Interview: Frederike Scholing van Boekhandel Lovink over het cadeauseizoen 2018 en de btw-verhoging (Boekblad)

Boekverkopers kunnen deze week niet alleen de balans van 2018 opmaken. Ze moeten sinds woensdag ook de btw-verhoging naar 9% doorvoeren. Frederike Scholing van boekhandel Lovink had na de overname door een stichting een buitengewoon goed jaar. De btw-stijging zal de groei niet weer afnemen, verwacht ze.

Hoe was je week?

'Goed. Ik ben opgelucht dat december weer achter de rug is. Het is natuurlijk een geweldige maand. Leuk, dynamisch. Maar het is wél op je tenen lopen en dan ben ik altijd blij als alles weer gewoon is. Hoewel het dit jaar door de btw-verhoging niet helemaal gewoon is. Al moet je dat niet overdrijven.'

De drukte was na de kerst niet meteen voorbij?

'Nee. Het liep daarna goed door. We hadden maandag zelfs een drukke Oudjaarsdag. Maar het was natuurlijk niet die enorme toeloop op de laatste zaterdag en maandag voor kerst, toen we niet eens tijd hadden om te lunchen.'

Kijk je met een goed gevoel terug op het cadeauseizoen 2018?

'Absoluut. Vooral in november. Al het hele jaar, sinds een stichting in mei de winkel van Boeije Jansen overnam, boeken we een forse omzetstijging van tien tot vijftien procent – ook in december. Maar de maand voor Sinterklaas plusten we dertig procent. Echt extreem. Ik denk dat mensen weer meer boeken als cadeau hebben gekocht.'

Welke titels liepen – naast de landelijke bestsellers – goed?

'Lovink wordt vooral gewaardeerd om het brede aanbod. Hoe meer er ligt, hoe meer dat elkaar versterkt. Daarbinnen waren natuurlijk de Weemoedts en Obama's gigantisch. Lokaal deed een boek over kasteel de Cloese, dat in Lochem ligt, het erg goed. Dat verscheen eind november bij Matrijs: precies op het goede moment. Het kost 24,95 euro, dus dat zet zoden aan de dijk.'

Waarom is de omzet van de winkel sinds mei zo opvallend gestegen?

'Die is heel typisch, ja. We hebben denk ik de wind mee. Een nieuw team brengt nieuwe energie met zich mee. Het besef is bij klanten ook gegroeid, na een paar moeilijke jaren, dat het echt nodig is om lokaal te kopen als je de winkel wil behouden. We zijn zichtbaarder dan vroeger. Sinds september zit onze medewerker Jeroen Schwartz in het DWDD-panel, maar ook doen we bijvoorbeeld mee aan de top 10 van NRC Handelsblad. En in het voorjaar is boekhandel Heusinkveld in Holten is omgevallen. Dat is tien kilometer verderop, maar de mensen zijn dan toch op Lochem aangewezen. Dat draagt allemaal bij.'

In Holten is wel een Primera geopend én komt er nog een The Read Shop.

'Maar de man van de boekhandel had een hoge gunfactor. In de Primera zit nu een voor de bevolking anoniem figuur. Ik denk dat deze winkels samen het daarom toch minder goed doen.'

Ligt de omzetgroei ook aan jou?

'Ja. Ik onderschat mijn eigen positie zeker niet. Ik zorg ervoor dat we heel actief zijn en scherp inkopen. In 2019 wil ik dat verder finetunen. Maar het is niet dat ik sinds mei opeens mijn eigen accenten kon zetten. Ik was daarvoor al bedrijfsleider en had daarom al de winkel steeds meer naar mijn hand gezet. Dat is een heel organisch proces geweest. De overdacht was vooral een psychologisch en emotioneel moment, ook voor de vorige eigenaar.'

De stichting die nu de winkel bezit, laat je niet vrijer dan je al was?

'Dat wel. Ik heb meer meer vrijheid en meer verantwoordelijkheid gekregen, maar het is niet zo dat ik na de officiële overdracht een andere koers ben gaan varen. Het driekoppig bestuur en ons team neemt me wel taken uit handen waardoor ik me veel op de werkvloer kan begeven en me op de in en verkoop kan richten. Ieder heeft zo zijn eigen expertise, daar maken we goed gebruik van.'

Ben je woensdag aan het grote omprijzen begonnen?

'Wel iets, maar niet veel. We hebben een briefje opgehangen voor de klanten om uit te leggen dat de prijs aan de kassa kan verschillen van wat er op de prijssticker staat. Klanten hebben daar begrip voor. Zij snappen heel goed dat het niet te doen is om de hele voorraad in een keer aan te passen.'

Maar hoe voeren jullie de prijswijzigingen door?

'Dat gebeurt in het systeem automatisch. En af en toe scannen we een boek om te controleren of de prijs correct is. Zeker nieuwe titels die we in december hebben besteld en dit jaar binnenkomen, moeten we aanpassen. Een collega houdt dat scherp in de gaten. Maar het valt me op dat in het algemeen de prijsverhoging redelijk is: rond de drie procent. Alleen in sommige gevallen komt er wel vijf euro bij. Ook viel mij op dat najaarstitels die eerder 19,95 kostten alvast een paar euro duurder waren.'

In dat geval, redeneren sommigen, is het toch goed dat boeken eindelijk duurder worden? De gemiddelde prijs is al jaren nauwelijks gestegen.

'Ik ben daar geen voorstander van. Ik vind de prijs van boeken heel reëel, als je bedenkt wie er allemaal aan moeten verdienen. Maar boeken moeten wel betaalbaar blijven voor zo veel mogelijk mensen. Er is al zo veel op cultuur bezuinigd. Daarom ben ik eigenlijk ook tegen de hele btw-verhoging. Straks worden boeken een luxe-artikel.'

Accepteren klanten de prijsverhogingen?

'Ik heb tot nu toe geen ongenoegens gehoord en ben daar ook niet zo bang voor. Voor koopkrachtigen maakt een paar euro ook niet zoveel uit, voor mensen met een krap budget telt wel iedere euro.'

Zal de btw-verhoging daarom invloed hebben op de omzet?

'Dat denk ik niet. En ik schat in dat voor  90% van alle gevallen de boekhandel niet de dupe van de prijsverhoging wordt. De klant betaalt het verschil. Ik begreep daarom de opmerking van Kees Schafrat van boekhandel Broekhuis in Tubantia deze week niet dat hij op 1 januari in een klap een auto armer is geworden. De prijsverhogingen heffen dat verlies toch weer op? Kennelijk is er veel onduidelijkheid over de btw.'

Tot slot: wat doe je vandaag?

'Zoals bijna iedere zondag. Eerst een wandeling met mijn hond maken en de kranten lezen en daarna een boek. Ik ben bezig in Grand Hotel Europa van Ilja Leonard Pfeijffer. Ik ben vanaf het eerste uur een groot liefhebber van zijn werk en ook van deze roman ben ik zeer onder de indruk. Zijn taal is zo ongelooflijk goed: tegelijk verfijnd en bombastisch, ieder woord staat op de juiste plaats. En in deze omgeving ben ik zeker niet de enige die dat vindt. Hoewel Grand Hotel Europa pas in de tweede week van december verscheen, staat het boek bij ons op 2 in hele maand-top 10.'

(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 6 jan)