Books in Belgium, de Vlaamse variant van Boekwinkeltjes.nl, groeit snel (Boekblad)

Books in Belgium, een nieuw en snel gegroeid platform voor tweedehands boeken, heeft de Start it@kbc-publieksprijs gewonnen. Oprichter Dieter Byttebier gebruikt de 5.000 euro om in januari een verbeterd platform te lanceren.

De betaversie van Books in Belgium ging in maart live. Het aanbod op het platform is sindsdien gegroeid tot 187.000 Nederlandstalige boeken – aangeboden door twintig professionele handelaars en 600 particulieren. Zij kunnen hun titels gratis uploaden en betalen alleen 9 tot 15% commissie per verkoop. Hoe veel boeken zijn verkocht, wil Byttebier niet zeggen. 'Maar al mínstens tien per dag.' Books in Belgium is in ieder geval niet onbekend bij het publiek. De Facebookpagina heeft 5158 likes, de Twitterpagina 2339 volgers.

Byttebier, die zelf tweedehands boeken semiprofessioneel verkocht, richtte Books in Belgium twee jaar geleden op uit frustratie met de werkwijze van tweedehands.be en kapaza.be. 'Het is heel veel rompslomp om één boek erop te zetten en uiteindelijk te verkopen.' Hij vond dat er een Belgische variant van Boekwinkeltjes.nl moest komen. Hij ging zelf aan de slag nadat hij in november 2014 op het ondernemers bootcamp Start-up Weekend de web developer Michael  van den Reym ontmoette, met wie hij de handen ineensloeg.

In de tussentijd opende Bol.com haar platform voor tweedehands boeken in België. Dat ziet Byttebier als zijn grootste concurrent. 'Maar Bol.com ontwikkelt zich tot een marktplaats voor alle producten. Wij focussen op alleen het tweedehands boek. Dat maakt dat het hele platform daarvoor wordt geoptimaliseerd. Op den duur hebben wij een beter platform. Bovendien zijn er verschillen in ons voordeel. Bij Bol.com kun je bijvoorbeeld alleen boeken met ISBN aanbieden.'

Books in Belgium is gevestigd in een start up-community in Antwerpen. 'Er zitten hier intussen meer dan 450 start-ups'. Daar heeft het bedrijf veel voordeel van, merkt Byttebier. 'Een aantal ontwikkelen technieken die wij kunnen gebruiken voor het geheel nieuwe platform dat we in januari lanceren. Daarin zit ook het voordeel dat we vergeleken bij Boekwinkeltjes een jong bedrijf zijn. Veranderingen bij hen gaan traag. Wij kunnen het platform nog een keer opnieuw opbouwen, waarin we alle learnings van de afgelopen tijd verwerken.'

Een voorbeeld van de vernieuwing is de inzet van artificiële intelligentie. Byttebier: 'Wie een biografie van Lance Armstrong vindt, krijgt nu suggesties voor andere, niet-relevante biografieën. Van een schilder bijvoorbeeld. Maar deze techniek heeft heel Wikipedia "gelezen". Het systeem weet dat Armstrong een wielrenner is en toont daarom andere wielerboeken. Zo krijgt de gebruiker wel relevante suggesties.'
Byttebier heeft ondertussen afscheid genomen van Van den Reym. 'Onze visies kwamen niet overeen'. Hij heeft een nieuwe partner gevonden, die liever anoniem wil blijven. In 2017 wil Books in Belgium ook Franstalige boeken gaan aanbieden.

(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 5 dec)

Zie ook:

- Boekwinkeltjes groeit 5 tot 10 procent in 2014

Interview Kris Landuyt (De Slegte): we bouwen het bedrijf in Nederland weer op met oud-medewerkers (Boekblad)

Sinds 8 oktober geopend: de tweede vestiging van De Slegte in Nederland. Na Leiden kunnen de oude klanten van het in 2014 in Vlaanderen doorgestarte bedrijf nu ook in Rotterdam terecht. Zij zijn er net zo blij mee als de oude medewerkers, zegt woordvoerder Kris Landuyt.

  

Waarom komt De Slegte uitgerekend nu naar Rotterdam?

'Meteen na de doorstart in Vlaanderen was het de bedoeling om in Nederland terug te keren. Maar we wilden niets forceren. We hebben gewacht tot een goed, betaalbaar pand beschikbaar kwam. Toevallig was dat eerst Leiden en nu Rotterdam, maar het had ook Amsterdam en Den Haag kunnen zijn. De vestiging-Rotterdam is met bijna 500 m2 groot genoeg. De Hoogstraat is een plek met behoorlijk veel passage.'

Het is geen kwestie van: nu is er financiële ruimte om te groeien?

'Dat speelt niet echt mee. Goed, je kunt geen zeven winkels tegelijk openen. We bouwen wel rustig op.'

Maar: Hoe langer het duurt, hoe meer mensen De Slegte vergeten? In Rotterdam is de naam zeker drie jaar uit het straatbeeld verdwenen.

'Dat is tot op heden gelukkig geen probleem. Ik hoorde afgelopen week uit Rotterdam dat als de deur even opstond, mensen binnen kwamen met de armen in de lucht en de duimen omhoog, roepend hoe tof het is dat we terug zijn. We merken ook veel enthousiasme op onze Facebookpagina. En we zien via onze site hoeveel mensen zoeken op "de slegte". Dat doet natuurlijk deugd.'

De winkel wordt gerund door oud-medewerkers. Zaten die na al die tijd nog zonder baan of hebben die ontslag genomen om terug te komen?

'Allebei. De zaakvoerster Sanne Hijink heeft bijvoorbeeld, nadat het fout ging in Nederland, twee jaar bij ons in Antwerpen gewerkt en keert nu terug. Anderen hebben banen elders in het vak gehad. Blijkbaar wilden zij toch graag terugkomen. Wij hebben er – ook voor Leiden – in ieder geval op aangestuurd. Het is goed om mensen te hebben die het bedrijf al kennen en de benodigde specifieke boekenkennis hebben.'

Bestaat er zoiets als een De Slegte-familiegevoel?

'Jazeker. Dat drijft op liefde en passie voor boeken. Dat klinkt cliché, maar is wel waar. Er is ook trots op het bedrijf omdat het zo uniek is. De Slegte is geen gewone boekhandel. Het valt tussen alle categorieën in. En je hebt hier alle soorten boeken en een groter aanbod dan welke boekhandel ook. Bovendien blijft het verrassend. Elke dag gebeuren nieuwe dingen.'

Dat geldt ook voor u – na dertig jaar bij De Slegte?

'Natuurlijk. Ik spreek ook over mezelf. Ik word elke dag verrast. Logisch, er verschijnen elke dag nieuwe boeken, maar er is ook zo veel interessants dat je voor het eerst tegenkomt. Zelfs na al die jaren. Ik voel behalve trots ook blijdschap, omdat datgene wat nooit teloor had mogen gaan, nu weer wordt opgebouwd.'

De winkel in Rotterdam krijgt enkele computers op de vloer. Waarom?

'Een van onze sterke punten is de breedte van ons assortiment. Niet alleen in één winkel, maar ook in zes winkels bij elkaar opgeteld. Door de computers kunnen mensen die een specifiek boek zoeken, zien of we dat in één van de andere vijf hebben en het bestellen. Overigens duurt het nog even voor die computers er daadwerkelijk staan, maar ze zijn onderweg.'

Ook de bestellingen via internet groeien?

'Zeker. Ik kan nog niet te zeggen dat internet ons grootste filiaal is, maar het groeit gestaag. Door de opening in Rotterdam zal de omzet vanuit Nederland een flinke sprong maken – omdat we er nu een extra winkelvoorraad in Nederland aan toevoegen. Om dezelfde reden gaan we ook vaker Nederlandse uitgevers actief benaderen voor kleine restanten. Met twee winkels in Nederland loont dat weer de moeite. Tot nu toe was onze ramsj erg Vlaams-gericht. En uiteraard mogen de uitgevers ons ook zelf bellen.'

De tweede winkel wordt natuurlijk snel gevolgd door een derde?

'Niet meer dit jaar, maar hopelijk wel in 2017. Daar gaan we althans van uit.'

Hoe gaat het eigenlijk met de markt voor het tweedehands boek?

'Voor zover ik kan zien is die stabiel tot licht groeiend. Er zijn natuurlijk geen cijfers. Je kunt alleen je eigen resultaten zien. En die zijn goed.'

Betekent dat dat De Slegte marktaandeel wint? Ten koste wellicht van alle nieuwe initiatieven na het verdwijnen van De Slegte in 2014 – zoals tweedehands verkoop bij winkels als Paagman of shop-in-shopconcepten als Re-Bookstore?

'Dat is moeilijk in te schatten. Ik denk in ieder geval niet dat we daar last van hebben. De nieuwe initiatieven vulden de ruimte in die het einde van De Slegte liet ontstaan, maar ik denk dat die ruimte nog groter is. Die vullen wij nu in. Daarbij is het een voordeel als je een merknaam als De Slegte achter je hebt.'

Concurreren jullie de nieuwe initiatieven nu weg?

'Geen idee. Ik hoor wel dat de een succesvoller is dan de andere, maar ik heb geen zicht op wat lokaal gebeurt. Als je het goed aanpakt en werkelijk specifieke kennis in huis haalt, kan een boekhandel succesvol zijn met tweedehands. We hebben ook wel informele gesprekken gevoerd om shop-in-shopconcepten neer te zetten. Die hebben niet tot resultaat geleid, maar we staan daar niet principieel weigerachtig tegenover.'

Tijdens de afwezigheid van De Slegte in Nederland is het fenomeen van minibiebs enorm gegroeid. Iedereen kan daar om de hoek gratis boeken halen. Is dat lastig voor jullie?

'Nee. Er zijn zo veel manieren waarop een boek van eigenaar kan wisselen. Dit is er een van. De kwestie is: als je een specifiek boek zoekt, waar ga je dan heen? Dan ga je liever naar een winkel met een enorm assortiment dan op de fiets alle minibiebs af. Goed, een keer is dat leuk, maar het is geen fundamentele concurrentie. Ook als je je wilt laten verrassen, snuffel je liever in een winkel met ruime keuze.'

En de concurrentie van een partij als het aanhoudend groeiende Boekwinkeltjes?

'Er wordt heel veel aangeboden op internet tegen soms heel lage prijzen. Maar welk boek is goed? Niet alleen wat betreft de inhoud, maar ook wat betreft de staat waarin het verkeert. Dan is het belangrijk dat wij de vakkennis hebben, slim kunnen selecteren en zo de klant het mooiste aanbod kunnen presenteren. Of het nu ramsj is of tweedehands. Dat is de wedstrijd die je loopt. Ook daarom ben ik blij dat we zo veel ervaren oud-medewerkers in Rotterdam hebben rondlopen.'

(Eerder in iets uitgebreidere vorm gepubliceerd op Boekblad.nl, 9 okt)

zie ook:

- De Slegte Leiden draait 'naar verwachting' (jun 2016)

- De Slegte back to basics (jan 2014)

Amsterdam International Antiquarian Bookfair maakt nieuwe start (Boekblad)

Een nieuwe locatie, een nieuw deelnemersveld én een nieuwe uitstraling. Zo hoopt de Amsterdam International Antiquarian Bookfair het aantal bezoekers fors te verhogen.

De 36e editie van de beurs vindt op 1 en 2 oktober plaats in het Marriott hotel in het hart van Amsterdam. Met meer dan vijftig toonaangevende antiquaren is het deelnemersveld bijna verdubbeld. Maar belangrijker, vindt bestuurslid Laurens Hesselink van de organiserende stichting, is dat er ook antiquaren uit het buitenland komen: uit Amerika, Engeland, Spanje, Portugal, Duitsland, Italië, Frankrijk en zelfs Argentinië. 

'In de jaren tachtig was Amsterdam een van de belangrijkste beurzen in de wereld met een groot internationaal deelnemersveld', zegt Hesselink. 'Dat is helaas verdwenen. Waarom, durf ik niet te zeggen. Maar de laatste jaren was het een ingeslapen boel geworden. Vorig jaar hadden we 800 bezoekers. Veel te weinig natuurlijk. Daarom proberen we de beurs nu nieuw leven in te blazen.'

Om te beginnen heeft de organisatie het deelnemersveld weer op orde gekregen. Nu is het zaak voldoende marketing te bedrijven. Hesselink: 'We adverteren in alle internationale vakbladen en willen dat bepaalde deelnemers door hen worden geïnterviewd. We hebben een pr-team opgezet dat ons moet helpen de juiste contactpersonen te vinden. En iedere deelnemer moet er zelf reuring aan geven.'

Ook wil de stichting een jongere generatie interesseren voor het antiquarische boek. Dat gebeurt onder meer door vier keer – twee keer per dag – een rondleiding te organiseren door een bibliothecaris die zijn of haar favoriete exemplaren op de stands te laten zien. Iedere rondleiding wordt door een andere bibliothecaris gegeven zodat er verschillende smaken aan bod komen. 'Enthousiasmeren met een niet-commerciële insteek' noemt Hesselink het.

(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 5 jul)

De Slegte Leiden draait ‘naar verwachting’ (Boekblad)

Het nog altijd enige Nederlandse filiaal van De Slegte in Leiden draait ‘naar verwachting’. De keten in ramsj en tweedehands zoekt nog altijd geschikte locaties elders in het land.

Dat zegt directielid Kris Landuyt precies een jaar de opening van de vestiging in exact hetzelfde pand waar De Slegte vroeger in Leiden zat. ‘De omzet zit natuurlijk niet op het oude niveau. De situatie is volkomen anders: de ruimte is kleiner, de focus ligt meer op tweedehands. Maar de winkel maakt winst en we horen nog steeds klanten zeggen dat ze blij zijn dat we terug zijn. Dat blijft opvallend.’

De andere manier om de klanten te prikkelen betaalt zich uit, aldus Landuyt. ‘Vroeger hadden we massale stapels die lang bleven staan. Tachtig procent lag er bij wijze van spreken altijd. Nu geldt dat voor misschien twintig procent. De rest van het aanbod gaat in kleinere aantallen en is de facto sneller weg. We zeggen als het ware: dit is wat we hebben, als het op is, is het op.’

De concurrentie die De Slegte heeft gekregen van The Mayflower Bookshop, dat in hetzelfde voormalige winkelpand is gevestigd, en De Kler, dat een paar honderd meter verderop met tweedehands is begonnen, lijkt de keten niet te deren. ‘Mayflower is onlangs wel met ramsj begonnen, maar ik denk niet dat dat veel impact op ons heeft. Overigens blijven wij ook ramsj doen – als het aanbod interessant genoeg voor ons is.’

Een jaar geleden zei Landuyt dat De Slegte geschikte panden in Amsterdam bekeek. Dat doet de keten nog steeds – net als naar panden in andere, niet gespecificeerde steden. ‘We zijn er volop mee bezig. We zijn een paar keer dichtbij geweest. Maar het pand moet ook betaalbaar zijn voor een boekhandel. We willen ook niet overhaasten. We vertrouwen erop dat de merknaam sterk genoeg is om ons dat veroorloven.’

Dat blijkt ook uit de aanhoudende ‘stabiele groei’ van verkoop via Deslegte.nl, die een jaar geleden naast Deslegte.be werd gelanceerd. Landuyt: ‘We werken voortdurend aan het vergroten van het aanbod. Naarmate het aanbod groeit, blijft ook de verkoop stijgen. Ook de bezoekersaantallen blijven stijgen. Dat zijn inmiddels behoorlijk wat klanten alles bij elkaar.’

Deze maand voert De Slegte een actie met gelijke verzendkosten. Nederlandse klanten betalen dan niet 3,50 euro om een boek uit een Vlaamse vestiging te laten komen maar hetzelfde bedrag als een binnenlandse aankoop: 1,95 euro. ‘Dat is een test voor ons. We willen zien of we een drempel wegnemen om tóch over de grens te kopen of dat het geen impact heeft.’

De Slegte heeft vier vestigingen in Vlaanderen: in Antwerpen, Gent, Leuven en Mechelen. Dat waren er bij de doorstart na het faillissement van Polare, waar de Vlaamse keten deel van uitmaakte, acht. Sindsdien zijn winkels gesloten in Antwerpen, Brugge, Aalst en Hasselt. Steeds omdat het huurcontract afliep en De Slegte liever een betaalbaarder pand zocht. In geen van die plaatsen is echter een nieuwe winkel geopend.

(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 6 jun)

Zie ook:

- De wederopbouw van De Slegte in Vlaanderen

- De Slegte sluit pop-upwinkel in Groningen

- De nieuwe Leidse kunstboekhandel Babooka

De Slegte in 2014: back to basics in Vlaanderen (Boekblad)

Van de Vlaamse tak van Polare naar opnieuw De Slegte. Onder hernieuwd eigendom van Jan Bernard De Slegte vonden de zes Vlaamse winkels van de voormalige tweedehands- en ramsjketen het afgelopen jaar zijn oude waarden terug.

Wie een jaar of wat niet in De Slegte aan de Wapper is geweest, zou zeggen dat er in de tussenliggende periode niets is veranderd in Antwerpen. De ingang met klaphekjes, de uitpuilende kasten en tafels direct vanaf de drempel, de vitrines met antiquarische boeken, het wat gelige licht. Het pand ernaast is er alleen bijgekomen. Daar ligt, verspreid over twee verdiepingen, ramsj en een bescheiden aanbod van 100 tot 150 nieuwe titels, dat met 10% korting is te krijgen.'Herinner je het oude logo niet meer?', weerspreekt bedrijfsleider Kris Landuyt het idee dat alles is teruggebracht in oude stijl. 'Dat was met purper en geel. Heel kleurrijk. Nu hebben we bewust gekozen voor zwart-wit en grijs-wit – ook voor de winkelinrichting en al onze uitingen.'

Met het logo van een zwarte J en S, met daaronder 'De Slegte', wil het bedrijf uitstralen dat het 'back to basics' is gegaan – een term die Landuyt voortdurend in de mond neemt. 'We wilden het simpel, eenvoudig houden. Absoluut niet luxueus. Om te laten zien dat De Slegte weer doet waar het goed in is sinds het in 1959 voor het eerst in Vlaanderen een filiaal opende: het inkopen van boeken en verkopen van tweedehands, ramsj en antiquarische boeken.'

Ook de klanten die wekelijks naar de Wapper gaan, zullen weinig hebben gemerkt van de negen maanden dat de winkel Polare heette. Nadat ProCures in juni 2013 de naamsverandering doorvoerde, als gevolg van de fusie tussen Selexyz en De Slegte een jaar eerder, bleef de winkels doen wat ze altijd deden. 'De klanten bleven daardoor eigenlijk gewoon De Slegte zeggen,' vertelt Landuyt, 'zoals de klanten in Amsterdam Scheltema bleven zeggen.'

Hij vond het niet slim van ProCures-directeur Paul Dumas om de naam te veranderen. 'Een nieuwe naam moet altijd groeien, inhoud krijgen. Maar om twee sterke merken in te ruilen voor één nieuwe in een tijd dat de markt enorm in beweging is, is op z'n minst een risico. De klanten snapten er in ieder geval niets van. Zeker in Vlaanderen, het verhaal van Selexyz leefde hier helemaal niet. De media schreven er nauwelijks over. Het was voor ons heel moeilijk aan de klanten uit te leggen.'

Toch heeft het tijdperk-ProCures zijn positieve kanten, vindt Landuyt. 'Het concept dat Dumas op de eerste bijeenkomst bracht, met nieuw en tweedehands onder één dak, was hetzelfde als waar De Slegte naartoe evolueerde. De nadruk lag niet zó sterk op nieuwe boeken, oké, maar we hebben wel een aantal experimenten gedaan – vanuit de filosofie dat we klanten geen nee wilden verkopen. Als wij of een ander filiaal het gezochte boek niet hadden, wilden we het nieuw aanbieden.'

Dat betekende ook dat de Vlaamse Polare-winkels weinig last hadden van de scherpe omzetdaling in nieuwe boeken. Integendeel. In Nederland zat de teloorgang in nieuwe boeken. Niet met antiquarisch en tweedehands. Dat geldt zowel voor de verkoop als inkoop – door de dalende budgetten was er minder ruimte om nieuwe boeken in te kopen. 'Wij bleven met ons de facto gegroeid assortiment ook op niveau. Wat wij met nieuw draaiden, was eigenlijk alleen maar surplus.'

Zo bleef de invloed van Polare beperkt tot 'cosmetica', zoals Landuyt het noemt: een nieuw logo, geüniformeerd winkeldesign, bedrijfskleding en een andere kleur op de gevel. De aangekondigde structurele investeringen in de winkels zijn nooit gedaan. 'Er stond van alles op de rol. Zo zouden we kranten en tijdschriften gaan verkopen. Maar eerst werden de winkels in Nederland aangepast. Logisch, dáár werden de omzetten gemaakt. Daarna ging het niet goed genoeg meer om te investeren. Achteraf is dat ons geluk gebleken.'

Toen Polare eind januari de Nederlandse winkels sloot, bleven de Vlaamse filialen open. De – indertijd nog acht – winkels in Antwerpen (2), Gent, Brugge, Hasselt, Leuven, Mechelen en Aalst waren ondergebracht in een aparte bvba (het Vlaamse equivalent van een bv). Al stond de omzet onder druk, de situatie was anders dan in Nederland. Op het moment dat Jan Bernard De Slegte het bedrijf uit de boedel van Polare terugkocht, waren ze geen dag dicht geweest.

'Toen bleek wel wat het effect van de naamswijziging en het faillissement van Polare was,' herinnert Landuyt zich. 'Eerst dachten klanten dat wij niet meer bestonden. En toen de media nogal wat over Polare schreven, dachten ze dat het hier ook gedaan was. We hebben alles moeten doen om klanten gerust te stellen. Nadat even later het De Slegte-logo weer op de gevel hing, kregen we hartverwarmende reacties: "oef, jullie zijn weer terug".'

Hoewel in de winkels de business as usual doorging, was er aan de achterkant een gat geslagen. Een hoofdkantoor, personeelsdienst, magazijn, lopende afspraken met leveranciers van ramsj, een website – het was opeens allemaal weg. Op verzoek van Jan Bernard De Slegte voerden Landuyt, die al sinds 2000 het Antwerpse filiaal leidde en ook in het management van De Slegte zat, en Wendy Cypers, de bedrijfsleider van het Leuvense filiaal, samen met hemzelf de directie om het bedrijf weer op de rails te krijgen.

'Het belangrijkste was de inkoop van ramsj herstellen,' zegt Landuyt. 'Dat deed vroeger Herman Looman vanuit het hoofdkantoor voor ons. Ik adviseerde hem een beetje voor Vlaamse titels. Daardoor kende ik gelukkig al een aantal mensen. Maar De Slegte heeft natuurlijk een lange staat van dienst. Dat maakte het makkelijk om opnieuw contacten te leggen. Dat we nu een puur Vlaams bedrijf zijn, maakt niets uit. Nederlandse uitgevers trekken geen Nederlandse inkopers voor.'

Het voordeel van de nieuwe situatie is dat De Slegte geen boeken uit Nederland meer krijgt die niet geschikt zijn voor de Vlaamse markt. Het bedrijf kan nu gerichter inkopen. Het nadeel is dat het bedrijf niet meer de omvang heeft om enorme aantallen – ooit standaard de volledige oplage – in te kopen. Er is ook geen magazijn meer om de boeken te stallen. De ingekochte boeken moeten meteen over de winkels worden verdeeld. Dat vereist precisiewerk.

Helemaal zelf doet Landuyt en Cypers het uiteraard niet. 'We zoeken nadrukkelijk input uit de winkels. Zoals we met alles zo veel mogelijk de medewerkers aanspreken op hun capaciteiten. Er bleek dat we behoorlijk wat expertise en talent in huis hadden die we meteen konden gebruiken. Zo hadden we twee mensen in dienst die ook professioneel vormgever zijn. Zij maken nu ook de lay-out van advertenties, affiches, boekenleggers en dergelijke.'

Een dik half jaar later is Landuyt tevreden over het aanbod. De toevoer van tweede-hands bleef op peil. Nu is ook de ramsj 'kwantitatief en kwalitatief weer van goed niveau'. Dat biedt ruimte voor 'weer een local hero te worden'. Landuyt had altijd al activiteiten georganiseerd – uitzonderlijk voor De Slegte. In november was er eindelijk weer één in Antwerpen: de Vlaamse presentatie van Thomas Manns Jozef en zijn broers. In oktober herstartte De Slegte de tweewekelijkse nieuwsbrief.

Een van de lastigste klussen was de herlancering van de site. De boeken werden (en worden) nog wel in het Tweedehands Boeken Registratie-systeem (TBR) gezet, maar omdat De Slegte online onvindbaar was, scheelde dat omzet. Zaak was daarom om de site zo snel mogelijk in de lucht te krijgen. Maar de ontwikkeling, het testen en vullen daarvan kostte maanden. 'Toen we 11 augustus eindelijk live gingen, zonder enige aankondiging, hadden we binnen een kwartier onze eerste bestelling. Mensen bleken ons dus actief te zoeken.'

Ook vervelend was de sluiting van twee winkels. Antwerpen-Meir, net om de hoek van Antwerpen-Wapper, en Brugge moesten een nieuw huurcontract van drie jaar tekenen. Met 'serieuze' huurverhoging. De Slegte moest daarop scherp de potentie van de winkels beoordelen. Die bleek onvoldoende te zijn. 'Als je dertig winkels hebt, kun je het je permitteren om twee minder goed lopende open te houden. Als je acht winkels hebt, niet', zegt Landuyt.

In Brugge is tevergeefs naar een alternatief gezocht. In Antwerpen kon De Slegte het leegstaande pand naast het filiaal op de Wapper krijgen. 'Daar zat een Free Record Shop in. Na hun faillissement stond het maanden leeg. Toen kregen wij een aanbod om het voor zes maanden te huren tegen relatief gunstig tarief. Wij richtten ons op de Meir op het impulspubliek. De Wapper trekt bestemmingspubliek. Nu kunnen we zien of het publiek voor de Meir ook hierheen wil komen. Het is een experiment.'

Aan het slot van dit jaar is Landuyt 'gematigd positief' over de toekomst van De Slegte. 'Er is nog werk aan de winkel, de omzetten kunnen nog beter, de kosten lager. Dat zal ook gebeuren als de financiële erfenis van het Polare-tijdperk verwerkt is. Dat is bijna gebeurd. Ook met de omzetten gaat het de goede kant op. De ramsj trekt sterk aan. Sinds de site online is, verbeteren de resultaten iedere maand. Het is nu al een extra winkel te noemen.'

Voor 2015 wil De Slegte doorgaan op de ingezette weg. Dat betekent: nog meer en beter aanbod, ook online. ‘De kleine selectie ramsj en voordeelboeken die we er nu aanbieden, zullen we uitbreiden.' Meer marketing: 'We organiseerden vroeger met regelmaat een activiteit ‘Rond de leestafel’, een concept waarmee van alles mogelijk was. Van exposities tot boekvoorstellingen. Dat wil ik nu terug opstarten.' En: meer aandacht voor antiquarische en speciale boeken. 'Daar had ik het afgelopen half jaar te weinig tijd voor. Maar dat zijn wel de kersen op de taart van de omzet.'

Als dat allemaal lukt, zal Landuyt niet meer spreken van 'back to basics'. 'Dan is het back to normal.' En misschien zelfs meer. 'Want natuurlijk kijken we ook naar nieuwe toevoegingen. Zo zijn we in Mechelen met een De Slegte Papershop begonnen: kaartjes, kalenders, dummyboekjes en dergelijke. We denken hierin niet als een keten, het hoeft niet per se uitgerold te worden. Maar we zoeken lokaal wel steeds naar interessante mogelijkheden.'

(Eerder gepubliceerd in Boekblad magazine, dec 2014)

Zie ook:

- De Slegte sluit pop-upwinkel in Groningen

- Selexyz en De Slegte samen. Een goed idee?

- In 2011 ging De Slegte e-boeken verkopen

De Slegte sluit pop-upwinkel in Groningen (Boekblad)

De Slegte sluit per 15 januari na een half jaar de pop-upwinkel aan de Vismarkt in Groningen. On Line De Slegte BV blijft op zoek naar nieuwe locaties, maar verkoopt voorlopig alleen vanuit het magazijn aan winkels en particulieren.

De Slegte opende in de zomer twee pop-upwinkels. De vestiging in Leiden ging na drie maanden dicht. De vestiging in Groningen verkocht zo aardig dat de huurtermijn werd verlengd na een half jaar. Het pand van 140 vierkante meter, gevuld met ramsj, tweedehands en een klein deel antiquarisch. nog langer open houden is echter geen optie. 

'We hebben een redelijk stabiele voorraad, maar we zijn nog niet in staat om die regelmatig te verversen', zegt Albert Overzet van On Line De Slegte BV. 'We kunnen daarom geen winkel langere tijd openhouden. Ook in Groningen had men na een half jaar het aanbod wel gezien. Zoals dat voor alle type winkels geldt als je de voorraad niet ververst.'

Daarbij weet Overzet uit eigen retailervaring – hij werkte jaren bij De Slegte – dat 'de maanden januari, februari, maart en zelfs een deel van april de meest zwakke maanden van het jaar zijn. Dan moet je puur economisch redeneren: zijn de kosten in verhouding met de te verwachten omzet? In dit geval niet.'

On Line De Slegte BV is 'driftig' op zoek naar nieuwe panden in andere steden voor tijdelijke winkels. Als die op korte termijn gevonden worden, zal het bedrijf meteen toeslaan. 'Want in bijvoorbeeld Utrecht of Maastricht is de voorraad wel vers.' Er zitten een aantal locaties in de pijplijn, maar Overzet wil daar niets over zeggen. 'Dat ligt te gevoelig', zegt hij, zonder toe te lichten waarom.

Tot die tijd verkoopt het bedrijf uitsluitend de voorraad vanuit het distributiecentrum in Lelystad. Dat is in eerste plaats ramsj aan boekwinkels. Als groothandel draait het bedrijf 'maandelijks een substantiële omzet', zegt Overzet. 'In november hebben we voor het eerst een folder – acht pagina's, twintig titels – aan 300 winkels verspreid over het hele land verstuurd.'

Daarnaast verkoopt On Line De Slegte via Bol.com rechtstreeks aan particulieren. 'Dat legt ons geen windeieren', aldus Overzet. 'De voorraad van De Slegte werd altijd gestigmatiseerd: dat het geen goede ramsj zou zijn. Maar het word grif afgenomen. Voor bijvoorbeeld Engelse en Amerikaanse ramsj, dat vroeger De Slegte en daarna Polare goed inkocht, zijn wij vaak de enige aanbieder.'

Wat betekent 'geen windeieren'? Overzet wil er geen uitspraak over doen. Wel is de voorraad op Bol na te gaan: het aanbod beslaat momenteel 4258 artikelen, waarvan kleurboeken voor volwassenen, kookboeken en woordenboeken het best verkocht zijn. De Slegte heeft sinds 21 mei 2014 1753 beoordelingen gekregen, waarvan 828 in de laatste drie maanden. Het gemiddeld cijfer van klanten is 8,8.

(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 16 dec)

Meer Groningen: Godert Walter heeft nieuwe eigenaren

Ooit fuseerde het oude De Slegte met Selexyz. Een goed idee?

Boekwinkeltjes.nl: 'vijf tot tien procent groei in 2014' (Boekblad)

Boekwinkeltjes.nl verwacht dit jaar met vijf tot tien procent te plussen. De toetreding van voormalige Polare-boekhandels is de voornaamste reden van de flinke groeispurt.

Momenteel bieden in totaal acht voormalige Polare-boekhandels tweedehands boeken aan op Boekwinkeltjes.nl. 'Dat is inclusief De Slegte Vlaanderen. Dat zijn zes winkels, maar die reken ik als een', zegt eigenaar/directeur Eelco Nammensma. Hoewel niet alle ex-Polares zijn doorgegaan met tweedehands verwacht hij dat nog een aantal winkels zullen volgen. 'Het heeft me wel verrast hoe lang het soms duurde voor ze de online zaken op orde hadden en zich aansloten.' 

Toch is dat niet de hele verklaring voor de groei. In 2012 had het toen nog zelfstandige De Slegte zich ook al aangesloten, waarna ze dat in 2013/2014 ongeveer een jaar niet meer waren. Nammensma: 'We trekken nog steeds meer gebruikers. Vorig jaar hadden we tien- tot twaalfduizend bezoekers per dag, nu vijftienduizend. Eerst kwam de groei vooral door terugkerende bezoekers die een tijdje weg waren gebleven, nu trekken we ook nieuwe bezoekers.'

Deze mensen ontdekken de site vooral door mond-tot-mondreclame. 'Dat blijft onze voornaamste kracht. Wel hebben we dit jaar steeds meer reclame gemaakt: in kranten, tijdschriften, op stations en vooral online. Maar de marketinginspanningen zijn niet intensief. Ongeveer tien procent van onze omzet gaat naar reclame. In de tweede helft van volgend jaar zullen we dat intensiveren. Na de lancering van een nieuwe site. We willen dan ook meer de kranten opzoeken. Daar zit ons publiek.'

Eerst volgt, mogelijk nog dit jaar, de lancering van een iPhone-app. Hiermee wil Boekwinkeltjes.nl een jongere doelgroep aantrekken. 'Hij wordt qua presentatie echt innovatief', belooft Nammensma. 'De site is ook wat gedateerd. Met de app willen we daarom een andere kant van ons laten zien.' De app loopt daarmee voorop op de modernisering van de site.

Nammensma: 'Tegelijk willen we het aantal functionaliteiten enorm uitbreiden. We willen de zoekmogelijkheden uitbreiden, zodat je bijvoorbeeld, op basis van postcode, kunt zoeken bij jou in de buurt. Er moet een betere splitsing komen tussen aanbieders uit Nederland en België, zodat je niet verrast wordt door hogere verzendkosten dan gedacht. Ook willen we de verzendkosten vooraf beschikbaar maken, maar dat is een heel proces met 6600 verkopers.'

Dit jaar brak het tweedehands e-boek door. Boekwinkeltjes heeft echter geen plannen om die in navolging van Tom Kabinet aan te bieden. 'We hebben er wel eens naar gekeken, maar we zagen juridisch geen mogelijkheden. De ontwikkelingen volgen we nu uiteraard met aandacht, maar we hebben geen concrete plannen. Ik heb ook het gevoel, als ik klanten spreek, dat die een duidelijke voorkeur hebben voor een fysiek boek. Misschien op de langere termijn.'

(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 25 nov)

Zie ook:

- Verkopers van nieuw en tweedehands over Selexyz/De Slegte

- Booknext ziet markt voor tweedehands studieboeken fors groeien

Niña Weijers in 'De consequenties' over literatuurliefhebbers

'Haar agent, die een groot literatuurliefhebber was, had het boekje eens uit de kast getrokken en uitgeroepen dat het een zeldzame eerste druk was.'

(uit: Niña Weijers, De consequenties)

Deze opmerking gaat over Slaughterhouse-Five van Kurt Vonnegut, maar dat doet er in dit verband niet toe. Het gaat erom dat het personage van literatuur houdt en dús waarde hecht aan het feit dat een roman een eerste druk is. Sterker nog: dat die eerste druk – uit 1969 – zeldzaam is. Hij is zo opgewonden dat hij dat niet vertelt aan de hoofdpersoon, nee: hij 'roept het uit'.

Zo iemand zou ik geen literatuurliefhebber noemen. Een literatuurliefhebber gaat het om de tekst – die even ontregelend, ontroerend, indrukwekkend, balsemend etc. is in de 23e druk. Zo iemand zou ik eerder een bibliofiel noemen: iemand die in de eerste plaats hecht aan het fysieke object – en dan niet eens aan de fraaie vormgeving ervan, maar aan de zeldzaamheid en de verzamelwaarde. Een literatuurliefhebber heeft een bibliotheek omdat de teksten hem dierbaar zijn, een bibliofiel om ermee te pronken. Een literatuurliefhebber leest – zo veel als zijn dagelijkse verplichtingen hem toelaten. Een bibliofiel leest niet. Hij voelt er althans weinig noodzaak toe.

Er zullen ongetwijfeld mensen bestaan die literatuurliefhebber en bibliofiel tegelijk zijn. Voor mij geldt dat niet, dat laat zich na bovenstaande makkelijk raden. Ik vind het leuk om enkele bijzondere en waardevolle edities te hebben: Het zesde jaar van Gerard Reve, Figuranten en Tirza van Arnon Grunberg met handtekening op de dag van verschijnen. Maar het kan me niet echt schelen. Ik voel geen drang om bibliofiele uitgaven te verzamelen. Het woord zegt het al. Ik bezit net zo lief boeken die met honderdduizend exemplaren tegelijk gedrukt zijn, maar die ik toevallig zeer de moeite van het lezen waard vond.
En zo bijzonder kan de eerste druk van Slaughterhouse-Five trouwens niet zijn. Bij Abebooks had ik hem kunnen krijgen voor 22,50 dollar. Exclusief verzendkosten.

PS. Dit neemt niet weg dat De consequenties een goede roman is die ik met groot genoegen heb gelezen. Weijers krijgt een plaats in mijn boekenkast. Toepasselijk naast Christiaan Weijts. Ze deelt zijn levendige, soepele, idiomatisch rijke stijl die niet de nadruk op zichzelf legt, maar erg prettig leest. Ook heeft hun werk allebei een essayistischer inslag. Weijts is kaleidoscopiser, Weijers focust meer op een thema – in het geval van haar debuutroman: identiteit, de verhouding tussen vrije wil en voorbestemming, kunst. Het maakt De consequenties ook tot een roman die uitnodigt tot diepgravende essays en studies. De vraag naar de betekenis van de herhaalde verwijzing naar Slaughterhouse-Five zou bijvoorbeeld in essay kunnen worden beantwoord.

Zie ook:

- Na zestig jaar verzamelen wordt Komrij's collectie geveild

- Voor hoeveel gaan Jan Cremers eerste drukken weg?

- Reviana geliefder dan Kousbroekiana

Voor hoeveel gaan de eerste drukken van Jan Cremer weg?

Hoeveel belangstelling is er voor Jan Cremer? Wie leest zijn werk vijftig jaar na zijn debuut nog? Niet zo veel mensen, constateerde ik hier. En zeker niet zo veel mensen als Jan Cremer en zijn uitgeverij zelf suggereren. Dankzij Catawiki is er een nieuwe mogelijkheid om de populariteit van de auteur te testen. Sinds vrijdag biedt de veilingsite de eerste drukken van drie boeken in één kavel te koop aan: Ik, Jan Cremer 1 en 2 plus Made in USA – alle drie uit de jaren zestig, toen de status van de cultauteur op zijn hoogst was. Catawiki presenteert het als een van de topstukken van de veiling. Na circa 48 uur was het hoogste bod, jawel, 10 euro. Er zijn wel een aantal bieders, dus de prijs zal nog wel worden opgedreven. Maar toch. Aan de andere kant: het zijn weliswaar eerste drukken, maar verder geen bijzondere uitgaven: niet gesigneerd, wel 'enigszins smoezelig' en met een 'lichte verkleuring achterflap'.

UPDATE di 10 juni: Uiteindelijk gingen de boeken weg voor 44 euro. Dat valt me eerlijk gezegd niet tegen. Al ging een gebonden editie van het boekenweekgeschenk van Cees Nooteboom uit 1991 (oplage: 100 stuks) weg voor 55 euro. Negen boeken van Harry Mulisch, waaronder één gesigneerd exemplaar, werden verkocht voor 90 euro.

Meer boekenveilingen:
- Komrij's bibliotheek wordt geveild
- Reviana blijven geliefder dan Kousbroekiana

Reviana blijven geliefder dan Kousbroekiana

Burgersdijk & Niermans in Leiden veilde deze week een deel van de bibliotheek van de twee jaar overleden stadsgenoot Rudy Kousbroek. Ik was erbij op de avond waarop kon worden geboden op de boeken in de categorieën Nederlandse en vertaalde literatuur. Als je één conclusie kunt trekken dan deze: er bestaan geen Kousbroek-verzamelaars.

Dat iets in het bezit is geweest van de essayist: het maakt het boek op geen enkele wijze begeerlijker. Dat een collega er een opdracht voor Kousbroek in heeft geschreven, zoals Doeschka Meijsing die bijna haar hele oeuvre, gesigneerd en wel, aan hem cadeau heeft gedaan: het zal wel. Kousbroek leest men hooguit – er is genoeg verkrijgbaar, nieuw en tweedehands – niemand dweept met hem.

De meeste belangstelling ging uit naar de tijdschriften en vroegste publicaties van de Vijftigers, waar Kousbroek nauw bij betrokken was. Een incomplete stapel exemplaren van Braak ging weg voor het dubbele van de richtprijs (600 euro). Maar: aan De Slegte, die meer Vijftigers-publicaties kocht. Die moeten hun uiteindelijke verzamelaar dus nog vinden.

Ook Reviana blijken onverminderd in trek. Begin jaren tachtig was Kousbroek een tijdje goed bevriend met Gerard Reve, vooral uit die periode bezat hij enkele zeldzame uitgaven met opdracht. Een eerste druk van Werther Nieland ‘voor Sarah [Hart] en Rudy’ die Reve blijkbaar nog had liggen, ging weg voor het dubbele van de richtprijs (180 euro).

Opvallend vond ik de minstens zo grote belangstelling voor Karel van het Reve. Drie essaybundels, waaronder het exemplaar van Uren met Henk Broekhuis waarin Kousbroek correcties noteerde, werden afgeslagen op 200 euro. De richtprijs was 80 euro. Voor een stapel van 21 boeken van en over Karel van het Reve had een bieder 140 euro over. Hiervoor was de vraagprijs 75 euro.

Booknext ziet markt voor tweedehands studieboeken fors groeien (Boekblad)

De markt voor tweedehands studieboeken groeit fors. Booknext, de enig overgebleven specialist op dit gebied, verhandelt dit seizoen veel meer exemplaren dan het aanvankelijk had ingeschat.

In totaal zal Booknext tot eind september aan de bemiddeling in de handel met tweedehands studieboeken een omzet draaien van van ‘acht- à negenhonderdduizend’ euro, verwacht directeur Herman de Waard. Twee weken geleden ging hij nog uit van een half miljoen euro, blijkens het persbericht dat Booknext toen verstuurde. Dat aantal zou al een groei van 23 procent hebben betekend ten opzichte van het vorig studiejaar. Gemiddeld verkopen studenten hun studieboeken tegen 55 procent van de nieuwprijs.

Booknext is de naam van de holding die De Waard en Joris Neven onlangs hebben gecreëerd. Zij zijn in 2002 gestart met Studieboekenmarkt.nl en hebben eerder dit jaar – op hun initiatief – tweedehandsstudieboeken.nl overgenomen. Net als hun derde site tweedehandsstudieboeken.com bieden deze site studenten een gratis platform om studieboeken te verkopen. Ook heeft Booknext deze zomer apps voor Apple en Android gelanceerd.

‘De verkoop kwam dit jaar wat moeizaam op gang,’ zegt De Waard. ‘Waarschijnlijk door het erg mooie weer, maar de afgelopen twee weken is dat meer dan goed gemaakt. Ik denk dat de sterke groei wordt veroorzaakt door de gewenning om boeken online tweedehands te kopen en door het stijgende aanbod – die weer het gevolg is van de gewenning. Zo ontstaat een sneeuwbaleffect.’

De Booknext-sites brengen studenten gratis met elkaar in contact. Ze vermelden ook de woonplaats van de verkoper, zodat ze mogelijk ook verzendkosten kunnen besparen. Booknext maakt voornamelijk omzet door studenten ook door te verwijzen naar het aanbod van Bol en De Slegte. Afhankelijk van aanbieder en volume levert dat het bedrijf tussen de 5 en 8 procent per transactie op.

De Waard: ‘Alleen al via onze partners hebben we al een half miljoen boeken verkocht. Wat studenten onderling verkopen, is lastiger te meten. We meten wel het aantal contacten en het volume waarom het gaat, maar als het aanbod daarna inactief wordt gemaakt, is het niet zeker dat er ook een verkoop heeft plaatsgevonden. We gaan ervan uit dat dat in tachtig procent van de gevallen wel gebeurt.’

Naast de inkomsten uit partnerprogramma’s verdient Booknext aan advertenties en de verkoop van nieuwe boeken. De verhouding tussen tweedehands en nieuw is volgens De Waard 80:20. ‘We hebben wel doorgerekend wat het effect is van invoeren van een commissiemodel, maar dat levert minder aanbod op én je moet dan bijvoorbeeld een hoop administratie voeren en iDeal-betalingen faciliteren. En dat bij een gemiddelde verkoopprijs van 15 euro per boek.’

Met de overname van Tweedehandsstudieboeken.nl heeft Booknext in Nederland eigenlijk geen concurrentie meer. Hun partners als Bol en De Slegte zijn niet exclusief gespecialiseerd in deze markt én zijn vaak wel duurder omdat ze commissie vragen. ‘Je ziet het aanbod op hun sites vaak richting de nieuwprijs kruipen omdat het de verkoper weinig oplevert,’ zegt De Waard.

Booknext zoekt daarom uitbreiding in Vlaanderen later dit jaar. ‘België is interessant omdat het qua taal en bereikbaarheid een aardig startpunt biedt. De site in het Duits vertalen kost meer tijd. Bovendien zie je dat De Slegte en Bol steeds actiever zijn in België, waarop wij kunnen aanhaken. In België heb je ook maar één partij die het sinds deze zomer op op een vergelijkbare manier aanpakt: Stubooks.be.’

(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 31 aug 2012)

Plantage Overtoom versterkt inzet voor tweedehands boek (Boekblad)

Het heeft even geduurd, maar de inname van verkochte boeken en de verkoop van tweedehands boeken begint volume te krijgen bij boekhandel Plantage Overtoom in Amsterdam. Of de combinatie bij Selexyz en De Slegte werkt, weet eigenaar Koos Boukens niet. [Een vervolg op dit en dit bericht]

De klanten van Plantage Overtoom die lid zijn van het Uitgelezen Gezelschap kunnen bij de winkel verkochte boeken terugbrengen. Zij krijgen dan veertig procent van de nieuwprijs. Ook elders gekochte boeken kunnen zij terugbrengen, maar dan hangt het van de actualiteit en staat van het boek hoeveel procens zij terugkrijgen. Plantage Overtoom verkoopt deze en zelf ingekochte tweedehands boeken weer in de ‘Uitgelezen-kast’.

‘Aanvankelijk had ik het te ingewikkeld gemaakt’, vertelt Boukens. ‘Ik ben met pensioen, dus ik heb te veel tijd om erover na te denken. Je kon alleen het eerste half jaar gratis lid zijn. Het percentage hing af van hoe snel je een boek terugbracht. Dat heb ik allemaal afgeschaft. Ook begreep ik van andere loyaltykaarten dat klanten boter bij de vis willen. Bij ons krijg je uitgestelde boter: pas als je een boek terugbrengt. Daarom krijgen leden nu ook vijf procent korting op de aankoop van tijdschriften en tien procent op de aankoop van kantoorartikelen.’

Sinds het allereerste begin in juni vorig jaar telt het Uitgelezen Gezelschap 120 leden. Sinds 1 april onderneemt Plantage Overtoom een nieuw offensief met onder meer een nieuwe flyer. Volgens Boukens moet gezien de omvang van het verzorgingsgebied 750 leden haalbaar zijn. ‘Het heeft veel tijd nodig om dit te communiceren. Maar als we vanaf nu tien tot vijftien nieuwe leden per week binnenhalen, kom je vanzelf over een jaar aan dat aantal.’

Wellicht de belangrijkste factor voor het succes is het meekrijgen van het personeel. Aanvankelijk voelde het ‘afschuw’ en ‘terughoudendheid’, vertelt Boukens. ‘Je kent het wel, de houding van: wij zijn van het nieuwe boek. Langzamerhand is dat veranderd. Eigenlijk geniet ik daar nog het meeste van: het bewustwordingsproces van het personeel dat er iets moet veranderen om in deze tijd mee te kunnen. In het begin stonden ze echt niet te trappelen.’

Wat goed heeft geholpen is ‘dat wij sinds een half jaar iedere dag nieuwe titels via Bol als tweedehands aanbieden. Lichtbeschadigde exemplaren, boeken die we over hebben. Die gaan zo snel weg, soms in twee uur. Er komen ook klanten in de winkel die zo hebben ontdekt dat wij tweedehands verkopen. Zo ontdekt het personeel ook dat er een markt bestaat naast dat voor het nieuwe boek, dat we ook kunnen bedienen.’

Om die reden weet Boukens niet of de verkoop van nieuw en tweedehands onder één dak bij het gecombineerde Selexyz en De Slegte wel zal werken. ‘Ik ben ontzettend blij dat die winkels blijven bestaan. Maar bij Selexyz heb je hetzelfde probleem in extremis. Er werkt goed geschoold personeel, al zijn er de laatste jaren veel mensen weggegaan, die dezelfde negatieve gevoelens over tweedehands hebben. Daar zal de directie nog een harde dobber aan hebben.’

Bovendien: de klanten die voor nieu zijn niet dezelfde klanten voor tweedehands. Dat merkt Boukens ook – net als andere boekverkopers die ervaring hebben met de verkoop van nieuw en antiquarisch. ‘Maar als het gaat lopen kan het succesvol zijn. Het is een noodzakelijk antwoord op de veranderingen. Niet hét antwoord, maar een antwoord.’

In 2012 tot nu toe heeft Plantage Overtoom een omzet gedraaid van –2 %. Boukens is ervan overtuigd dat het verlies zonder zijn innovaties groter zou zijn geweest. Daarbij denkt hij niet alleen aan de introductie van het Uitgelezen Gezelschap, maar ook aan postbussen in de winkel, klantrecensies op een scherm via whyilovethisbook.com (‘inmidddels doet daar ook een personeelslid aan mee’) en de investering in basisschoolboeken. ‘Ik heb daar lokaal een omzet van 80.000 tot 100.000 euro omzet mee. Via de site moet dat kunnen groeien. Op 1 april gaat die eindelijk online.’

(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 19 april 2012)

Zie ook:

- Is samengaan De Slegte en Selexyz zinvol? 

- Verkopers van nieuw en tweedehands over De Slegte en Selexyz

Verkopers van nieuw én tweedehands over Selexyz/De Slegte (Boekblad)

Wat vinden boekverkopers die zelf nieuwe én antiquarische boeken verkopen van de fusie tussen Selexyz en De Slegte? ‘Wat gaan ze doen als iemand met een set Privé-domeinen in een tasje aankomt?’ [Een vervolg op dit bericht]

‘Oei, ze nemen mijn concept over,’ dacht Johan Vandenbroucke van boekhandel De Zondvloed in Mechelen toen hij hoorde van het samengaan van Selexyz en De Slegte. ‘Dan zal het zeker wel een goed concept zijn.’ Maar hij vindt wel ‘dat dit uit noodzaak is geboren en niet uit visie, zoals in mijn geval vier jaar geleden.’ Hij kent de Nederlandse markt onvoldoende om in te schatten wat voor winkel de nieuwe combinatie wordt. ‘Donner en Scheltema waren tien jaar geleden de beste winkels. Dat suggereert dat ze ook met De Slegte een kwalitatief hoog literair aanbod hebben, vergelijkbaar met het mijne.’ Al sinds de opening in 2008 trekt hij daarmee een groot publiek dat daar gericht voor komt. ‘Het zou bij De Slegte en Selexyz dus kunnen werken.’

De Zondvloed is een van de weinige boekwinkels die onder één dak nieuwe en tweedehands algemene boeken verkoopt. Daarnaast doen onder meer Grimbergen (Lisse), Blankevoort (Amstelveen) het. Ook een aantal speciaalzaken hebben hun assortiment verruimd door ook antiquarische titels in hun specialisme te bieden. Voorbeelden zijn de theologische boekhandel De Roo (Zwijndrecht) en het in klassieke talen gespecialiseerde Burgersdijk & Niermans (Leiden).

Of de combinatie ook gaat werken op de schaal van Selexyz en De Slegte, durven Ria Grimbergen van boekhandel Grimbergen en Arne Steenkamp van Burgersdijk & Niermans niet te voorspellen. Maar twijfels hebben ze wel. ‘Ik vrees dat het gescheiden afdelingen blijven’, zegt Steenkamp. ‘Dat is bij ons ook het geval, omdat we klanten hebben die voor het tweedehands komen en klanten die voor het nieuwe aanbod komen. Klanten die allebei kopen bestaan niet. Dan gaat het niet om de prijs, maar om het gevoel dat ze erbij hebben.’ Dus bevruchting – dat consumenten voor het ene type boek ook een ander type meenemen – zal weinig voorkomen.

Bij Grimbergen is de groep klanten die nieuw en antiquarisch koopt ook de kleinste groep. ‘Maar het zijn wel onze beste klanten, omdat het echte boekenliefhebbers zijn die veel kopen’, zegt Grimbergen. Maar dat type klant zal nu al naar én De Slegte én Selexyz gaan. Veel winst zal het niet opleveren als beide bedrijven onder één dak zitten. ‘Het lastige is de schaal. Als kleine winkel wijzen wij klanten erop dat er antiquarisch iets nieuw binnengekomen is dat in hun interessegebied valt. Kunnen de mensen van Selexyz dat ook? Zij zullen daar gevoel voor moeten krijgen. Verstand van het andere aanbod moeten krijgen. Maar of het lukt? Op zijn minst heeft het tijd nodig.’

Steenkamp ziet juist een gevaar als er te veel mensen rondlopen die van beide assortimenten maar een beetje weten. ‘Je hebt twee soorten personeel nodig. Iemand die goed antiquarische boeken kan inkopen. Die er verstand van heeft en dus niet te veel betaald. En iemand die goed nieuw inkoopt en dat creatief in de winkel kan aanbieden. Bij ons hebben we die scheiding ook.’ Eigenlijk kun je alleen op het niveau van de kassamedewerkers personeel inzetten die zinvol voor beide assortimentstypen kan werken. Maar of dat haalbaar is gezien de reductie van het personeelsbestand waarin de nieuwe directie van Selexyz/De Slegte voorziet?

En dan is er nog het assortiment. ‘Ik heb de nieuwe eigenaren al horen zeggen dat ze geen boeken willen verkopen met ezelsoren’, zegt Steenkamp. ‘Dat is juist het aanbod waar De Slegte groot mee geworden is. Dat kun je niet helemaal vermijden. Als je heel kritisch bent, schiet je je doel voorbij. Wat gaan ze doen als iemand met een set Privé-domeinen in een tasje aankomt? Weigeren omdat er een vouw in de rug zit? Of toch op voorraad zetten vanwege de inhoud? Het concept van De Slegte was om ze te nemen.’

(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 20 april 2012)

Zie ook:

- Is samengaan Selexyz en De Slegte zinvol?

Is samengaan van Selexyz en De Slegte zinvol? (Boekblad)

Onderstaand artikel schreef ik bijna driekwart jaar geleden. Selexyz was nog zelfstandig. De Slegte was nog zelfstandig. Maar nagedacht over het in één winkel verkopen van nieuw en tweedehands werd er wel in het boekenvak.

Boekhandel kan prijsgevoel klant tegengaan met tweedehands boeken

Anders dan in de verkoop van nieuwe boeken vertoont de omzet van tweedehands boeken wel groei. Dat blijkt uit alle signalen van de grote spelers op deze markt. De winkels die een nieuw en tweedehands assortiment combineren boeken er ook goede resultaten mee. Toch is het niet eenvoudig om de tweedehands markt te betreden. Veel verstand van het assortiment, voldoende ruimte voor opslag en een gerichte keuze van het aanbod zijn vereisten.

Eric Kaizer van Boekwinkeltjes.nl heeft niets te klagen. Ook in 2011 houdt de groei aan van het platform dat hij tien jaar geleden heeft opgezet. Het aantal aanbieders van tweedehands boeken, van kleine particulieren tot professionele bedrijven als Kok en De Slegte, blijft stijgen: van 5300 begin dit jaar naar 6000 nu. Het aantal titels dat ze gezamenlijk te koop aanbieden, groeide door van 4,8 naar 5,4 miljoen titels. En de totale waarde van de verkochte boeken pluste circa tien procent naar 10.000 euro per dag. Dat is op jaarbasis ruim 3,5 miljoen euro.

Boekwinkeltjes.nl is niet de enige verkoper van tweedehands boeken met wie het goed gaat. Bol.com, die bij de presentatie van de jaarcijfers claimt ‘met afstand’ marktleider te zijn op dit gebied, kende vorig jaar een ‘explosieve stijging’ van de verkoop in dit segment. De standhouders op de Deventer Boekenmarkt zagen begin augustus even veel boekenliefhebbers langs slenteren als vorig jaar. En alle 26 winkels van De Slegte dragen naar eigen zeggen bij aan de winstgevendheid – het enige filiaal dat dat niet deed, in Brussel, werd enkele maanden geleden dan ook gesloten.

Zou het soms een idee voor de algemene boekhandel zijn om de negatieve spiraal – ruim drie procent omzetverlies in de afgelopen twaalf maanden – te doorbreken door tweedehands boeken te gaan verkopen?

Hoe groot de tweedehands markt is, is onbekend. GfK, of een ander onderzoeksbureau, heeft er nog nooit onderzoek naar gedaan. Welk segment het grootst is, is dus evenmin met zekerheid vast te stellen. Op de homepages van de belangrijkste spelers Bol.com, Deslegte.com, Boekwinkeltjes.nl en Antiqbook.nl ligt de nadruk op het algemene segment – naar actualiteit: wielerboeken bij de start van de Tour de France, of naar populariteit: de koplopers in de Bestseller 60. Maar in de zomer zijn studenten massaal op zoek naar tweedehands alternatieven voor vaak dure studieboeken.

Bij De Slegte worden voornamelijk algemene boeken tweedehands verkocht. In de winkels, goed voor tachtig procent van de 25 miljoen euro omzet, stelt de handel in gebruikte studieboeken weinig voor. Online is de omzetverdeling: dertig procent nieuw, vijftig procent tweedehands algemeen en twintig procent tweedehands studieboeken. Vorig jaar was het percentage studieboeken groter omdat die categorie meteen in het begin volledig online werd aangeboden. Nog altijd staat nog maar een derde van het algemene tweedehands aanbod online.

Hoeveel procent van de markt bestaat uit boeken die ook nieuw te krijgen zijn, kun je alleen gokken. Toch lijkt dat percentage niet gering te zijn. Juist naar populaire boeken is vraag, legde directeur Daniel Ropers van Bol.com al een paar jaar geleden uit. Wie een Karen Slaughter of Dick Swaab wil en de kans heeft om, voor een paar euro goedkoper, een zo goed als nieuw exemplaar aan te schaffen, laat dat niet liggen. Die neemt geen tien jaar oud ander boek als alternatief. Wie de bestsellers op Bol nauwgezet volgt, ziet ook veel tweedehands exemplaren snel verkocht worden.

Aangenomen mag daarom worden dat prijs de hoofdreden is om genoegen te nemen met een gebruikt exemplaar. Hoeveel euro klanten gemiddeld neerleggen voor een tweedehands boek, is onbekend, maar het is zonder twijfel significant lager dan de gemiddelde prijs van een nieuw boek. Dat blijkt uit gegevens van individuele handelaren. Bij De Slegte kost een gemiddeld tweedehands boek 9 euro – tegen 13 à 14 euro voor een nieuw A-boek. Bol.com beweert op haar site dat studieboeken tweedehands gemiddeld half zo veel kosten als nieuwe exemplaren.

Het belangrijkste verkoopkanaal is internet. De verkoop via websites en platformen groeit, de verkoop via antiquarische boekhandeltjes is fors teruggelopen. Op internet kun je in een oogwenk uit honderdduizenden, miljoenen titels die ene vinden die je zoekt. En als je meerdere hits hebt, is het gemakkelijk prijs en conditie met elkaar te vergelijken. In een winkel moet je alle bakken individueel afstruinen, is de kans groot dat je het boek niet vindt waar je naar op zoek bent, en moet je maar hopen dat er achterin met potlood een schappelijk bedrag in geschreven is.

Het beste bewijs is voor de transitie naar internet is De Slegte. Sinds het bedrijf serieus werk maakte van zijn webshop is online in een twee jaar gegroeid naar circa twintig procent van de totale omzet. De verkoop in de winkels loopt gestaag terug. Weliswaar maakt de internetverkoop dat ruimschoots goed, de winkels moeten experimenteren met ander aanbod – zoals, sinds vorig jaar, actuele bestsellers – om rendabel te blijven. Toch helpt de site ook de filialen: de verkopers merken steeds vaker dat klanten eerst online hebben gekeken of de winkel een titel op voorraad heeft.

De drie grote spelers op de tweedehands markt combineren de verkoop allemaal met een aanbod nieuwe titels. Met succes. Zo houdt Bol.com vol dat het kannibaliserende effect van het tweedehands verkoop wordt gecompenseerd doordat Bol dankzij dit extra aanbod méér klanten trekt (al heeft Daniel Ropers ooit toegegeven dat het niet zo werkt). De Slegte en Boekwinkeltjes bedienen met hun nieuw aanbod klanten die toch al op hun site terecht waren gekomen. Met succes. Zo draait Boekstra.nl van Boekwinkeltjes enkele honderdduizenden euro’s omzet.

Waarom zouden de boekhandels de verkoop dan ook niet combineren met een tweedehands aanbod? Behalve een uitbreiding van het assortiment met een, dankzij de recessie, goedlopende categorie, kan het ook het prijsgevoel van de klant tegengaan. Juist het overvloedig aanbod aan tweedehands titels, ook van gloednieuwe titels en nagenoeg de complete Bestseller 60, is er de oorzaak van dat maar liefst zeventig procent van alle consumenten op internet koopt omdat ze denken dat boeken daar goedkoper is. Dat vertelde Mariëtte Koekoek van de KBb op Boekblad aan Zee.

Een enkele boekwinkel combineert nieuw en tweedehands al. Grimbergen (Lisse), Blankevoort (Amstelveen), De Zondvloed (Mechelen) bijvoorbeeld. Doorgaans zorgt het nieuwe aanbod voor het leeuwendeel van de omzet. Bij De Zondvloed is tweedehands goed voor 15 procent. Maar dat heeft vooral te maken met het verschil in prijs. Eigenaar Johan Vandenbroucke van De Zondvloed schat de afzet in procenten twee keer zo hoog als de omzet. Maar de combinatie trekt wel veel klanten. Juist omdat het antiquarische aanbod zijn imago als literaire boekhandel versterkt.

Toch is verkoop van tweedehands boeken zeker niet vanzelfsprekend. Zomaar een partijtje opkopen en een kast inruimen heeft geen zin. Je moet verstand hebben van de markt om te voorkomen dat je onverkoopbare rommel neerzet. Je moet de vraag en de waarde van het aanbod kunnen inschatten. Dat is eigenlijk alleen te leren door ervaring op te doen. Een boekverkoper die begint met nieuwe titels kan zich aansluiten bij een partij als Scholtens die op grond van het boeken-DNA boeken uitlevert. Wie begint met tweedehands kan nergens zulke assistentie inkopen.

Ook moet de winkel echt de ruimte hebben. De marge op tweedehands boeken is groter – al is die niet precies te berekenen omdat boeken vaak per partij worden ingekocht, Vandenbroucke schat dat hij boeken gemiddeld inkoopt voor 1,2 à 2 euro en verkoopt voor 6 à 7 euro. Maar de doorloopsnelheid is een stuk lager. In plaats van in een paar weken een stapel nieuwe Tatiana de Rosnays verkopen, moet je soms maanden wachten voor iemand Hermans’ De donkere kamer van Damocles meeneemt. Grimbergen en De Zondvloed zijn dan ook geen kleine winkels.

Niet iedereen zou boekhandels daarom willen adviseren te beginnen aan de verkoop van tweedehands. Maar wie het toch wil doen, zal zich – behalve de twee bovenstaande adviezen ter harte nemen – moeten specialiseren. Richt je op een genre die het karakter van de winkel versterkt. Zoals De Zondvloed, die mede dankzij het aanbod tweedehands in een paar jaar bekend is geworden als dé literaire boekhandel van Vlaanderen. Of theologische speciaalzaak Wever Van Wijnen (Franker). Licht anders een genre eruit dat past bij de vestigingsplaats. Of adopteer de schrijvers van de stad.

Een andere optie is het opstarten van een soort terugkoop-regeling opstarten waarmee Plantage Overtoom en Studystore sinds kort experimenteren. Zo kunnen de klanten van Plantage Overtoom bepaalde boeken, voorzien van een sticker, terugverkopen voor een tegoedbon ter waarde van veertig procent van de nieuwprijs. De boeken mogen niet meer dan een jaar oud zijn. Maar meer dan om de opbouw van een assortiment tweedehands ligt de nadruk op reclame: klanten worden gelokt met argumenten van goedkoper (terugverkoopbaar!) en groen (hergebruik).

Toch zou eigenaar Koos Boukens van Plantage Overtoom wel eens aangenaam verrast kunnen worden door de belangstelling voor zijn tweedehands boeken. En wat doet hij dan?

(Eerder gepubliceerd in Boekblad magazine 14, 2011)