2: Het boekenvak aan het woord over kredietlimieten (Boekblad)

Zie de introductie hier. En wat CB over deze kwestie heeft te zeggen hier.

Fabian Paagman (directeur boekhandel Paagman, lid van de ledenraad KBb):

‘Afgelopen mei zijn de voorwaarden waaronder CB risico’s op het niet betalen van facturen heeft verzekerd aangescherpt. Iedereen snapt waarom – de markt staat onder druk. Iedereen snapt ook dat boekverkopers daarom worden geconfronteerd met nieuwe of aangescherpte voorwaarden. Het probleem is dat CB daar niet op heeft geanticipeerd. Stel: je bent jarenlang klant, hebt altijd goed betaald en opeens velt CB een kritischer oordeel. Erg veel boekverkopers zijn niet in de gelegenheid gesteld om zich hierop voor te bereiden. Het komt voor velen rauw op hun dak.

CB had veel eerder proactief tegen hun klanten kunnen zeggen: let op, we gaan in de toekomst scherpere limieten hanteren. Ik heb de indruk dat dat nog steeds nauwelijks gebeurt – al vinden er misschien achter de schermen inspanningen plaats. Ook bestaat nog altijd de standaardbetaaltermijn van einde maand plus 45 dagen. In deze tijd belachelijk lang. Maar trekt CB aan de bel? Het is immers ook mogelijk per week te betalen. Nee. Je verwacht dat CB, met zijn financiële expertise en de mogelijkheid om de markt te overzien, de boekverkopers bij de hand neemt in het organiseren van een juiste financiële huishouding om ook in de toekomst met zo min mogelijk beperkingen te kunnen worden bevoorraad.

Iedereen snapt dat CB winkels die niet levensvatbaar zijn, weigert overeind te houden met een ruimer krediet. Maar het steekt dat CB niet alle winkels met dezelfde maat meet. Bij de levensvatbaarheid van Polare stellen financiële experts vraagtekens. Toch heeft CB indertijd geholpen het bedrijf in de lucht te houden. Sterker: CB-directeur Hans Willem Cortenraad zei onlangs in Het Financieele Dagblad dat hij het zo weer zou doen. Dat versterkt het gevoel van onrecht als je opeens wordt geconfronteerd met een verscherpte risicobeoordeling.’

Eduard Kuijt (eigenaar boekhandel Binnert Overdiep, voorzitter Libris/Blz.-bestuur):

‘Als je de wekelijkse GfK-cijfers ziet, is het logisch dat CB de limieten naar beneden bijstelt. Als er een probleem met CB is, ligt dat bijna altijd op het gebied van de communicatie, hoor ik van ondernemers. Opeens zit je aan de limiet en heb je een leveringsstop. Voordat je weer boeken krijgt, ben je drie dagen verder. Rampzalig! Waarom heeft CB dan niet veel eerder de accountmanager naar het bedrijf gestuurd?

Ik kwam er zelf ook bij toeval achter dat de limiet voor mijn winkel fors was verlaagd. Vervolgens kreeg men mij niet goed uitgelegd waarop die limiet was gebaseerd. Hij is daarna wel weer verhoogd naar een acceptabel niveau. Ook kwam ik er via een collega achter dat je CB ook per week kunt betalen met een 60-dagen-betalingstermijn. Nu moet ik sparen om half november de inkoop van september te kunnen betalen. Door per week te betalen haal je de piek eruit. CB zou dat iedere boekverkoper actief moeten aanbieden. Daar hebben ze zelf ook voordeel bij: er hoeven minder openstaande betalingen te worden verzekerd, betalingsproblemen zijn sneller zichtbaar.

Het zou beter zijn als CB, nog altijd een groot goed voor het vak, meer wordt gestuurd door het vak. CB is tegenwoordig monopolist en heeft in korte tijd een complete omslag gemaakt van dienstverlenend naar commercieel bedrijf dat ook actief is op andere markten. Daarbij lijkt de directie als enige het beleid te bepalen. Ideaal zou zijn als ze dat deed binnen een door KBb en GAU vastgesteld kader, dat voor alle leden is in te zien. Dan zou het ook beter mogelijk moeten zijn om de kosten voor CB structureel te verlagen en invloed uit te oefenen op zaken als de huidige “gedwongen nering” van vervoer, distributie en facturatie, en de kredietlimieten.’

Geneviève Waldmann (directeur-uitgever uitgeverij Luitingh-Sijthoff):

‘Voordat Inferno van Dan Brown in mei verscheen moesten boekhandelaren een contract ondertekenen om het boek op de dag van verschijnen te hebben. Velen deden dat, maar toen bleek op het moment zelf hun kredietlimiet niet toereikend. Heel jammer dat je juist dan geen boeken hebt.

In het najaar gebeurde het omgekeerde: om voldoende exemplaren van grote nieuwe titels te kunnen inkopen, retourneerden boekverkopers opmerkelijk veel. Alleen zo hadden ze daar voldoende geld voor. Zonde. Retouren kosten veel geld en als de boeken zo in het magazijn terechtkomen, heeft niemand er wat aan. De boekhandel niet, de uitgever niet, de auteur niet, de lezer niet – niemand.

Je kunt niet zeggen: CB moet dan maar ruimere limieten hanteren. De marktomstandigheden dwingen CB streng te zijn. Maar de manier waarop het vak met elkaar handel drijft, kan wel anders. Goedkoper, efficiënter. We doen nog te veel hetzelfde als vijftig jaar geleden. Waarom hebben we geen jaaraanbieding? Of meer automatisering, zodat uitgeverij en boekhandel beter weten hoe het gaat met titels – en dus dichter op de bal kunnen spelen?’

(Eerder gepubliceerd in Boekblad magazine, dec 2013)