Spul. Catalogus archeologische vondsten Noord-Zuidlijn Amsterdam van Willem van Zoetendaal – uitgeven door de vormgever zelf – is verkozen tot het mooiste boek ter wereld.
Dat maakte de jury gisteren bekend, die zich boog over de meer dan 600 inzendingen uit 34 landen voor de Schönste Bücher aus aller Welt in Leipzig. De jury prees het gemak waarmee het boek van 595 bladzijden te hanteren is, de perfect uitgebalanceerde sortering van 13.000 gefotografeerde artefacten die zijn gevonden bij de aanleg van de Noord-Zuidlijn, en het opvallende omslag dat heel weinig van de inhoud prijsgeeft maar toch nieuwsgierig stemt.
Van Zoetendaal (1951) zelf blijft nuchter onder de prijs. 'Prijzen zijn betrekkelijk', reageert hij aan de telefoon. 'Prijzen vergelijken dingen die niet met elkaar te vergelijken zijn, al is dat bij boeken nog makkelijk. Een echte prijs vind ik dan ook een opdracht om een goed boek te maken.' Tegelijk ziet hij de uiverkiezing als 'waardering van mijn collega's' voor wat hij zelf noemt: 'het mooiste boek dat ik ooit heb gemaakt'.
Spul is voor hem zo gelukt 'omdat ik een aantal dingen kon die ik niet eerder heb kunnen doen.' Zoals: de toepassing van blauwe tekst, de verwerking van enorme hoeveelheid fotografie en de ultieme samenwerking met de opdrachtgever, de dienst Monumenten & Archeologie van de gemeente Amsterdam, en de fotograaf Harold Strak. 'Ik werk al vijfentwintig jaar met hem. Wij zijn een goed team. Hij kan alles zó fotograferen zoals ik het wil.'
Omdat Van Zoetendaal al zijn boeken zelf uitgeeft, bracht hij ook Spul zelf op de markt. 'Alleen dan kun je alles in eigen hand houden. Ik heb bijvoorbeeld speciaal gemaakt papier voor dit boek gebruikt, waardoor het niet tien centimeter dik is en dat transparant is zodat de lezer, als een archeoloog, de objecten door het papier heen ziet. Een uitgever zou zeggen: kan je geen goedkoper alternatief bedenken?'
Toch staat De Harmonie als co-uitgever van het boek, dat medio vorig jaar verscheen, vermeld. 'Zij vonden het zo'n mooi boek dat ze de distributie daarvan wilden verzorgen', zegt Van Zoetendaal. 'Als dank daarvoor heb ik ze als mede-uitgever vermeld.' Een groot deel van de oplage van 3850 exemplaren (waarvan 1100 in het Engels) ging naar de gemeente Amsterdam, de rest verspreidde de Harmonie via de retail.
'Er zijn nog zo'n tweehonderd exemplaren te koop', zegt Van Zoetendaal. 'Die zullen nu snel weg zijn. Een herdruk zit er niet in. Daarvoor is het boek te duur om te maken. Zo'n boek is er alleen maar omdat er nu eenmaal verantwoording van de opgraving moet worden afgelegd. Om het mensvriendelijk te houden kost het dan 79,50 euro in de winkel. Maar eigenlijk zou het 350 euro moeten kosten. Er zit in vier jaar zo ontzaglijk veel werk in.'
Daar komt bij dat Van Zoetendaal anders dan veel uitgeverijen, zoals hij uitlegt, zijn uitgaven niet in het goedkopere buitenland laat produceren. Spul is gedrukt door Rob Stolk en gebonden door Van Waarden – 'de beste binderij van Europa'. Hij doet dat omdat hij 'vakmanschap waardeert'. 'Je moet iets willen maken wat goed is. Concessieloos. Alleen dan kun je prijzen als deze winnen. Helaas gebeurt dat in Nederland vaak niet.'
Desondanks scoorde Nederland dit jaar uitzonderlijk goed bij deSchönste Bücher aus aller Welt. Inclusief de hoofdprijs won Nederland in totaal vier van de veertien prijzen. Robert F. Kennedy Funeral Train van Rein Jelle Terpstra (ontwerp: Jeremy Jansen, uitgever: Fw:Books) won een gouden medaille, Anne Frank Huis van Elias van der Plicht (ontwerp: Irma Boom Office, uitgever Anne Frank Stichting) een zilveren, en The Migrant van Anaïs López (ontwerp: Teun van der Heijden, uitgever Anaïs López) een bronzen.
(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 8 mrt)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten