maandag 3 december 2018

Interview: Walter Jansen van Jansen & De Feijter werd geboycot omdat hij de kleur van Piet ter discussie stelde (Boekblad)

Boycot Jansen & Feijter in Velp! Nadat Walter Jansen vorige week in een open brief had opgeroepen om in gesprek te gaan over de kleur van de pieten bij de lokale intocht, sloeg een lezer in De Gelderlander terug. Jansen maakt zich er niet druk om. Hij heeft geen effect gemerkt van de ingezonden brief.

Hoe was je week?
'Hectisch, maar plezierig. We hadden bijna elke avond een lezing. Dat is niet onze core-business, maar wel belangrijk voor onze beide winkels – naast Jansen & de Feijter in Velp is dat Het Colofon in Arnhem. Zo presenteerden we woensdag een lokaal boek over een rooms-katholieke begraafplaats, dat we mede hebben gemaakt, en kwam vrijdag Paulien Broekema. Daarnaast was het overdag druk in de winkel.'

Niets gemerkt van de boycot dus?
'Ik heb er dagen niet van geslapen. Nee, serieus: daar heb ik niets van gemerkt. Ik heb de man uitgenodigd om langs te komen voor een kopje koffie. Daar heeft hij geen gehoor aan gegeven. Illustratief voor de hele pietendiscussie op dit moment.'

Wat is er precies gebeurd?
'De Gelderlander had een artikel over de intocht in Arnhem die dit jaar heel anders zou zijn – wat overigens uiteindelijk niet doorging. Daarin kwamen organisatoren aan het woord uit de omliggende dorpen. Ook uit Velp. Die zei dat de kleur van piet onveranderlijk was, omdat dat is vastgelegd in de statuten van de stichting Sinterklaas in Velp. Dat was mij en Anneke [de Feijter, md] te absoluut. Dan doe je de discussie op slot. Wij hebben daarop een brief geschreven om te zeggen: kunnen we niet praten over de statuten? Net als Gert-Jan Segers van de ChristenUnie, die dat maandag tot mijn vreugde zei, denken wij: hoe moeilijk kan het zijn om te luisteren als een bepaalde groep moet heeft met een feest? Het plezier wordt er niet minder om als je aanpassingen doet. Tradities moet je in stand houden, maar dat kan alleen door ze flexibel te houden en ze af en toe aan te passen.'

En dat leverde je een oproep tot een boycot op?
'Ach ja. Zodra je hier wat dan ook over zegt, weet je: ik had beter mijn mond kunnen houden. Maar we hebben er geen spijt van.'

Waarom heb je je mond dan niet gehouden?
'Winkeliers moeten zich eigenlijk altijd buiten iedere discussies houden om al hun klanten te vriend te houden, ik weet het. Maar ik vind niet dat dat altijd de doorslag moet geven. Een boekhandel is ook een omgeving waarin je je omgeeft met boeken die schuren; boeken die je in een ongemakkelijke positie brengen door je in het hoofd te laten kruipen van iemand met wie je het niet eens bent. En dat betekent dat je soms moet laten blijken wat die confrontatie met je heeft gedaan. Dit was zo'n moment.'

Waarom was de zwarte pietendiscussie zo'n moment?
'Om verschillende redenen. Als winkelier ben ik medeverantwoordelijk voor de intocht. Bol.com en Zalando betalen die niet, maar wij, de lokale ondernemers. In deze discussie ontkom je er ook niet aan een standpunt in te nemen. Dat begint al met je etalage. Zet ik er een zwarte piet neer, dan krijg ik een opmerking. Zet ik er geen neer, dan krijg ik ook een opmerking. En het is belangrijk dat juist hierover een gesprek plaatsvindt. Dat sluit aan bij wat Beatrice de Graaf zei, die donderdagavond in Arnhem vertelde over haar boek Tegen de terreur: als je stopt met luisteren, begint de oorlog. Zij vreest ook dat deze discussie kan leiden tot geweld. Gelukkig gaan we er in Velp nu over praten. Ik heb met de voorzitter van de winkeliersvereniging afgesproken om het onderwerp in februari te agenderen. Dat lijkt me goed moment. Dan is het stof neergedwarreld.'

Vind je dat meer boekhandelaren hun mening in de pietendiscussie moeten laten horen?
'Iedereen worstelt ermee. Zoals gezegd: dat is onvermijdelijk. Maar niet iedereen zal dat willen. Ik weet nog dat een aantal boekhandelaren, toen Fortuyn opkwam, samen met een aantal uitgevers een pamflet tegen populisme wilde uitbrengen. Toen kreeg ik al uit de branche te horen: wij moeten ons niet met politieke discussies bemoeien. Dat is ook een standpunt. Prima. Iedere boekhandelaar moet het voor zichzelf bepalen.'

Is ondertussen de Sinterklaasdrukte in Velp goed op gang gekomen?
'Zeker. Bij ons begint dat al in oktober. Dan heb je mensen die denken: straks is het druk, laat ik nu maar dingen kopen, dan heb ik het gehad. Maar ook hier komt de echte topdrukte steeds later. Dat heb je pas in de laatste week.'

Verwacht je een goede Sint en Kerst?
'Je bent altijd afhankelijk van het aanbod. Dit jaar is dat mooi breed. Niet alle titels zijn per se bestsellers, maar we hebben in de volle breedte titels die goed aanslaan. En gelukkig zit ik een dorp waar mensen nog altijd naar de lokale boekhandel gaan. Online profiteert juist van deze periode en groeit ook harder, hoor ik iedere keer van LibrisBlz, maar hier valt dat mee. Wel probeer ik de klanten extra te motiveren door een lokale advertentiecampagne met de tekst: "Sint, als uw pieten gaan staken, zullen wij over uw pakjes waken". Vorig jaar kwam de bezorging immers al in de knoop en kwamen sommige pakjes pas op 6 december. Wij leveren juist veel service. Zo gingen we vrijdag ook met een paar dozen naar een bejaardenhuis, zodat mensen daar hun cadeaus konden uitkiezen. Dat levert geen grote verkopen op, maar is – net als de activiteiten – wel belangrijk voor de positie die je lokaal inneemt.'

Gaf Black Friday een mooie impuls?
'Daar hebben we dit jaar voor het eerst aan mee gedaan. Je kunt helaas niets met korting op boeken – ik zag, anders dan de KBb, wel iets in het wetsvoorstel van D66 om lokaal af en toe iets te kunnen doen met de prijs in relatie tot een culturele activiteit. Daarom zochten we het bij de niet-boeken. We hebben een restpartij kekke lampjes ingekocht en gaven korting op cd's, tijdschriften en buitenlandse boeken. Dat liep goed.'

Je denkt niet: wat moet ik met weer zo'n Amerikaanse traditie?
'Integendeel. Het is een redelijk nieuw fenomeen, maar je moet iedere kans aangrijpen om de belangstelling aan te wakkeren. Juist de levendigheid maakt een fysieke boekhandel zo aantrekkelijk. Daarom ben ik ook zo blij met Bookstore Day, waarvan deze week de datum van de volgende editie bekend werd gemaakt. Zo zonde dat er nog ondernemers zijn die er niet aan meedoen, al stijgt het elk jaar.'

En wat ga je vandaag doen?
'Wandelen! Ik doe dat steeds vaker, al lees ik daardoor wel steeds minder – en nee, ik zet geen luisterboek op; in de natuur moet je naar de vogels en de wind luisteren. Op zondag is er altijd ruimte voor een flinke tocht van vijftien tot twintig kilometer. Ik heb het geluk maar het dorp uit te hoeven lopen en in zo'n mooie omgeving uit te komen.'
(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 25 nov)

Geen opmerkingen: