In De boekendokter bedde Roderik Six de beste literair-medische
adviezen van Thomas Blondeau (1978-2013) in een doorlopend verhaal. Daardoor
besef je pas goed dat het de boekendokter menens was.
U denkt aan zelfmoord, maar wil er
vanaf gehouden worden. Hoe? Na enig googlen vindt u het advies dat Thomas
Blondeau in augustus 2010 op Cobra.be gaf. Doe het niet, maar lees het gedicht The Laughing Heart van Charles Bukowski.
Het is 'een gedicht dat niets oplost maar een klein beetje [helpt] de neus net
boven de drab te houden. Een paar millimeters kunnen genoeg zijn.' Het had hem zelf ook geholpen om
de twintig regels tellende tekst uit het hoofd te leren.
De romancier Blondeau – een jaar
geleden, amper 35 jaar oud, plotseling overleden aan een hartslagaderbreuk –
bedacht De Boekendokter een jaar of vijf geleden. Hij schreef, gekleed in een
witte doktersjas, literaire medicijnen voor aan ieder die zich in zijn
ouderwets dokterskabinet meldde op de Boekenbeurs of andere literaire
festivals. Hij gaf op thomasblondaeu.cobra.be gerichte leesadviezen aan al die
het volgens hem nodig had. Maar werd hij ook serieus genomen?
Waarschijnlijk niet. Er zijn maar heel
weinig mensen die bij overgewicht, weerzin om belastingformulieren in te vullen
of na een scheiding denken aan literatuur ter demping van hun leed – al
helemaal niet wanneer hun pijn en twijfel zo groot is dat zelfdoding een optie
is geworden. De bibliotherapie die Blondeau op internet praktiseerde, was toch
niets meer dan een mooie aanleiding tot het schrijven van een prikkelende en
lezenswaardige column?
Uit de pas verschenen bundeling van
zijn beste recepten blijkt echter hoe serieus Blondeau zijn werk als
Boekendokter nam. Dat is te danken aan Roderik Six, die de adviezen in een
context plaatste. Hij schreef een bombastische in- en uitleiding waarin met
veel omhaal weinig origineels wordt gezegd – sla die teksten gerust over. Maar
hij bedacht ook een uitvoerig en fraai verhaal over streekgenoot en mislukte
auteur Victor Watt, die door Blondeau wordt ingehuurd als assistent.
Six schetst een beeld van de
schrijver als een strenge man met een licht sardonische inslag die zijn taak
zeer serieus neemt. In een half-Dickensiaans, half-modern Amsterdam waar nog
diligences rondrijden, ontvangt hij op zijn drukbezochte praktijk aan de chique
gracht de hele dag patiënten die hij, minzaam wrijvend over zijn baard,
probeert te helpen door zich zo goed mogelijk in hen in te leven. 's Nachts
brengt hij studerend en schrijvend in stilte door.
Als je dán, goed uitgekiend in het
verhaal, Blondeau's literair-medische adviezen herleest, denk je werkelijk: ja,
die vriend bij wie de kilo's eraan blijven komen, moet ik De geheugenloper van Ron McLarty cadeau doen. Als ik geld aan de
belasting overmaak, heb ik The Electric
Kool-Aid Acid Test van Thomas Wolfe bij de hand. En voor mijn vrouw mij onverhoopt verlaat, haal ik alvast Leven in eenzaamheid van Petrarca in
huis. Voor de zekerheid leer ik zelfs Bukowski uit mijn hoofd.
Door deze originele aanpak besef je
ook hoe belangrijk Blondeau is geweest voor de promotie van bibliotherapie. In
de tijd dat hij zijn praktijk opende, maakte het begrip alleen opgang in
medische kring. Wie een serieus zelfhulpboek las over zijn psychische kwaal,
voelde zich beter dan wanneer een huisarts hem doorverwees naar een
psychotherapeut, zo bleek uit allerlei onderzoeken. Maar je beter in je vel
voelen door romans of poëzie te lezen? Die goede raad hoorde je nooit.
Geïnspireerd door Blondeau zijn inmiddels
meerdere boekendokters actief in het Nederlandse taalgebied – zij het dit jaar
niet meer op de Boekenbeurs. De boekendokter
is ook niet de eerste literair-medische encyclopedie. Vorig jaar verscheen De boekenapotheek van Susan Elderkin en Ella Berthoud, verbonden aan Alain de Bottons The School of Life in Londen,
waarvoor ondergetekende pillen en balsems uit de Nederlandse en Vlaamse
literatuur heeft aangedragen.
In essentie gaan de recepten in
beide boeken uit van dezelfde principes. Of een patiënt herkent zich in een
personage en wordt zo een uitweg gewezen. Wie liefdesverdriet heeft, zo
suggereert Blondeau, leze een boek waarin iedereen aan de problemen des levens
leidt. Of een patiënt krijgt een uitvergroting van zijn kwaal te lezen,
waardoor hij in één keer wakker schrikt. Blondeau
verwoordt het alleen stelliger. Hij is 'aanhanger van de methode om een
probleem op te lossen door het te vergroten.'
Een nadeel van De boekendokter is wel dat Blondeau de zieke medeburgers vaak
specifiek benoemt en daarbij heeft geput uit actualiteit. Jan-Luc Dehaene, Evy
Gruyaert en Lernout & Hauspie – de boekendokter heeft hen allen getracht te
genezen. Anderen op zoek naar verlichting zullen zelf moeten bedenken waar deze
personen symbool staan. Zo moet niet alleen Evy Gruyaert Factotum van Charles Bukowksi – weer hij – lezen, maar iedereen met
een 'onstuimige can do-mentaliteit'.
(Eerder gepubliceerd in De Standaard, 28 nov)
THOMAS BLONDEAU & RODERIK SIX
De
boekendokter
De Bezige Bij, 240 blz., € 17,90
Geen opmerkingen:
Een reactie posten