De onafhankelijke boekhandel in Vlaanderen heeft in het eerste half jaar flink geplust: 12,1% in omzet, 5,9% in afzet. Ook Salvator van Karla De Ceulener in Mechelen. Een van de redenen voor de groei van de onafhankelijke boekhandel is, hoe paradoxaal dat ook klinkt, de aanhoudende groei van de online verkoop.
Hoe was je week?
'Emotioneel. Vorige week zaterdag is onze poes Ozlo gestorven die altijd in de winkel was. Ik dacht: dat zal op klanten een beetje weerslag geven. Maar het is ongelofelijk hoeveel reacties we kregen – via Facebook, mail, van mensen in de winkel. Dat ging tot gisteren door, en waarschijnlijk zal het nog even duren voor het ophoudt. Maandag werd ik ook gebeld door drie journalisten. Normaal doe je ik weet niet hoeveel moeite om iets in de pers te krijgen en lukt het nog niet. Nu plaatsten we één berichtje op Facebook en gebeurde dit.'
Iedere klant kende Ozlo?
'Hij was de bekendste poes van Mechelen. Meer nog, het bekendste huisdier van de stad. Jarenlang kwam hij iedere dag van boven, waar wij wonen, elke dag naar de winkel. Hij kwam op alle mensen toe. Hij was er ook bij boekvoorstelling, dan zat hij altijd bij een luisteraar op schoot. Zo was hij gewoon. Wij zetten hem toen op de site en onderaan de nieuwsbrief. Mensen vragen me nu of we een nieuwe poes nemen. Die zal er over een paar weken of maanden vast komen, maar mensen verwachten een kopie van Ozlo. Dat bestaat natuurlijk niet.'
Was de boekhandelskat goed voor de omzet?
'Misschien kwam een enkeling eens langs om hem te zien en kocht die persoon ook wat. Maar dat weet ik niet. Ozlo droeg wel bij aan de sfeer, die maakt dat klanten hier graag komen. De ene boekhandel heeft koffie, de andere weer iets anders en wij hadden de poes. Het zal niet makkelijk zijn om die sfeer op een of andere manier te behouden. De reacties op Ozlo's dood bewijzen ook hoezeer je als boekhandel onderdeel van de gemeenschap bent. Dat zullen we vanzelfsprekend moeten blijven.'
Dat brengt me op hét nieuws van deze week: het gaat goed met de onafhankelijke boekhandel in Vlaanderen. Is Salvator ook gegroeid?
'Ja. Tot en met juni was de verkoop heel goed. In juli en augustus is de omzet iets gestagneerd, wellicht door het warme weer en trekt het nu weer aan. Maar dan nog zitten we in de zomer gelijk of iets boven vorig jaar.'
Hoe komt dat?
'Allereerst door het succes van bepaalde titels. De Bourgondiërs van Bart Van Loo, echt een boek voor ons type winkel, hebben wij heel goed verkocht. We zitten al boven de 300 exemplaren, wat heel veel is voor ons. En met een verkoopprijs van 34,99 euro zorgt dat voor een heel goede omzet. Daarnaast verkochten we titels goed die we zelf hebben gelezen: Grand Hotel Europa van Ilja Leonard Pfeijffer, De pruimenpluk van Dimitri Verhulst of de thriller die nu overal zoveel aandacht krijgt: Hars van Ane Riel.'
En een tweede reden?
'De groei van het onlinekanaal. Daarom is er een grote tegenstroming op gang gekomen. Er zijn steeds meer mensen die dat bewust afwijzen en lokaal willen kopen, bij de boekhandel in hun eigen stad. Een groot deel van dit soort mensen gaan naar de onafhankelijke boekhandel – niet naar een ketenwinkel of grootwarenhuis. Ook al zijn wij maar een kleine speler, met zo'n tien procent marktaandeel, wij profiteren hier bovenmatig van.'
En het bewustzijn dat je lokaal moet kopen om lokale winkels overeind te houden, wordt alleen maar groter.
'Unizo, de Vlaamse vereniging van zelfstandige ondernemers, werkt heel sterk aan het vergroten van het besef dat het een verarming van het straatbeeld en van de gemeenschap betekent als je alleen nog online koopt. Maar ook de boekhandel moet hierop inspelen. Het gaat niet vanzelf. En dus bieden wij een brede voorraad, hebben we mensen achter de kassa staan die daar iets van af, geven we advies als we voelen dat de klant daar nood aan heeft, organiseren we literaire avonden en andere evenementen voor verschillende doelgroepen. En dat werkt.'
Is Salvator dat de laatste tijd steeds meer gaan doen?
'Eigenlijk niet. Wij pakten het altijd al zo aan. Het verschil is dat het publiek het steeds meer opmerkt. Juist omdat ze het onpersoonlijke zien en ervaren van online verkoop, hebben ze steeds meer nood aan beleving. Wordt dat ook steeds meer gewaardeerd als je dat biedt.'
Daarnaast was je deze week ook druk met de verkoop van schoolboeken.
'Inderdaad. Er zijn nog maar twee onafhankelijke boekhandels in Vlaanderen die dat doen: Beatrijs in Oudenaarde en wij. Ik doe dat volledig buiten de winkel om: ik ga naar de scholen toe en verkoop alles daar. Zo hebben de klanten er geen last van. Het is echt iets heel anders, maar ik pak het wel vergelijkbaar aan: door een goed persoonlijk contact te onderhouden met een aantal scholen hier in het Mechelse. Vele zijn overgestapt naar een partij als Iddink, maar omdat die misschien wel duizend scholen hebben, kunnen die dat niet bieden.'
Terwijl Iddink goedkoper is?
'Dat weet ik niet. Misschien iets. Maar ik betaal dat terug in een service die zij niet kunnen bieden.'
Heb je iets meegekregen van de discussie die de afgelopen week in Vlaanderen is losgebarsten: dat leermiddelen te duur zijn geworden?
'Natuurlijk. Ik kan daar ook goed inkomen, ook al praat ik daarmee misschien tegen mijn winkel in. Uitgeverijen hebben er iets commercieels van gemaakt, met werkboeken voor ieder vak. Als ouders dan aan het einde van het schooljaar zien dat die maar voor de helft zijn ingevuld, vragen ze zich af: waar betalen we voor? Maar ik kan daar niets aan doen, ik ben uiteindelijk maar een doorgeefluik. Het is aan de scholen om zich goed af te vragen of al die werkboeken echt nodig zijn. En aan de uitgevers zelf.'
In Nederland is het probleem opgelost door invoering van 'gratis schoolboeken'. Daarmee verloren kleine winkels hun schoolboekhandel.
'Vooralsnog is zoiets hier nog helemaal niet aan de orde. Dat zijn zorgen voor de toekomst. Maar ik ben me ervan bewust dat schoolboeken op termijn een eindig verhaal is. Dat is ook een reden dat ik het gescheiden hou van de winkel. Salvator mag niet afhankelijk zijn van schoolboeken. Maar zolang het goed gaat, blijf ik ermee doorgaan.'
(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 25 augustus)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten