Het is dat ze mobieltjes hebben
Toen Bernlef in 2012 ongeneeslijk ziek werd, mailde hij al
zijn voltooide manuscripten naar zijn uitgeverij. Dat staat in de
verantwoording van zijn postuum verschenen verhalenbundel Wit geld. Onvermeld blijft of dat alleen recent voltooide teksten
zijn of dat de auteur zijn archiefkast heeft uitgespit.
Afgaand op de nieuwe bundel zou je denken: het laatste. Net
als bijvoorbeeld zijn verhalenbundel Helpme herinneren (2012) krijg je het gevoel dat Bernlef niet meer met de tijd
mee is. Personages die praten over 'aangenaam verpozen' of lijm 'solutie'
noemen – en toch geen tachtigplussers zijn. Of een schrijver die met een
typemachine werken. Het is dat deze karakters ook mobieltjes hebben, daarom
moet je wel concluderen dat de verhalen betrekkelijk recent zijn.
Niet alle verhalen in Wit
geld zijn dus even geslaagd. Soms is het niet meer dan een schijnbaar
afgeraffeld en flauw uitgewerkt ideetje. 'Tsunami', over de vraag of een
inbraak je ook iets afneemt als niets wordt meegenomen. Of 'Een ander land',
over het wezen van een depressie. Sla je die gerust over.
Maar je moet een schrijver natuurlijk beoordelen op zijn
beste werk. Dan laat Bernlef ook in Wit
geld zien wat voor een vakman hij was. Het titelverhaal, hoewel ook te losjes
geschreven, laat mooi zien hoe een brave burger met zijn verlangen naar iets
groters uiteindelijk zijn dromen moet opgeven.
En 'Bevrijding', met honderd pagina's in meerdere opzichten
het hoogtepunt van de bundel, is een kale, beheerste vertelling, waarin Bernlef
heel fraai weergeeft hoe een argeloze, goedwillende jongen na de verwarrende
bevrijding na de Tweede wereldoorlog een heel ander soort bevrijding opzoekt.
Bernlef – Wit geld (252 p.) – Querido, € 19,95
(e-book € 15,99)
(Eerder gepubliceerd in BOEK 1, 2014)
Zie ook:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten