De boekenapotheek: Tommy Wieringa verzacht het lijden van de verlamden

Leid je aan verveling, nostalgie of wanhoop? Het lezen van literatuur kan iedere klacht genezen. Aflevering 2 in een serie voorpublicaties uit De boekenapotheek, dat najaar 2013 bij uitgeverij Podium verschijnt.

***

  

Verlamming

Joe Speedboot – Tommy Wieringa

Verlamd zijn, dat betekent dat spieren niet genoeg kracht hebben om hun taak uit te oefenen. Ofwel: dat een of meer ledematen niet meer functioneren. Het is een tragisch verlies. En daarom richt je je, als je verlamd raakt, in eerste instantie op wat je moet opgeven. Niet meer kunnen hardlopen. Niet meer kunnen werken. Niet meer kunnen vrijen. Pas na deze rouwperiode komt de vraag of je nog een bruisend en zinvol leven kunt leiden. Gelukkig kan dat. Heel bruisend en zinvol zelfs. 

Hoe? Laat Fransje Hermans je gids zijn, de verteller van Tommy Wieringa’s vitale en vrijmoedige doorbraakroman Joe Speedboot uit 2005. De 14-jarige zoon van een sloper is na een ernstig ongeluk en 220 dagen in coma slechts ‘één functionele arm met veertig kilo lam vlees eraan’. Praten kan hij ook al niet meer. Maar is dat een reden om te zeuren? Allerminst.

Vanaf het moment dat Fransje het woord neemt, voel je zijn levenslust door je aderen stromen. ‘Ik moet hier zo snel mogelijk weg’, denkt hij als zijn familieleden alwéér naar het bezoekuur van het ziekenhuis zijn gekomen. ‘Ze maken me gek met dat gehang rond mijn bed en dat geouwehoer over de handel en het weer. Vraag ik daarom? Nou dan.’ 

Fransje kiest de tweevoudige Weg van de samoerai om te ontsnappen aan zijn lot. De eerste Weg is die van het penseel: hij wordt de chroniqueur van Lomark. Ooit was het een oersaai, geïsoleerd dorp, maar een aantal nieuwkomers wakkeren de hartstochten van de bewoners aan. Joe Speedboot, de even enigmatische als flegmatische avonturier die zonder dralen al zijn dromen waarmaakt – zoals het bouwen van een vliegtuig of deelnemen aan de rally Parijs-Dakar met een shovel. En Picolien Jane alias PJ, de bloedmooie dochter van een Zuid-Afrikaanse tandarts. Fransje wil alle gebeurtenissen vastleggen.

Later kiest Fransje ook de Weg van het zwaard. Of, in zijn geval, de Weg van zijn arm. Als armworstelaar reist hij, onder begeleiding van Joe Speedboot en PJ, de prestigieuze toernooien van Europa af. Met het prijzengeld kan hij in zijn eigen onderhoud voorzien. Lang gaat het almaar beter: Fransjes arm wordt sterker en sterker. Tot zijn idool, wereldkampioen Islam Mansur, zijn arm breekt en hij zijn carrière spijtig genoeg voortijdig moet beëindigen.

De hartverwarmende Fransje probeert zo hard iets van het leven te maken dat het niet minder dan gerechtvaardigd is dat hij aan het einde krijgt wat hij ten diepste verlangde: de liefde van PJ. Vanaf de eerste blik was hij verliefd op haar. Maar ze beschouwde hem nooit als potentiële partner. Pas als zij in Fransjes dagboeken leest en voor het eerst beseft wat hij voor haar voelt, gaat ze een keer met hem naar bed. Het blijkt, ook voor haar, zo’n sensatie dat er nog vele keren volgen.

Welke Weg jij ook neemt, weet dat er tenminste een weg is, hoe verlamd je ook bent. En als je hem zo vastberaden volgt als Fransje, weet dan dat er geluk aan het einde van de weg ligt – al is dat geluk misschien anders dan je in eerste instantie had gedacht.
(Eerder gepubliceerd in BOEK 3, 2013)

Zie ook aflevering 1 van deze reeks voorpublicaties (hier) en de aankondiging van het boek (hier).  En deze stukken over Tommy Wieringa (over Joe Speedboot en mij hier, een recensie van Ga niet naar zee hier, en over het winnen van de Libris-prijs hier).