Interview Hans Hagen over de sluiting van kinderboekhandels - en het ontbreken van poëzie in winkels (Boekblad)

Wat is een kinderboekenschrijver zonder kinderboekhandels? Hans Hagen – samen met zijn vrouw Monique Hagen kinderboekenambassadeur – reageert op de aangekondigde sluiting van De Boekenwurm (Maastricht), een filiaal van De Kinderboekhandel (Amsterdam) en de Weesper Boekhandel, die voortkwam uit een kinderboekhandel. Het verlies aan kennis is het ergste, vindt Hagen.

Wat dacht je toen je het nieuws hoorde?

'Ik wist al dat de winkel in Maastricht het moeilijk had. Maar er gaat veel kennis verloren. Ook in Weesp. Nathalie Scheffer van de Weesper Boekhandel was heel actief, ook voor scholen. Ik ben eens aan het begin van de Kinderboekenweek op een avond voor leerkrachten geweest, waar zij werden geïnformeerd over nieuwe titels. Daar kwamen veel mensen op af. Alleen in Amsterdam valt de schade mee. Het personeel van De Kinderboekhandel blijft werken op de hoofdvestiging. En die is maar een paar minuten fietsen verderop.'

Het verlies aan kennis is dus het ergste?

'Het vak van jeugdbibliothecaris is ook al aan het verdwijnen. Je kan er in ieder geval niet meer voor leren. Dan worden kinderboekhandels dé plek waar verkopers het overzicht hebben en advies kunnen geven. Als dat verdwijnt, is dat heel erg.'

Is het sluiten van de winkels ook een gevoelige klap voor de verkoopcijfers van kinderboekschrijvers?

'Dat kan ik niet beoordelen. Er zijn ook kinderboekhandels bijgekomen. In Alkmaar en Amsterdam-Noord bijvoorbeeld. En je mag hopen dat de klanten van deze winkels nu ergens anders heengaan. Naar een andere boekhandel, wat ik zou aanraden, of online. Ik heb helaas geen cijfers over het aantal speciaalzaken. Maar ik dacht dat Bart en Carole de Mooij lang naar opvolgers hebben gezocht voor hun kinderboekhandels in Arnhem en Nijmegen, dat geeft wellicht aan hoe moeilijk het voor sommigen is in deze specialistische sector. Aan de andere kant gaat het met De Giraf in Dordrecht bijvoorbeeld heel goed, hoorde ik gisteravond toen ik daar een lezing gaf, vooral ook door de contacten met heel veel basisscholen.'

Zie je de afdeling kinderboeken bij algemene boekhandels toenemen?

'Dat wel. Het kinderboek is een van de genres die weinig te lijden hebben gehad onder de crisis. De omzet is min of meer op peil gebleven en de laatste tijd zelfs gegroeid. Een op de vier verkochte boeken is een kinderboek. Ik kan me voorstellen dat algemene boekhandels daar dan meer ruimte voor maken.'

Is dat een vergelijkbaar aanbod?

'Het is redelijk schraal, eerlijk gezegd. Specialistische titels of backlist liggen er nauwelijks. In Maastricht kun je dan straks terecht bij Dominicanen. Een imposante winkel, maar toen ik daar was vond ik het assortiment – hoe zeg ik dat netjes? – vrij gemakkelijk. Toch wil ik er niet denigrerend over doen. Het is goed dat er iets ligt in algemene boekhandels. Maar het is niet vergelijkbaar.'

Als Kinderambassadeur maken jij en Monique je nu bijvoorbeeld sterk voor poëzie. Jullie hebben net een Tiplijst gemaakt met zeventig titels. Die vindt je alleen in kinderboekhandels?

'Poëzie blijft eigenlijk overal achter, op een enkele uitzondering na, zoals de Literaire Boekhandel in Utrecht. Poëzie is het eerste waar ik naar kijk als ik ergens binnenloop. Op het plankje ligt hooguit het bekende werk of nieuwe titels die een paar maanden de kans krijgen. Erg jammer.'

Hebben algemene boekhandels voldoende kennis van het kinderboek?

'Als ik lezingen geef voor leescoördinatoren van basisscholen die bijvoorbeeld de cursus Open Boek hebben gevolgd, is daar meestal een kinderboekhandel bij. Zij hebben echt de contacten met scholen. Maar algemene boekhandels kunnen dit opvangen, zeker als de mensen van kinderboekhandels in het vak blijven. Iemand als Marjoleine Wolf is na het einde van Helden & Boeven ook naar De Amsterdamse Boekhandel gegaan. Hanneke Koene van De Boekenwurm begint een cultureel centrum in haar eigen huis. Ze woont in een dorp buiten Maastricht. Daar zullen mensen haar toch moeilijker weten te vinden.'

Zijn de overgebleven kinderboekhandels mee met hun tijd?

'Dat vind ik wel. Ik zie wel steeds meer spullen eromheen: gadgets, veel Plint-spullen, opschrijfboekjes. Waarschijnlijk is dat nodig om het hoofd boven water te houden. Er wordt ook steeds meer plat gepresenteerd.'

Ze voelen ook nog als prettige, moderne winkels?

'O ja. Ik hou van gezellig rommelige winkels zoals Kakelbont in Utrecht, maar ook van strakke zoals de Utrechtse Kinderboekhandel. Mij maakt dat niet uit. De bestaande winkels hoeven niet te veranderen. Ik hoor wel dat een verbouwing veel aandacht geeft en nieuw publiek geeft en daarom vanuit bedrijfseconomisch oogpunt zinnig is. Maar voor de sfeer hoeft dat niet. Als het maar klopt.'

Kinderboekhandels zijn ook niet te klein, zoals Daniel Albering van De Kleine Kapitein in Rotterdam beweert?

'Dat was ook de reden om de vestiging van de Amsterdamse boekhandel te sluiten. Maar of dat in alle gevallen zo werkt? Daniel heeft zelf in zijn winkel heel veel dingen naast de boeken. In Rotterdam werkt dat blijkbaar, maar het kan ook een rommelig effect geven. Dan kan een winkel juist weer te groot zijn. Ik vind het daarom allemaal zo onvergelijkbaar. Ik vind het in ieder geval fijn dat het allemaal naast elkaar kan bestaan. Je zou ook niet willen dat alle kinderboekhandels op elkaar gaan lijken.'

Vind je het een taak van de kinderboekenambassadeur om ook te pleiten voor kinderboekhandels?

'We zijn in eerste instantie aangesteld om het belang van lezen bij een breed publiek onder de aandacht te brengen. Ouders vooral, bij wie we erop hameren dat een kind met een lezende ouder vijf keer zo veel kans heeft om later zelf een goede lezer te worden. Maar ook leerkrachten. We proberen een beetje boven de partijen te staan. Maar als daar aanleiding toe is zullen we op onze Facebook-pagina zeker wijzen op het belang van deze boekhandels.'

(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 10 jan)