In minder dan vier jaar tijd heeft Geert Cortebeeck Horizon uitgebouwd tot een uitgeverij van non-fictie die, ondanks de sterke concurrentie, meetelt in Vlaanderen. Hij dankt dat mede aan Overamstel Uitgevers, waar Horizon een imprint van is.
Het was de Vlaamse uitgevers niet ontgaan. Horizon, de Vlaamse imprint van Overamstel Uitgevers, had aan het begin van de Boekenbeurs – de jaarlijkse hoogmis van het Vlaamse boek – drie titels in de (van strips geschoonde) top 20: Mijn kleine oorlog van Rudi Vranckx, Omdat het kan van Eva Daeleman en Asem van Leen Dendievel. Ze feliciteerden er uitgever Geert Cortebeeck van harte mee, vertelt hij met enige trots. Dat had hij binnen vier jaar toch maar mooi geflikt.
De bestsellers geven goed de breedte van het fonds aan. Een bundeling van dagboekfragmenten over dertig jaar verslaggeving aan het front – van de val van de Muur tot het einde van IS-kalifaat – door de verslaggever van de VRT. Het lifestyle boek 'over veerkracht, levenslust en ont-moeten', zoals de ondertitel luidt van Omdat het kan, van een voormalig radio- en tv-presentatrice. Eneen psychologisch boek over angst van een bekende actrice (tegenwoordig te zien in de soap Thuis).
'Alle non-fictie past binnen het fonds', vertelt Cortebeeck. 'Ook sport- en muziekboeken. Als het maar is geschreven door een Belg of een duidelijke link met België heeft, zoals vertaalde boeken over Vlaanderen in de Middeleeuwen en de biografie over Jacques Brel van Olivier Todd. Het enige wat we niet publiceren zijn kookboeken, omdat Carrera die binnen Overamstel uitgeeft. Ze hebben al de Vlaamse Nederlander Sergio Herman, in 2019 volgen bij hen de eerste echte Vlaamse kookboeken.'
Ook moet ieder boek geschikt zijn voor een ruim publiek. Aan uitgeven voor niches doet Horizon, net als andere imprints van Overamstel, niet. En dat blijkt uit de resultaten – niet alleen van dit najaar, maar sinds de start van de uitgeverij. Cortebeeck schat dat ongeveer twee op de drie titels de bestsellerlijst heeft gehaald. 'De best verkopende boeken uit onze nog korte geschiedenis zijn Leven zonder filter van Fleur van Groningen,De Zonnekoning van Johan Op de Beeck en Mijn kleine oorlog van Rudi Vranckx.’
De geboorte van Horizon lag in de vennootschap die Overamstel in 2014 in België oprichtte. Cortebeeck, toen nog uitgever non-fictie van Manteau (WPG Uitgevers België), had via via van de plannen vernomen. Hij zocht daarop contact met algemeen directeur Martijn Griffioen van Overamstel. Omdat het ook toen Boekenbeurs was en Cortebeeck zijn auteurs niet in de steek wou laten, spraken ze in Antwerpen af. Ze waren er snel uit, hij zou een Belgische uitgeverij op de kaart zetten.
'Ik was altijd al een fan van Overamstel', blikt hij terug in nota bene hetzelfde restaurant waar hij voor het eerst zijn huidige baas ontmoette. 'Hun slogan vat het uitgeefvak perfect samen: We love books, and we love selling them. Ze vielen me in de berichtgeving van Boekblad vaak op als innovatief en vooruitdenkend bedrijf. Ze deden misschien niets revolutionairs dat nergens ter wereld werd gedaan, maar ze bleven – en blijven nog steeds – voortdurend bij de tijd door nieuwe dingen te lanceren met social media, podcasts, noem maar op. Ik was daarom zeer geïnteresseerd in deze uitgeverij.'
Op 1 januari van het jaar erop begon Cortebeeck 'met een blanco blad', zegt hij. Hij kan echter niet ontkennen dat hij toen auteurs belde van wie hij al eerder boeken had uitgegeven bij Manteau. Toen hij drie maanden later met een persbericht naar buiten trad en de eerste titels presenteerde, zat daar bijvoorbeeld een nieuw 'seksboek' van Goedele Liekens bij. Met zijn netwerk als basis stond Horizon meteen op de kaart. De top 20 non-fictie informatief van 2015 telde gelijk twee titels van zijn fonds.
Sindsdien is Horizon ieder jaar gegroeid. Dat laat zich het best illustreren door de gestage uitbreiding van het personeelsbestand. Cortebeeck begon met slechts een redacteur. 'Aanvankelijk deed L&M Books de marketing & sales. Dat was een heel fijne samenwerking, maar Overamstel wil dat zo veel mogelijk in eigen hand houden. Ik vorm nu een klein maar hecht team met Maja Matthys (acquirerend redacteur), Emilie Laddyn (pr & marketing) en Melanie Droessaert (sales). De laatste twee behartigen ook de marketing & sales in Vlaanderen voor de Nederlandse fondsen van Overamstel.'
Maar ook het fonds verbreedt. Dit jaar is Horizon begonnen met fictie. Werd aanvankelijk gezegd dat andere imprints van Overamstel al genoeg literaire en commerciële fictie uitbracht, nu heeft Horizon daar zelf de ruimte voor gekregen – mits, opnieuw, de titels zijn geschreven door een Belg of een duidelijke link met België hebben én een ruim publiek kunnen bedienen. Een van de eerste titels was de verhalenbundel voor de jeugd Alles Kids! van voormalige K3-zangeres Kristel Verbeke.
'De fictie-lijn begon eigenlijk toevallig', vertelt Cortebeeck. 'Ik las begin dit jaar het laatste boek van Jean d'Ormesson. België is nog altijd een tweetalig land, velen spreken goed Frans of zijn zelfs tweetalig opgevoed en dan kijk je nog altijd naar wat er in Frankrijk zoal verschijnt – terwijl Nederland eigenlijk vooral Angelsaksisch is georiënteerd. Een geweldig boek, vond ik, dat in Frankrijk meteen nummer 1 stond en waarvan er uiteindelijk 250.000 exemplaren zijn verkocht. Dat moest vertaald worden.'
Het mooie van Overamstel vindt Cortebeeck dat hij daar zonder dralen ruimte voor kreeg. 'Toen ik dit in Amsterdam in een vergadering vertelde, zei Martijn Griffioen meteen: let's try. Vanwege de Franstalige oriëntatie van België lag het ook voor de hand dat Horizon deze roman bracht en niet Lebowski of Hollands Diep. Misschien had Martijn altijd al in zijn hoofd dat wij na een aantal jaar fictie zouden gaan doen en wachtte hij alleen op het goede moment. Het is typisch voor zijn aanpak: altijd doorbouwen.'
Ik leef altijd van Jean d'Ormesson verscheen inmiddels in september. Met mooie recensies tot gevolg, benadrukt de uitgever. 'Maar deze literaire roman is eigenlijk een beetje een vreemde titel in het fonds. Het heeft niets met Vlaanderen te maken, en ik zal me eerder richten op genres voor een groot publiek. Vooral thrillers, het genre dat ik het beste ken. Bij Manteau heb ik dat ook af en toe uitgegeven. Ik ben dit jaar opnieuw gaan bellen en kom volgend jaar met een paar mooie titels. Nee, ik noem nu geen namen.'
Ondanks de stapsgewijze uitbreiding van het fonds moet Horizon klein van omvang blijven. Een titel of vijfentwintig per jaar, meer wil Cortebeeck niet brengen. Dat betekent: nog scherper kiezen. 'Dankzij de groeiende naam en faam van Horizon heb ik ook de luxe dat auteurs nu bij mij aankloppen. Ik zou makkelijk veertig, vijftig titels kunnen uitgeven. Maar ik moet soms een auteur teleurstellen. Want alleen dan kunnen wij onze belofte aan de auteur waarmaken: wij zijn er voor jou en je boek.'
Die toewijding aan iedere individuele titel is noodzakelijk om daar ook succes mee te hebben, denkt hij. Bij Manteau deed Cortebeeck tot wél veertig titels per jaar. 'Ik heb daar dertien jaar graag gewerkt. Echt. Maar met zulke aantallen kun je een boek niet optimaal begeleiden en is er ook minder ruimte voor ondernemerschap. Concerns willen graag dynamisch en innovatief zijn, maar het is moeilijk dat te realiseren. Bij Overamstel, dat op een onafhankelijke schaal opereert, kan dat wel.'
Hij geeft drie voorbeelden van uitgeven zoals hij voorheen niet kon. 'Rudi Vranckx, las ik, heeft aan het front altijd een boek van Martha Gellhorn bij zich waarin haar beste stukken als oorlogsjournaliste zijn verzameld: The Face of War. Ik dacht: hij doet ook al dertig jaar verslag van conflicten, hij kan ook zo'n boek maken. Rudi bleek dat een goed idee te vinden. Toen hebben wij al zijn boeken en artikelen herlezen. Daar was anders nooit tijd voor geweest. Dan had hij Mijn kleine oorlog helemaal zelf moeten samenstellen.'
Tweede voorbeeld. 'Voor Alles Kids! van Kristel Verbeke zouden we vroeger afhankelijk zijn geweest van de klassieke pr: exemplaren naar de pers sturen en dan maar hopen op recensies en interviews. En misschien een boekvoorstelling. Nu was er ruimte om iets nieuws te proberen: een scholenwedstrijd. Via sociale media werden scholen uitgedaagd om iets te maken met de thema's die zij aansnijdt: een tekst, een liedje, van alles. Het is nog te vroeg om te zeggen wat dat heeft opgeleverd, maar de pers is het zeker niet ontgaan.'
En het derde voorbeeld: Mark De Geest. 'Hij is zo’n auteur die bij ons heeft aangeklopt. Hij had zijn vorig boek bij een concern gepubliceerd, maar was ontevreden dat hij helemaal geen contact met de uitgeverij had. Ja, bij het ondertekenen van het contract en bij het inleveren van het manuscript. Hij vond dat zo jammer. Nu hebben wij in september zijn boek over de Eerste Wereldoorlog uitgegeven: Een dure vrede. Op de Boekenbeurs vertelde hij me opgetogen: jullie waren er wél, in elk stadium van het uitgeefproces.'
Daar staat tegenover dat iedere titel succes moet hebben. Missers kan Horizon zich slechts beperkt veroorloven. Interne kruissubsidiëring is evenmin mogelijk. 'Maar dat geeft niet', relativeert Cortebeeck. 'Ik heb dat nooit een gezonde manier van uitgeven gevonden. Ik kom van oorsprong uit de tv-wereld – de reden waarom ik bij Manteau ook Bekende Vlamingen kon uitgeven. Daar is populariteit helemaal doorslaggevend. Andere uitgeverijen, met andere doelstellingen, moeten maar poëzie publiceren.'
De enige kruisbestuiving waar Horizon aan doet is die tussen Nederland en Vlaanderen, vooral op het gebied van vernieuwende marketing en sales. 'In Nederland gebeuren die vaak eerder. En natuurlijk zijn Nederland en België twee aparte landen met ieder zijn eigen cultuur en eigen boekenmarkt. Denk alleen aan de populariteit van sportboeken in Nederland en die van kookboeken bij ons. Maar als Overamstel succes heeft met bijvoorbeeld podcasts kunnen we dat zeker kopiëren. Wat we hebben gedaan.'
Ook de manier waarop in Nederland de Vlaamse titels van Horizon worden gepromoot bevalt Cortebeeck zeer. 'Ik heb in zeventien jaar in het boekenvak alles al meegemaakt. Een externe partner. Een zusterbedrijf binnen het concern die de marketing en sales doet. Een Belg die vanuit Nederland de titels doet. Maar Overamstel hanteert toch de efficiëntste manier. Per titel wordt gekeken of het geschikt is voor Nederland en zo ja, dan wordt iedere titel ondergebracht bij de Nederlandse collega wiens pr-netwerk het beste aansluit.'
En nee, dan bereikt niet iedere titel de Nederlandse boekhandel. 'Rudi Vranckx komt af en toe ook in Nederland op tv. Johan Op de Beecks werk is ook voor Nederland interessant. Maar Eva Daeleman? In Nederland is al eens een boek verschenen van een Nederlandse presentatrice die de begeerde mediawereld vaarwel zei om tot zichzelf te komen. Nou, prima. Ik ben niet ontevreden met de omzet in Nederland, al is het moeilijk te meten omdat Bol.com hun omzet met onze titels niet splitst naar land.'
'Onze ambitie,' besluit hij. 'is uiteraard om in Vlaanderen én Nederland de verkoopcijfers te blijven verhogen, zonder onze focus op een streng geselecteerd aantal titels door auteurs van eigen bodem te verliezen.'
(Eerder gepubliceerd in Boekblad magazine, nov 2018)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten