaalzaken, bibliotheken en scholen elkaar kunnen elkaar helpen om het doel, het bevorderen van lezen bij kinderen, te stimuleren.'
Ars Scribendi heeft van oudsher een dealernetwerk: boekhandels met wie de uitgeverij exclusieve condities heeft afgesproken om in hun regio informatieve boeken aan scholen en consumenten te verkopen. Het gaat met bijna 1500 leverbare titels niet om een klein fonds. De uitgeverij schat dat de helft van het aantal informatieve jeugdboeken in bibliotheken in Nederland, Vlaanderen én Suriname is verschenen onder hun imprint Corona.
'De meeste dealers zijn nog gewend om te denken in verdienen aan een percentage van een verkoop,' vertelt Holtvlüwer. 'Nu gaan zij leesbevordering verkopen. We spreken ook liever niet meer van boekhandelaren. Dat roept te veel associaties op met autohandelaren of marktkoopmannen. Nee, het zijn leesadviseurs. Het is aan onze dealers om te bepalen wat ze in rekening brengen voor hun werk voor scholen, maar wij adviseren hen om – na een gratis intakegesprek – hun arbeidsuren in rekening te brengen.'
Ars Scribendi verdient er in eerste instantie niets aan. Als een boekverkoper een boek van een andere uitgeverij voorschrijft: het zij zo. Holtvlüwer: 'Wij hebben zo'n groot vertrouwen in ons eigen fonds – behalve Corona ook Maretak, dat wij gaan overnemen – dat wij ervan uitgaan dat ook regelmatig onze boeken worden voorgeschreven. Maar we leggen niets vast voor onze dealers. Het is voor ons een pure gok – dat wij ervan meeprofiteren als boekverkopers deze nieuwe markt gaan bewerken.'
Bijna twee jaar geleden vertelde Holtvlüwer dat Ars Scribendi zijn dealers enigszins had verwaarloosd. De uitgeverij begon toen aan een nieuw offensief. Daar is dit het ultieme uitvloeisel van. In de tussentijd steeg het aantal dealers al van 21 in februari 2013 naar 34 nu. In januari verwacht Holtvlüwer met nog vier boekverkopers contracten af te sluiten. 'Ook durven we nu van dealers die onvoldoende actief zijn, afscheid te nemen. Dat is dit jaar helaas al vier keer gebeurd'.
(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 16 dec)

Zie ook:

zaterdag 20 december 2014

Rainbow plust vijftig procent in 2014 (Boekblad)

De omzet van Rainbow is dit jaar naar eigen zeggen met vijftig procent gestegen. De best lopende titel is De welwillenden van Jonathan Littell. Ook poëzie verkoopt goed.

Uitgever Maarten Muntinga heeft een aantal redenen voor de forse groei. De fondslijst is beduidend groter: groeide die in 2013 tot zestig titels, inmiddels zijn het er al honderd. 'Daarbij zijn we anders teruggekeerd na het faillissement in 2012. We geven mooiere boeken uit, beter gezet, met een strengere titelselectie. Dat wordt gewaardeerd door een groeiend aantal boekverkopers die ons aanbod voeren. Hun enthousiasme, daar begint het mee.'
 Speelt ook een herwaardering van het goedkopere boek een rol? 'Dat zou kunnen. In absolute aantallen verkopen wij veel minder dan twintig jaar geleden. Dat blijft zeker zo. Maar er zijn een aantal collega-pocketuitgevers weggevallen. In feite zijn wij de enige aanbieder in het literaire segment, behoudens incidentele uitgaven zoals nu de jubileumreeks van de Bezige Bij.'
Na De welwillenden noemt Muntinga als uitschieters in 2014 titels van Peter van Straaten, De kleine prins van Antoine de Saint-Exupéry en poëzie. 'De Volkskrant schreef vanochtend een ambivalent stukje over de verkoop van poëzie, maar bij ons gaat dat met onze Rainbow Essentials heel goed – al vóór het faillissement trouwens. Het mooiste voorbeeld is Judith Herzberg: van haar Doen en laten zijn meer dan 100.000 exemplaren verkocht.' Ook Toon Tellegen, Emily Dickinson, Fernando Pessoa en anderen verkopen goed.
Voor het komende jaar verwacht Muntinga opnieuw een omzetstijging. 'We zullen weer meer titels hebben. Ik verwacht ook dat meer boekhandels onze pockets in het assortiment opnemen. En het is bijvoorbeeld het eerste jaar van de verzelfstandige Polarewinkels. Nadat wij Polare in januari nog hadden geleverd stond de bevoorrading een paar maanden stil voor de onafhankelijke winkels dat weer goed oppakten. En Bol en ECI zitten ook niet stil.'
Rainbow wilde ook opnieuw e-boeken uitgeven. Voor het faillissement had de uitgeverij onder het merk e-Rainbow al enkele titels uitgegeven. 'Maar dat heeft nog niet in onze volle aandacht', zegt Muntinga. 'We worstelen met de prijsstelling. Wij vinden dat het vijf, zes euro moet zijn. Dat is lastig met een btw van 21 procent. Misschien wordt het interessant als uitlening via de bibliotheek doorzet. Aan hun vergoeding verdien je met deze prijsstelling eigenlijk meer dan verkoop. Daarnaast zijn uitgevers nog zoekend. Dat maakt het lastig rechten te krijgen. We willen ook niet met willekeurig wat titels komen, we willen een sterk merk opbouwen.'
Komen de e-boeken dan pas na 2015? Dat weet Muntinga nog niet. 'Ze staan in ieder geval niet in onze voorjaarsaanbieding.'
(Eerder gepubliceerd op Boekblad, 17 dec)

Zie hier voor een glimp van de ontstaansgeschiedenis van Rainbow.

vrijdag 19 december 2014

De Slegte sluit pop-upwinkel in Groningen (Boekblad)

De Slegte sluit per 15 januari na een half jaar de pop-upwinkel aan de Vismarkt in Groningen. On Line De Slegte BV blijft op zoek naar nieuwe locaties, maar verkoopt voorlopig alleen vanuit het magazijn aan winkels en particulieren.

De Slegte opende in de zomer twee pop-upwinkels. De vestiging in Leiden ging na drie maanden dicht. De vestiging in Groningen verkocht zo aardig dat de huurtermijn werd verlengd na een half jaar. Het pand van 140 vierkante meter, gevuld met ramsj, tweedehands en een klein deel antiquarisch. nog langer open houden is echter geen optie. 
'We hebben een redelijk stabiele voorraad, maar we zijn nog niet in staat om die regelmatig te verversen', zegt Albert Overzet van On Line De Slegte BV. 'We kunnen daarom geen winkel langere tijd openhouden. Ook in Groningen had men na een half jaar het aanbod wel gezien. Zoals dat voor alle type winkels geldt als je de voorraad niet ververst.'
Daarbij weet Overzet uit eigen retailervaring – hij werkte jaren bij De Slegte – dat 'de maanden januari, februari, maart en zelfs een deel van april de meest zwakke maanden van het jaar zijn. Dan moet je puur economisch redeneren: zijn de kosten in verhouding met de te verwachten omzet? In dit geval niet.'
On Line De Slegte BV is 'driftig' op zoek naar nieuwe panden in andere steden voor tijdelijke winkels. Als die op korte termijn gevonden worden, zal het bedrijf meteen toeslaan. 'Want in bijvoorbeeld Utrecht of Maastricht is de voorraad wel vers.' Er zitten een aantal locaties in de pijplijn, maar Overzet wil daar niets over zeggen. 'Dat ligt te gevoelig', zegt hij, zonder toe te lichten waarom.
Tot die tijd verkoopt het bedrijf uitsluitend de voorraad vanuit het distributiecentrum in Lelystad. Dat is in eerste plaats ramsj aan boekwinkels. Als groothandel draait het bedrijf 'maandelijks een substantiële omzet', zegt Overzet. 'In november hebben we voor het eerst een folder – acht pagina's, twintig titels – aan 300 winkels verspreid over het hele land verstuurd.'
Daarnaast verkoopt On Line De Slegte via Bol.com rechtstreeks aan particulieren. 'Dat legt ons geen windeieren', aldus Overzet. 'De voorraad van De Slegte werd altijd gestigmatiseerd: dat het geen goede ramsj zou zijn. Maar het word grif afgenomen. Voor bijvoorbeeld Engelse en Amerikaanse ramsj, dat vroeger De Slegte en daarna Polare goed inkocht, zijn wij vaak de enige aanbieder.'
Wat betekent 'geen windeieren'? Overzet wil er geen uitspraak over doen. Wel is de voorraad op Bol na te gaan: het aanbod beslaat momenteel 4258 artikelen, waarvan kleurboeken voor volwassenen, kookboeken en woordenboeken het best verkocht zijn. De Slegte heeft sinds 21 mei 2014 1753 beoordelingen gekregen, waarvan 828 in de laatste drie maanden. Het gemiddeld cijfer van klanten is 8,8.
(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 16 dec)

Ooit fuseerde het oude De Slegte met Selexyz. Een goed idee?

donderdag 18 december 2014

Verkleinde herdruk 'Nederlandse vogelen' verschijnt op nader te bepalen moment in 2015 (Boekblad)

Lannoo komt in 2015 met een verkleinde herdruk van Nederlandsche vogelen. De uitgeverij beslist begin volgend jaar over de verkoopprijs en het exacte moment van verschijnen.

De herdruk zal zeventig procent van het oorspronkelijke formaat zijn. Dat wil zeggen: 25 centimeter breed en 38 centimeter hoog. Daarmee kan het boek machinaal in Europa worden geproduceerd, zegt uitgever Maarten van Steenbergen, en is ook geen draagdoos nodig. De verkoopprijs kan daardoor onder de honderd euro blijven. 'Daarmee hopen we ook een nieuw publiek aan te boren: studenten, of mensen die eerst zeiden: waar moeten we zo'n groot boek nu laten?'
Lannoo beslist na de inkoopbeurs van januari, waar de uitgever hoopt te kunnen overleggen met de boekhandel, wat de exacte prijs is en wanneer de herdruk op de markt komt. Op Twitter circuleren data als eind april of mei. Van Steenbergen houdt nadrukkelijk de optie open om de herdruk pas in het najaar te brengen. Dan hebben én de boekverkopers én hun klanten niet het gevoel 'dat ze net zo goed op de verkleinde heruitgave hadden kunnen wachten.'
Een herdruk van de exacte facsimile van het monument van Sepp en Nozeman is geen optie. Ten eerste wil Lannoo zijn belofte gestand houden dat de uitgave een limited edition is. Ten tweede acht de uitgever het risico te groot. 'Dan zouden we er toch weer drie- of vierduizend moeten laten maken. Door de verkoop nu lijkt het misschien vanzelfsprekend dat we die uitverkopen, maar dat is niet zo. De pers zal er bij verschijnen van de heruitgave niet wéér over schrijven.'
Nederlandse vogelen verscheen half oktober onder grote belangstelling. Voor het einde van dit jaar verwachtte Van Steenbergen de 5000 exemplaren te hebben verkocht. Het bleek een stuk sneller te gaan: 'Wij verkochten op de Boekenbeurs, die tot 11 november liep, zelf onze laatste exemplaren. Stilaan raakt het nu ook bij de boekhandel uitverkocht.' Toch heeft de uitgever er geen spijt van dat er geen hogere oplage op de markt is gebracht.
Van Steenbergen: 'Tegen iedereen die vraagt waarom we niet meer exemplaren hebben geproduceerd zeg ik: komt u maar eens op maandagochtend een uurtje naar de uitgeverij om de juiste oplage te bepalen. Ik heb nog niemand gezien. Zulke boeken vergen een heel grote investering. Als we maar vierduizend exemplaren hadden verkocht, was een groot deel van de marge weg. Nu de volledige oplage echt de deur uit is, moet je geen spijt hebben van je eerdere beslissing, maar gewoon blij zijn met het behaalde succes.'
Op Twitter verschenen eind november al berichten van boekhandels die nog maar één exemplaar hadden of die collega's vroegen of zij hen een exemplaar konden leveren. 'De boekhandel die echt zijn nek heeft uitgestoken, profiteert nu extra omdat hij nog exemplaren heeft', meent Van Steenbergen. 'Die investering mag ook wel eens worden beloond.' Zo had boekhandel Beatrijs in Oudenaarde 40 exemplaren ingekocht. 'Hij wordt nu overspoeld met vragen van collega's, maar hij wil ze zelf verkopen.'
Op Bol.com werden maandag jl. twee exemplaren tweedehands aangeboden. De 'bol.com boeken outlet' vraagt 179 euro, 'Bij eb en vloed' zelfs 299 euro. Daar komt nog 1.99 euro servicekosten bovenop. Van Steenbergen adviseert consumenten echter eerst door te zoeken bij de reguliere boekhandel. Bij Antiqbook en Boekwinkeltjes is de facsimile niet te vinden. Rob Kok Old Books & Prints biedt op beide sites wél de oorspronkelijke vijfdelige uitgave. Vraagprijs: 75.000 euro.
Is Lannoo ondertussen al begonnen aan een nieuw facsimileproject – als vervolg op Atlas de Wit (11.500 exemplaren verkocht), Atlas Ferraris (19.000) en Nederlandse Vogelen? 'Er zijn wel plannen, maar het is nog te prematuur daar iets over te zeggen', aldus Van Steenbergen. 'In 2015 komen we niet met een nieuwe uitgave. Je moet jezelf in je enthousiasme ook niet voorbij hollen. Als je het te vaak doet, is de verrassing eraf. En: Mensen willen wel zo'n duur boek kopen, maar niet elke maand.'
(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 15 dec)

woensdag 17 december 2014

De Espresso Book Machine in The American Book Center staat non-stop aan (Boekblad)

Op 25 november 2010 nam The American Book Center feestelijk een Espresso Book Machine in gebruik. Sindsdien hebben duizenden mensen via de printer en binder in één ter plaatse een boek laten maken. 'Er is een klant die Middeleeuwse Italiaanse literatuur wil hebben. Hij laat die regelmatig vanuit Google Books drukken.'

Wie maakt er eigenlijk géén gebruik van de Espresso Book Machine? Ongepubliceerde schrijvers die een uitgever voor hun werk proberen te interesseren met een gedrukt boek in plaats van een typoscript. Docenten die hun lesmateriaal in boekvorm voorschrijven voor hun leerlingen. Organisatoren die voor hun evenement een boekje in beperkte oplage willen hebben. De lijst is eindeloos.
Maria Minaya en Steven van Lijnden, die de EBM in het Amsterdamse filiaal van The American Book Center (ABC) bedienen, lopen over van anekdotes over hun klanten. 'Een keer maakte een jongen een verrassingsboekje voor zijn vriendin', zegt Van Lijnden. 'In een oplage van één. Dan blader je het even door als het geprint en gelijmd uit de machine komt. Oeps, snel weer dicht. Dat bleek heel persoonlijk.'
Ook maakte een groep van twintig studenten grafisch ontwerpen ter plekke binnen één dag een boek – met veertien verschillende omslagen. 'En weet je nog, die historicus?', zegt Minaya tegen haar collega. 'Hij had een boek over het rampjaar 1672 gepubliceerd. Dat was al veertig jaar out of print of zo. Dat wilde hij opnieuw beschikbaar maken. Zijn vrienden kochten het allemaal. Dertig, veertig exemplaren.'

Vier jaar staat de Espresso Book Machine deze maand in de zogeheten White Room op de tweede verdieping. In het voorjaar van 2011 volgde een tweede machine in het ABC-filiaal in Den Haag – een alweer iets verbeterde versie. Het gebruik ervan is gestaag gestegen naar zo'n 3000 exemplaren per jaar. Destijds zei eigenaar Lynn Kaplanian-Buller dat 5000 stuks nodig waren om winstgevend te zijn. Dat blijkt toch minder te zijn.
De EBM's die ongeveer een ton per stuk kostten en in vijf jaar worden afgeschreven, draaien 'break-even', zegt ze. Maar het gaat haar zeker niet alleen om de commerciële waarde. 'Ze brengen goodwill en traffic naar de winkels. En ze ondersteunen schrijvers, promovendi, bundelaars.' Ook zijn de mogelijkheden nog niet uitgeput. 'We zouden ook voor uitgevers advanced reader copies kunnen maken.'
Ook Van Lijnden denkt dat er nog altijd groei mogelijk is. 'Printing on demand is een concept dat nog steeds niet is ingeburgerd. En dan is pod in een winkel weer wat anders. Mensen lopen hier nog steeds verbaasd binnen: hè, een printer in de boekwinkel. En vervolgens moeten de mensen die de EBM hebben leren kennen maar net op het moment dat ze een boek willen maken aan ons denken.'

Aanvankelijk dacht The American Book Center de Amerikaanse machine vooral te zullen gebruiken om boeken sneller te kunnen leveren. Klanten zouden niet een of twee weken moeten wachten tot een boek uit de VS was bezorgd – nee, ze zouden hooguit een half uur wachten tot het uit de EBM zou beschikken. De database bevat 3,3 miljoen titels – uit het publieke domein én rechthebbend. [Zie kader.]
Natuurlijk wordt er wel uit de database geproduceerd. Maar niet in enorme aantallen: drie tot vier keer per week, schatten Minaya en Van Lijnden. 'Meestal gaat het om één exemplaar per keer. Ook drukken we wel eens een paar exemplaren van een titel voor onze eigen voorraad,' zegt Van Lijnden. 'Waarschijnlijk komt het omdat er nog te weinig uitgevers titels beschikbaar stellen voor de EBM.'
Al zijn er klanten voor wie de database niets minder dan een uitkomst is. Van Lijnden: 'We hebben ook twee klanten die heel veel romantische fictie lezen. Die willen tot zeven boeken tegelijk uit de catalogus.' Minaya: 'En er is een klant die Middeleeuwse Italiaanse literatuur wil hebben. Hij laat die regelmatig vanuit Google Books drukken. Soms heeft hij zelf een pdf bij zich.'

Van de zelf publiceerde auteurs die het leeuwendeel van de klanten uitmaakt willen maar een enkeling zijn eigen boek te koop aanbieden. De ABC-site biedt er momenteel nog geen vijftig aan. 'Hoewel het heel handig kan zijn', zegt Van Lijnden die zelf Gay and Happy: The International Guide for Gay Men via de EBM aanbiedt. 'Je kan de inhoud blijven aanpassen en zo steeds nieuwe versies maken.'
De meesten willen gewoon een boek in handen hebben – voor zichzelf of een kleine groep. De oplagen blijven dan ook klein. Honderd exemplaren of meer komt maar heel zelden voor. 'Meestal blijft het tussen de tien en twintig,' zegt Minaya. 'Dat komt omdat men boven de tien exemplaren 15 procent korting krijgt. Boven de dertig 20 procent, maar dat is dan weer te veel in één keer.'
In de winkel zie je de EBM-uitgaven dan ook weinig. Vlakbij de machine staan twee planken met uitgaven. Maar dat is meer om te laten zien wat de machine kan dan om te verkopen. Van Lijnden haalt meteen de boeken van de grafische studenten en de historicus te voorschijn. 'Uiteindelijk beslist ook de buyer van een afdeling of hij een boek inkoopt. Het moet wel bij het assortiment passen.'

Zeker de laatste maanden produceert de Espresso Book Machina tijdens openingstijden in Amsterdam bijna non-stop boeken. Klanten doen er daarom goed aan om van tevoren een afspraak te maken. 'We proberen flexibel te zijn,' zegt Minaya. 'Het is zonde als mensen voor niets komen. Als er een grote opdracht is, kan er altijd wel een exemplaar van een andere titel tussendoor.'
Van Lijnden en Minaya staan er tijdens het proces de hele tijd bij. 'Ik werk ook op de afdeling special orders,' zegt Van Lijnden. 'Daar kan ik horen als hij klaar is. Dan ga ik naar beneden om op de knop te drukken. Voor elk exemplaar moet je twee keer op een knop drukken. En je moet regelmatig controleren: ligt het boekblok nog goed? De EBM is niet compleet handwerk, maar wel ambachtelijker dan in een drukkerij.'
Beide doen meer dan alleen boeken produceren. Ze bekijken de bestanden van iedere klant en, als het niet te veel werk is, passen die zo nodig aan. 'Niet iedereen kan een cover maken,' zegt Van Lijnden. 'Dan zorgen wij dat het er goed uitziet. Of mensen maken soms beginnersfouten: zitten alle paginanummers links, wat er natuurlijk gek uitziet als je er een boek van maakt.'
Ook daarin zit een meerwaarde van hun werk, denken beiden. 'Men is blij dat ze, anders dan veel selfpublishing platforms, hier een stem horen en een gezicht zien. Wie iets vraagt, krijgt meteen antwoord,' zegt Minaya.

De klanten mogen zelf niet aan de EBM zitten. Gelukkig gebeurt dat ook weinig. Bordjes met 'staff only' en gele, Amerikaanse waarschuwingsstickers overal zijn afdoende. Het beeldscherm gaat op zwart als de twee medewerkers van hun plek zijn. Het is al moeilijk genoeg met de niet-getrainde collega’s. 'Laatst trok iemand zelf de klep open en trok zo het boekblok eruit,' zegt Minaya. 'Dat moest gerepareerd.'
Ook zonder dit soort incidenten zit er veel onderhoud aan, vindt Minaya die dankzij de EBM haar technisch kunnen heeft ontdekt. Schroefjes gaan na vier jaar loszitten. Snij-messen raken bot. De papierverzamelaar moet maandelijks opnieuw worden ingesteld. Lijm gaat overal plakken waar het niet hoort. Olie moet worden bijgevuld, water afgevoerd. Ze is er zo'n beetje dagelijks mee bezig.
'Dat technisch vermogen moet je wel in huis hebben,' vindt Minaya. 'Dat spreekt niet vanzelf als boekhandel, maar het is echt nodig. Ik ging een keer in New York naar de EBM daar kijken. Die was vies! Zo vies! Dat komt de kwaliteit niet ten goede. De machine gaat dan ook minder lang mee'.

Heel veel aan marketing voor de Espresso Book Machine doet The American Book Cen-ter niet. In het begin gebeurde dat meer. Er was de eenmalige AnyBook Award voor de beste EBM-uitgaven. Wel organiseert de winkel regelmatig Meet Your Book­-events, waar klanten hun boek kunnen voorstellen. Of Pitch Your Book Idea to a Professional Publisher. Binnenkort komt er een nieuwe flyer.
De marketing zou weer geïntensifieerd kunnen, vinden Van Lijnden en Minaya. Maar voorlopig richten de plannen zich op internationale uitbreiding. Nu al is het mogelijk om via het EBM-netwerk je boek ook elders in de wereld te laten drukken. 'Nijgh & Van Ditmar heeft een keer bij wijze van test een boek van Arnon Grunberg geüpload, dat hij daarna in New York gedrukt kon afhalen.'
Via een grossier – Kaplanian-Buller noemt liever geen naam – wordt het eind 2014 echter mogelijk om boeken bij hen in Engeland in kleur te laten drukken én ze, voorzien van ISBN, echt internationaal aan te bieden. Dus automatisch in alle webwinkels ter wereld. 'Dat is op vraag van de klant', zegt Van Lijnden. 'Maar dan zal de EBM weer aantrekkelijker zijn voor nog meer mensen.' 

KADER 1: EBM
De eerste Espresso Book Machine werd in april 2006 neergezet in Washington. Sindsdien groeit het aantal EBM's slechts langzaam. Op dit moment zijn er wereldwijd 71, waarvan de twee in ABC de enige in Europa zijn. Toch blijft de toekomst beloftevol nu ook Amerikaanse ketens als Books-A-Million en Barnes & Noble dit jaar zijn begonnen met testen.
De database bevat momenteel 3,3 miljoen titels. Hoeveel daarvan rechthebbenden zijn, maakt On Demand Books, het bedrijf achter de EBM, niet bekend. De site schermt met grote namen zoals Hachette Book Group, Simon & Schuster en The Perseus Book Group. Maar hoeveel titels zij leveren? En hoe recent die zijn?
De doorbraak wordt tegengehouden door wat CEO Dane Neller van On Demand Books in Publishers Weekly 'het kip-en-eispel' noemde. Boekhandels zijn terughoudend omdat de EBM in hun ogen onvoldoende actueel aanbod bevat. Uitgevers zijn terughoudend omdat de EBM in hun ogen op te weinig plekken staat.

KADER 2: Uitgeven in de boekhandel

De EBM is niet de enige manier waarop boekhandels boeken kunnen uitgeven. Naast de traditionele manier waarop iedere winkel ooit een (vaak regionale) uitgave produceert, is Mybesteller.com enkele jaren geleden met een automatisch uitgeefprogramma: via de boekhandel konden schrijver titels uploaden, die daarna geprint en wel in de schappen neergelegd. Zo ontstonden op het hoogtepunt enkele tientallen labels. Boekhandels zijn ermee gestopt, volgens Peter Paul van Bekkum eerder dit jaar in Boekblad omdat hun focus lag bij overleven en niet bij experimenteren. Hij is inmiddels gestopt met het actief werven van nieuwe winkels.
(Eerder gepubliceerd in Boekblad 11, 2014)

Zie ook:

maandag 15 december 2014

De invloed van zetters op de literatuur

'Zoals te zien is in een met de hand geschreven vroege versie van de bundel (…) was de slotregel [van Ida Gerhardts gedicht Psychè] oorspronkelijk niet voorzien van een afsluitende punt. Zo wilde zij de eindeloosheid van het luchtruim en van de vrijheid van vlinder en ziel aanschouwelijk maken. Maar omdat in de drukproeven steeds opnieuw een punt aan de regel werd toegevoegd door een zetter die op de automatische piloot handelde of dacht dat hij een fout moest herstellen, zag Ida zich genoodzaakt af te zien van dit open einde.'
(Uit: Mieke Koenen, Dwars tegen de keer. Het leven van Ida Gerhardt, Athenaeum-Polak & Van Gennep, 2014)

Zou een dergelijke opgedrongen fout in het digitale tijdperk nog mogelijk zijn?

Meer naar aanleiding van de Gerhardt-biografie: hier.

zondag 14 december 2014

Des romans français: Albertine Sarrazin, 'Het sprongbeen'

Wankelend door de vrijheid

Het leven van Albertine Sarrazin ging niet over rozen. Direct na haar geboorte in 1937 in Algerije, wordt ze afgestaan aan een kindertehuis en vervolgens, op tweejarige leeftijd, geadopteerd. Als ze zestien is, een tenger en klein meisje, vlucht ze uit een internaat en komt ze liftend aan in Parijs. Met een vriendin pleegt ze een overval en komt in de gevangenis terecht, waar ze zeven jaar moet blijven. Maar ook dan weet ze te ontsnappen, ze springt van een tien meter hoge muur en breekt daarbij haar sprongbeen (een beentje in de voet). Op dit punt begint haar autobiografische roman:

De hemel was zeker tien meter naar beneden geschoven. Ik bleef zitten, ik had geen haast. Door de klap waren de stenen waarschijnlijk gebroken, mijn rechterhand tastte rond over puin. Ik haalde adem en geleidelijk aan doofde de stilte de neerslag van de sterrenexplosie.

De lezer ziet het voor zich: een klein hoopje mens, aan de voet van een hoge muur, voor even verslagen, maar vol levenslust om weg te komen van de plek waar ze vast zat.  Ze sleept zich naar de kant van de weg een eind verder in de duisternis en wordt gevonden door Julien. ‘Ik zie het gladde blond van zijn haar, het roze oker van zijn oor en hand.’ Hij heeft een veldfles met alcohol, ze praten en roken wat voordat ze achterop zijn motor klimt.

Ik rol me op rond de starre vlam die de alcohol in mij heeft ontstoken, ik laat  mijn voet naast het wiel hangen en klamp me met twee armen vast een Juliens schouders. Een nieuwe tijd breekt aan.

Wat volgt is het verslag van het rauwe en onrustige leven dat Anne, zoals ze in de roman heet, gaat leiden. Het wordt een tijd van pijn. Pijn om haar voet waaraan ze niet geholpen wordt omdat ze niet naar de dokter durft en de pijn van het verlangen naar Julien die op onregelmatige tijden langskomt op het adres waar hij haar heeft achtergelaten, nota bene het huis van zijn moeder. Maar van de politie mag hij in dat departement niet komen, daarom zijn de bezoekjes die hij haar brengt onverwacht en ‘s nachts. Hij haalt hij haar na verloop van tijd weer weg en brengt hij haar naar een volgend adres, een voormalig bordeel terecht. Ook hier wacht ze op Julien die op pad is en zich met duistere zaakjes bezighoudt.
Anne schrijft, leest en denkt om de tijd te doden. Nu ze vrij is lijkt ze echter nog minder bewegingsruimte te hebben dan toen ze gevangen zat. Een schrijnende paradox. Handelingen, gedachtes, verlangens en herinneringen lopen door elkaar zoals dat in het echt ook gaat. Associaties komen en gaan, ze laten zich niet leiden. Als lezer zitten we in het hoofd van Anne, we horen haar monologue interieur, zien wat zij ziet, voelen wat zij voelt. De kracht van het boek zit hem in de openheid, in de gevoelens die ze dan weer in beelden weergeeft, dan weer in duidelijke taal. ‘Ik stierf met een aangenaam gekrioel in mijn slapen, zonder de binnenkomst van God te ervaren’ schrijft ze wanneer ze eindelijk in het ziekenhuis ligt om aan haar voet te worden geholpen en wordt verdoofd voor de operatie.  Ze wankelt door de vrijheid en de lezer wankelt met haar mee. Zou ze het redden?
Ze klampt zich vast aan Julien, zonder hem redt ze het zeker niet. Dan weer voelt ze zich gelukkig, als hij naast haar ligt, dan weer diep ellendig als hij weg is.

Een armzalig pakketje ben ik, kreupel, zwijgzaam, slecht gekleed en drankzuchtig. Ik klem mijn vingers om het glas: cognac, mijn warme parel, mijn kleur, mijn slaap. Julien pakt de fles en draagt die tegelijk met mij naar mijn kamer. Hij zet hem binnen handbereik;  zo dadelijk zie ik hem niet meer, zie ik tot morgenochtend helemaal niets meer.

Uiteindelijk vertrekken ze naar Parijs, de stad waar ze al die tijd naar heeft verlangd. ‘Ik snuif Parijs op, ik verstop me in haar hart, ik ben terug (…) met de puinhopen van mezelf om weer te gaan leven.’ Maar ook daar wordt ze weer ondergebracht bij iemand anders en moet ze wachten op Julien tot hij tijd en zin heeft om langs te komen. Het blijft voor Anne vallen en opstaan, maar gelukkig blijft ze steeds langer oevereind.
Een schrijvende en dichtende criminele, die zich niets lijkt aan te trekken van de regels en afspraken die in een maatschappij gelden, ze heeft haar eigen waarden en normen. Ze is niet trots op haar leven, maar wel op zichzelf. Zo is ze en daar moeten de mensen het mee doen.
De Amerikaanse zangeres Patti Smith schreef een lyrisch voorwoord. Ze herkent zich in het leven van Sarrazin, in het ‘gevangen zitten in het verwarrende drama van wachten – op de muze, op hem – (…). Sarrazin geeft zich bloot, zonder bedoeling, zonder iets te willen duiden, en daardoor laat ze de lezer onomwonden zien dat het goed is te zijn wie te bent, te vechten voor je eigen vrijheid en van het leven te maken wat er van te maken valt.


Arjen van Meijgaard

vrijdag 12 december 2014

Confituur-boekhandels doen u vandaag een Michiel Hendryckx cadeau (Knack)

Het gaat goed met Confituur. Het samenwerkingsverband van zelfstandige boekhandels doet haar klanten op de derde Dag van de Onafhankelijke Boekhandel deze vrijdag een aardig boekje van Michiel Hendryckx cadeau.
  
Vijftien procent omzetstijging van hun stand op de Boekenbeurs. Goede verkopen in de winkel. Steeds meer steun van uitgevers. En een gereglementeerde boekenprijs in aantocht. De 27 aangesloten boekhandels van Confituur vieren aanstaande vrijdag de derde Dag van de Onafhankelijke Boekhandel met groeiend zelfbewustzijn. Deze keer krijgen klanten bij aankoop van minimaal 12,50 euro het sympathieke De tuin van Maigret van fotograaf, tv-maker en schrijver Michiel Hendryckx.
Hoofdpersoon van het veertig pagina's tellende, vlot geschreven boekje (oplage: 7500 exemplaren) is hoogleraar Joseph Gervais. Als hij in Parijs zijn buurtgenoot Maigret niet langer tegenkomt, achterhaalt hij diens vakantieadres in Meung-sur-Loire. Op brieven reageert Maigret niet, dus reist hij onaangekondigd naar het departement Loiret. Daar wordt Gervais zo gastvrij onthaald dat hij tegen de beroemde commissaris bij het afscheid zijn diepste wens aan Maigret durft voor te leggen.
De tuin van Maigret is vooral leuk voor wie het personage van Simenon, dat uitgeverij De Bezige Bij dit najaar groots herintroduceert, goed kent. Hoe varieert Hendryckx op diens karaktereigenschappen? Waarom? In Ceux du Grande-Café, het enige verhaal dat geheel in Meung-sur-Loire speelt, doodt de gepensioneerd commissaris de tijd met kaartspelen in het café. Bij Hendryckx tuiniert hij intensief. In de boeken heeft Maigret een overleden dochter – in dit verband goed om te weten.
Hoe goed de omzet van de onafhankelijke boekhandels in 2014 precies is, kan René van Loon niet zeggen. De oud-directeur van VBK België verricht sinds januari hand en spandiensten voor Confituur. Niet alle winkels geven hun cijfers door aan het marktonderzoeksbureau GfK. 'We willen diegene die dat niet doen, overhalen dat wel te gaan doen. Nu bekijken sommige boekverkopers hun omzet nog gevoelsmatig. Maar het gevoel is zeker dat we het beter doen dan de markt.'
De activiteiten van Confituur blijven bescheiden. Een wekelijkse boekentip in De Morgen, inmiddels drie aparte boekenkaternen in deze krant, gezamenlijke aanwezigheid op de Boekenbeurs en een enkele promotionele acties in de winkel. Meer collectieve promotie doen de winkels doen. Aan gezamenlijke commerciële afspraken waagt Confituur zich helemaal niet. De boekverkopers willen absoluut niet, zoals Colibro indertijd, verplicht worden titels op voorraad te hebben.
Wel krijgt Confituur meer en meer steun van uitgeverijen. Vooral onafhankelijke uitgeverijen als Vrijdag, Van Halewyck, Karaat en Cossee zien in dat het voortbestaan van zelfstandige boekhandels met een eigenzinnig aanbod ook in hún belang is, vertelt Van Loon. Zij steunen Confituur in natura. Zo konden klanten dit jaar Zijde van Alessandro Baricco en De voorlezer van Bernhard Schlink krijgen bij aankoop van een nieuw boek van deze auteur.
Ook grote uitgeverijen schragen Confituur met meer dan mooie woorden alleen. Onder andere Lannoo doneert het samenwerkingsverband een niet gespecifieerd bedrag om de werking te kunnen betalen. De uitgeverij werkt voor haar regionale boekenmarkten ook het liefst samen met een Confituur-winkels. En in 2015 start uitgeverij Lebowski met een Book of the Month Club, waarvan luxe uitgaves van onder meer Robert Walser en Roberto Bolaño (bijna) alleen bij Confituur zijn te krijgen.
Het beste nieuws van 2014 is evenwel, zegt Van Loon, de aankondiging van een gereglementeerde boekenprijs in het Vlaamse regeerakkoord. 'Eindelijk heeft de politiek geluisterd naar wat leeft bij de boekhandel. Eindelijk komt er een systeem waarin de boekhandel zich niet de kaas van het brood laat eten door niet-boekhandels die klanten lokken met grote kortingen op bestsellers die in de eerste plaats door de boekhandels groot zijn gemaakt.'
De belofte van de regering is echter nog niet gerealiseerd. Stuurt Confituur daarom een exemplaar van De tuin van Maigret naar Vlaams minister van cultuur Sven Gatz? Van Loon: 'Ik denk niet dat daar iemand al aan heeft gedacht. Maar dat is een goed idee. Ik ga daar gelijk werk van maken.'
(Eerder gepubliceerd op Knack.be, 10 dec)

Zie hier:
- Over het geschenk van vorig jaar (van Judith en Geert Van Istendael)
- En dat van het jaar daarvoor (van Marc Didden)

donderdag 11 december 2014

Schrijven is schrappen, kill your darlings

Mijn zoon, zo ge dichter wilt worden,
gewen uw pen om te delgen.

Hebt ge zeven woorden geschreven,
gij zult er zes met de ban slaan.

(Uit: 'Dichterspreuken I', Het sterreschip, Ida Gerhardt)

Schrijven is schrappen, zegt men kernachtig. Kill your darlings, om hedendaags te klinken. Maar je kunt deze clichés ook formuleren zoals Ida Gerhardt. Het nogal ouderwets aandoend gedicht, waarvan dit het begin is, laat zich niet makkelijk citeren als een welluidend gezegde. Toch gaat er een ongrijpbare magie van uit. Misschien wel door de strengheid: niet minder dan zes op zeven woorden dient met de ban te worden geslagen. Dus wie de pasklare schrijfwaarheid eens anders wil verwoorden, onthoude het.

PS. Ik kwam dit citaat tegen in de Gerhardt-biografie van Mieke Koenen die ik momenteel met veel plezier lees: Dwars tegen de keer. Op een zeldzaam afgewogen en genuanceerde manier brengt ze leven en werk met elkaar in een zinvol verband. En prettig geschreven bovendien.

Zie ook:

woensdag 10 december 2014

Peter Middendorp, 'Vertrouwd voordelig'

Dankzij mijn ouders kom ik inmiddels vijfentwintig jaar regelmatig in Emmen, hoewel ik op zo'n 250 kilometer rijden woon. Elk jaar al gauw vier, vijf keer. Dus een roman over Emmen, een plek die zelden als decor is gekozen in de Nederlandstalige literatuur, daar ben ik erg nieuwsgierig naar. Zeker omdat het me altijd opvalt hoe veel nietszeggender die plaats is dan welke andere in Nederland. En hoe eh... laat ik het neutraal verwoorden: hoe anders de mensen daar zijn.
Vorige week kwam het er eindelijk van om Vertrouwd voordelig van Peter Middendorp te lezen. De treurigheid en uitzichtloosheid van het Emmer centrum die ik ook voel zonder er te zijn opgegroeid, kwam goed over. Maar ik vraag af of ik dat had gevonden als ik de beschreven winkelstraat in het centrum niet had gekend en me er dus een archetypische winkelstraat bij had voorgesteld – met een Blokker, Hema, Bart Smit, enzovoorts, zoals iedere stad die kent.
Het literair vermogen van Middendorp is uiteindelijk beperkt. Sterke beelden? Fraaie beschrijvingen? Rake typeringen? Originele aforismen? Ik heb het niet aangetroffen in Vertrouwd voordelig. Middendorp zoekt het vooral in een toon die het apathische bestaan van Vincent Hensel, zoon van de Blokker-franchisenemer, moet verwoorden. Maar het komt onvoldoende over. Als hij de tekst flink had gewied en woorden als 'wel', 'ook' en 'nog' vaker had geschrapt, was de tekst scherper geweest.
De scheldpartijen op Emmen komen door het half-gelukte stijltje vooral onmachtig over. Vergelijk dat met de standaard in de subcategorie romans over boze, wanhopige pubers: De Avonden. Gerard Reve is, anders dan Middendorp, nergens expliciet. Frits van Egters vervloekt zijn ouders of zijn milieu nooit. Als hij met zijn vader aan het ontbijt zit, wordt nooit onderstreept hoe walgelijk hij die man vindt. Dat blijkt toch wel uit de tekst. Wat heet, de afkeer walmt ervan af.
Vertrouwd voordelig zit degelijk in elkaar. Middendorp weet alle verhaallijnen mooi bij elkaar te krijgen. Om de drie belangrijkste te noemen: de ambitieuze verbouwing van de Blokker, het totale gebrek aan toekomstperspectief van Vincent die aan het begin van de ramp alweer van een school is gestuurd, en de geschiedenis van zijn voorouders die nooit uit de Drentse klei konden ontsnappen. Alles lijkt af te stevenen op een totale deceptie, maar aan het einde...
Enfin. Het is dat ik het zo bijzonder vind om eens een roman over Emmen te lezen dat ik Vertrouwd voordelig toch met enig plezier heb gelezen. Want ook dit plot beviel me niet helemaal. Het is mij té degelijk. De roman leest te veel als een afstudeerwerk van een cursus creative writing aan een Amerikaanse universiteit. Vakwerk volgens het boekje, ook in de uitwerking van wijn en Frankrijk als metafoor voor de grote wereld, maar het maakt het eindresultaat te voorspelbaar. 

zondag 7 december 2014

De opmars van de Tolino in Vlaanderen, Duitsland en de rest van Europa (Boekblad)

Standaard Boekhandel verkoopt sinds twee weken ook de Tolino Vision 2. De Duitse e-reader is inmiddels in eigen land ten koste van Amazon marktleider in de verkoop van e-boeken geworden.

De Vlaamse boekhandelsketen koos er in juli bewust voor om alleen de Tolino Shine te voeren. 'De e-boekmarkt bestond niet in Vlaanderen. Dan wordt het alleen maar moeilijker als je met twee verschillende types de markt probeert te penetreren,' aldus directeur Geert Schotte. 'Nu de verkoop naar verwachting gaat, is het moment gekomen om – zo vlak voor de kerst – uit te breiden.'
De Shine kost bij Standaard Boekhandel 99 euro. De Vision 2, die begin oktober op de Buchmesse in Duitsland werd gelanceerd, kost 149 euro. Deze heeft meer functionaliteiten. De keten benadrukt in haar persuitingen vooral de waterdichtheid, zodat nu ook lezen in bad mogelijk is. Ook is het gebuikergemak groter en heeft de reader een unieke bladertechnologie. Daarbij heet de Vision 2 'een pak goedkoper' dan gelijkaardige alternatieven, zonder dat namen worden genoemd.
Omdat Tolino gestopt is met de Vision 1, verkoopt Standaard Boekhandel nu alle e-readers van het Duitse merk. In Nederland verkoopt Libris alleen de Shine. Sinds 10 november is die in de Libris-winkels te koop, vanaf februari ook online. Daarnaast is in Duitsland nog de tablet Tolino tab 8 te krijgen. Ook het Italiaanse Ibs.it verkoopt de Shine en de Vision 2.
In Duitsland zijn de Tolino-aanbieders inmiddels Amazon voorbijgestreefd. In het derde kwartaal had Tolino een marktaandeel van 45 procent – tegen 39 procent voor Amazon. Als je het uitsplitst naar individuele aanbieder blijft de Amerikaanse e-supermarkt wel de nummer 1. Dan heeft Thalia 20 procent, Weltbild 12 procent en andere aanbieders als Hugendubel.de en ebook.de hooguit twee tot drie procent.
Omdat klanten van Tolino-aanbieders hun e-boeken ook op andere readers kunnen lezen, zoals die van Kobo, vinden de Tolino-readers nog altijd in geringe aantallen hun weg naar gebruikers dan de verschillende Kindles van Amazon.
Overal in Europa kosten de readers van Tolino even veel als bij Standaard Boekhandel. In het thuisland is echter een prijzenoorlog uitgebroken. De Duitse winkelketen Tchibo, groot in koffie en andere gebruiksartikelen, biedt de Shine sinds vorige week tijdelijk aan voor 69,95 euro. Wie zich inschreef voor de nieuwsbrief kreeg nog eens tien euro korting. Hugendubel verlaagde daarop de prijs naar 88 euro.
(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 3 dec)

Zie ook:

zaterdag 6 december 2014

Frank Westerman nu mede-eigenaar van Fosfor (Boekblad)

Frank Westerman is mede-eigenaar van uitgeverij Fosfor geworden. De digitale uitgever lanceert volgend jaar een vernieuwd platform voor haar specialisme: de longread.

De auteur die eerder dit jaar Moord op de boekverkoopster bij Fosfor publiceerde, investeert 15.000 euro in Fosfor. Omdat hij sympathiek tegenover het idee staat om langere journalistieke stukken digitaal te publiceren nu traditionele media ze niet meer brengen, besloot hij de opbrengst van zijn eigen longread in de uitgeverij te steken. 'Plus een extra bedrag', zegt hij in een filmpje op de site van Fosfor.
De uitgeverij was uiteraard aangenaam verrast door het aanbod. De oprichter Jeroen van Bergeijk gebruikt het geld voor de bouw van een nieuw platform voor hun digitale longreads. In oktober kreeg Fosfor al 68.925 euro van het Stimuleringsfonds voor de journalistiek om deze gestroomlijnde en technisch verbeterde' versie van het huidige platform te bouwen. De verwachte lanceringsdatum is april/mei volgend jaar.
'We hebben nu twaalf speciaal gemaakte longreads', vertelt Van Bergeijk. 'Iedere maand komt er eentje bij. Maar we hebben gemerkt dat ze per stuk verkopen moeilijk is. We hebben een aantal hits gehad, zoals Moord op de boekverkoopster met 7000 verkochte exemplaren, maar in het algemeen brengen de relatief dure longreads te weinig geld op. We willen daarom naar een lidmaatschapsmodel.' Hoeveel abonnees per maand moeten betalen, is Fosfor nog aan het uitrekenen.
Wel wordt volgend jaar het aanbod longreads flink uitgebreid door de lancering van Fosfor Classics. Dit zijn bestaande journalistieke verhalen vanaf 3000 woorden die nog steeds de moeite waard zijn. Van Bergeijk: 'Daarbij selecteren we op kwaliteit. Het wordt geen Blendle of zo. We zijn informeel met een aantal topauteurs van literaire non-fictie in gesprek [zoals deze?, md]. Als het platform live gaat, kunnen hun teksten er hopelijk meteen op.'
Een Fosfor Classic is sinds gisteren al te krijgen – tot 1 januari nog gratis ook. Dat is Alva achterna. De jacht op de hertog(in) van Alva van Frank Westerman. Om te vieren dat de auteur mede-eigenaar van de uitgeverij is geworden natuurlijk, maar ook omdat er een mooie aanleiding voor herpublicatie was. Op 20 november overleed de in Spanje zeer spraakmakende achttiende Duquesa de Alba María del Rosario Cayetana Fitz-James Stuart.
Twee jaar nadat Fosfor voor het eerst subsidie kreeg, hoopt de uitgeverij volgend jaar voor het eerst winstgevend te worden. De verkoop van inmiddels 130 e-boeken loopt 'naar verwachting', zegt Van Bergeijk. 'Dat zijn boeken die uitgeverijen hebben opgegeven. De kosten om ze te digitaliseren en aan te bieden zijn relatief laag. Heb je dat gedaan, heb je er verder geen omkijken meer naar. Daar verdienen we een beetje geld mee. Maar het gaat ons om de longreads. Die teksten, tussen boek en artikel in, is volgens ons de toekomst. Dat proberen we te bewijzen.' 
Veel concurrentie heeft Fosfor nog niet. Een jaar geleden startte het vergelijkbare Heimdall van Hub Dohmen, maar Van Bergeijk ziet vooral media als NRC Handelsblad en de Volkskrant als concurrent. 'Zij brengen hun eigen longreads, maar: gratis. Dan blijft het idee hangen dat het gratis kan. Dat is jammer. Aan de andere kant helpt het wel om de aanduiding longread nog meer ingang te laten vinden.'
(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 3 dec)

Zie ook: