De
Duitse uitgeverij Mairisch werkte een maand vanuit Amsterdam. Uitgever Daniel
Beskos wilde zijn eigen werkwijze tegen het licht houden door te zien hoe de
Nederlandstalige boekenmarkt is georganiseerd. Dat bleek zeer inzichtelijk.
Waarom
kregen nieuwe uitgeverijen als Das Mag en Bananafish recentelijk zo veel
aandacht van de media in Nederland? Daniel Beskos verbaasde zich daarover. De Hamburgse
uitgever van het in omvang vergelijkbare Mairisch heeft in tien jaar nog nooit
de belangstelling weten te wekken van, zeg, de Frankfurter Allgemeine of Die
Welt. Zelfs een zoekopdracht op de sites van de Duitse vakpers levert
weinig hits op.
En de
kans dat een uitgeverij doorbreekt zoals Das Mag – met de bestsellerstatus van
Lize Spit en de uitverkiezing van Walter van den Bergs Schuld tot DWDD-Boek van de Maand – is helemaal gering. 'In
Nederland zijn verhoudingsgewijs veel meer lezers. Ook al opereren wij in een
vijf keer zo grote markt, onze oplages zijn overeenkomstig met die van Das Mag.
Tweeduizend exemplaren voor een eerste druk, daarmee breek je niet snel door.'
Het zijn
lessen die de 39-jarige Beskos heeft geleerd toen hij in februari met het hele
Mairisch-team, alles bij elkaar zes mensen, vanuit Amsterdam werkte. Uit
verlangen naar frisse ideeën en nieuwe inzichten wilde de uitgeverij de grens
over. 'Dan lag het voor de hand dat we eerst naar Nederland gingen. Het is
dichtbij én Nederland en Vlaanderen zijn dit jaar gastland van de Frankfurter
Buchmesse.'
Praktisch
was het geen probleem. 'We zijn klein, dus we kunnen best elders tijdelijke
ruimte huren – drie huizen, verspreid over Amsterdam – om daar te werken. Het
meeste werk is toch mailen en bellen, daarvoor hoeven we niet in Hamburg te
zitten. Met de fietsen die we hebben gehuurd, kunnen we in een stad als deze
makkelijk overal komen. Het was heerlijk Amsterdam op die manier goed te leren
kennen.'
Om zo
veel mogelijk mensen te ontmoeten, blogte Mairisch dagelijks over de
ontmoetingen van de medewerkers hier. Dat pakte perfect uit. 'Iedereen was, tot
mijn verrassing, heel vriendelijk en toeschietelijk. Afspraken maken was nooit
een probleem. Ik besef wel: als je ze interviewt, hebben zij ook een belang in
de vorm van aandacht in Duitsland. Tegelijk dwongen de interviews ons echt
research te doen.'
Vertaalrechten
kopen was daarbij nadrukkelijk niet de bedoeling. 'Toen we, vorig jaar in de
zomer, dit idee kregen waar we toch al te laat. Andere uitgevers waren eind
2014 al bezig met Nederlandse titels voor dit najaar. Het geeft niet. We hebben
nu contacten gelegd met uitgevers en agenten – al heb je die in Nederland nauwelijks.
Dat maakt het makkelijker voor de toekomst.'
Of
Mairisch had meteen moeten toeslaan toen Het
smelt van Lize Spit verscheen. 'Ik was hier op Vers voor de Pers. Toen
hoorde ik van Das Mag dat ze net de eerste goede recensie hadden gekregen. En
nu kunnen we het niet meer betalen. Nadat ons interview met haar online stond
werd ik door drie Duitse uitgevers gebeld met de vraag of de rechten nog vrij
waren – of hadden wij ze? Nee dus.'
De stunt
van de tijdelijke verhuizing past goed bij de avontuurlijke geest van Beskos en
zijn medeoprichters Peter Reichenbach en Blanka Stolz. Ze richtten Mairisch op
in 1996, toen ze nog samen op de middelbare school zaten. Mairisch organiseerde
toen alleen evenementen. 'Kleine voorleesevenementen voor jonge schrijvers, die
al gauw hele tournees werden. Lesungen
zijn in Duitsland veel belangrijker dan hier.'
Sindsdien
hebben ze altijd gedaan wat hen inviel. Boeken uitgeven, om te beginnen. Aanvankelijk
verhalen en gedichten die bij wijze van spreken in de copyshop werden
geproduceerd en die alleen te koop waren tijdens evenementen. Maar allengs
werden de ambities groter, zoals goed te volgen is op de site van Mairisch waar
alle uitgaven staan. De boeken werden mooier, de verspreiding ervan steeds
groter.
Het
fonds oogt eclectisch. Fictie, van onder meer sterauteur Finn-Ole Heinrich
(wiens Räuberhande met 60.000
verkochte exemplaren het bestverkopende boek is). Non-fictie, met een reeks 'de
filosofie van...'. Maar ook hoorspelen, muziek en graphic novels. Kern van alle
uitgaven is een totale toewijding aan het product en de auteur. 'We willen een
soort haven zijn voor auteurs en hen in alles begeleiden', aldus Beskos.
In 2013
bedacht de uitgever Indiebookday: een dag waarop klanten een uitgave van een
onafhankelijke uitgeverij kopen. 'Ik creëerde een Facebook-event en nodigde
tweehonderd mensen uit. Ik zei: post een foto van een boek dat je kocht. Maar
iedereen nodigde ook mensen uit. 15.000 mensen deden mee. Vervolgens pikte de
media het op. En het buitenland – in Nederland Anton Scheepstra van Passage.
Geweldig.'
Het
grappige is: de actie kostte misschien veertig euro, voor de aankoop van een
domeinnaam en het maken van een flyer – maar het leverde Beskos een jaar later
tijdens de Leipziger Buchmesse wel een Sales Award op. 'Stond ik daar tussen
allemaal grote uitgeverijen die, weet ik veel, 150.000 euro hadden gespendeerd
en daarmee tien mensen in beweging hadden gekregen. Won mijn goedkope ideetje.'
Om nou
te zeggen: Mairisch keerde met concrete ideeën terug uit Amsterdam – nee. Maar
leerzaam vond Beskos de werkvakantie zeker. 'Je perspectief verandert hoe dan
ook als je een tijdje in het buitenland hebt gezeten. Er zijn verschillen – het
geringe marktaandeel van Bol.com in vergelijking met Amazon.de. Er zijn
overeenkomsten – de toenemende aandacht voor de relatie auteur-uitgever. Dat
neem je allemaal mee.'
Ondertussen
wenst hij dat hij op de Nederlandse boekenmarkt actief kon zijn. En heus niet
omdat Mairisch dan meer aandacht had gekregen. 'Jullie boekenmarkt is zo sterk.
Er zijn zo veel goede boekhandels. Mensen geven nog zo veel om boeken. Ook de
media besteedt veel meer aandacht aan boeken. De impact van De Wereld Draait Door! Dat helpt de
boekencultuur allemaal enorm. Ja, daar ben ik wel jaloers op.'
(Eerder gepubliceerd in Boekblad magazine, april 2016)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten