Nadine Mussert nam dit voorjaar Boekhandel van der Meer in Noordwijk over. Vier maanden later werd ze verkozen tot boekverkoper van het jaar. Hoe kijkt zij terug op 2018?
12 januari Mizzi van der Pluijm start Pluim
'Het is altijd mooi als er nieuwe uitgeverijen bij komen. Niet alleen Pluim, waar ik na de lancering eerlijk gezegd weinig van heb gehoord. Ik hoorde dit jaar regelmatig dat er een nieuwe uitgeverij was gestart. Wel is het voor een boekhandel fijn als ze vervolgens samenwerken zoals binnen New Book Collective, zodat we met maar één partij afspraken kunnen maken. Zeker New Book Collective doet het goed. Ze hebben inmiddels een breed aanbod – van YA tot kookboeken – waar we van alles mee kunnen. En we kunnen afspraken met hen maken over marges, activiteiten, consignatieregelingen. Nu Van der Meer na de overname een krappere kredietlimiet heeft, moeten we creatief zijn om onze voorraad op peil te houden. Met sommige uitgeverijen lukt dat beter dan met andere.'
1 maart ECI wordt Bookspot
'Daar kan ik weinig over zeggen. Met mijn zes jaar ervaring in het boekenvak heb ik het gevoel dat de boekenclub van voor mijn tijd is. Ik hoor nooit iemand zeggen dat hij daar lid van is. Het abonnementsidee van Bookspot, wat hen ondanks een nieuwe imago als online boekhandel nog altijd uniek maakt, vind ik wél interessant. Van der Meer is begin dit jaar, in samenwerking met Singel Uitgeverijen, ook begonnen met zijn eigen boekenclub. De leden krijgen zes keer per jaar een boek uit hun fondsen plus een attentie van ons en een activiteit zoals een leesclubavond of een bezoek van de auteur. De laatste titel was Foonvan Marente de Moor, die in de winkel is geweest. Ze krijgen alleen geen korting. We hebben nu twintig leden. Dat kan denk ik veel meer worden, omdat mensen nu eenmaal naar Van der Meer komen om advies van ons te krijgen. Deze boekenclub ís ons advies. We moeten er alleen meer promotie voor maken.'
30 maart Stip Media nieuwe eigenaar Boekblad
'Fijn dat Boekblad bleef bestaan. Zoals elke beroepsgroep moeten we een overkoepelend nieuwsorgaan hebben. Natuurlijk heb je ook een Facebookgroep met Libris-boekhandelaren om nieuwtjes te delen, maar Boekblad is nodig om het nieuws te verdiepen. Dan lees je ook eens meningen van anderen, zodat je je een beter beeld kunt vormen van de ontwikkelingen in het vak. Voor mezelf, als nieuwkomer, vind ik het belangrijk om te lezen waar alle collega's zoals mee bezig zijn.'
'Begrijpelijk. Als een groot auteur als Tommy Wieringa of Paulien Cornelisse na zo veel jaar de ins en outs van het uitgeven kent, willen ze een keer helemaal hun eigen plan uitvoeren. Dat lijkt me een heerlijke uitdaging. Dat de inkoopbeurzen daardoor nog groter en voller worden – zoals op de najaarsbeurs absoluut het geval was – is dan maar zo.
Iets anders is de groei van selfpublishing onder amateurschrijvers. Wij zijn ermee gestopt om alle boeken van iedere auteur die hier aanklopt in consignatie neer te leggen. Het zijn er zoveel geworden, dat het totale aanbod dreigt te verschralen en het onze reputatie als experts over wat wel en niet de moeite waard is kan schaden. Ook moet iedere plek in de winkel wél iets opleveren. Boeken over Noordwijk nemen we nog altijd aan, maar de zoveelste roman? Het is alleen lastig dat goed uit te leggen. De amateurschrijvers zijn vaak ook klant. En ja, dat gaat weleens fout. Momenteel ligt een roman van een lokale schrijfster overal in Noordwijk, tot aan de bloemist aan toe, behalve bij ons – vermoedelijk omdat ze beledigd was nadat wij afhoudend reageerden op haar verzoek om de presentatie bij ons te houden.'
25 april Mussert nieuwe eigenaar Van der Meer
'Toen ik middenin de overname zat, leek het een grote chaos. Een vrije val, er kwam zoveel op me af. Achteraf ging het juist soepel. Het was aan het begin van een rustige tijd, we hadden de ruimte om als team op elkaar ingespeeld te raken en de beste indeling van de winkel te vinden. Ik heb daardoor echt mijn eigen stempel kunnen drukken, wat de klanten ook opvalt – ik hoor regelmatig dat er een nieuwe energie in de winkel hangt. En nu merk ik dat er in het najaar juist veel meer op me afkomt. Sinds de Kinderboekenweek is het zo druk, zeker in de weekenden is het bizar.
Het nadeel van het gekozen moment was dat ik in de rustige zomer dacht dat het kwam omdat de vorige eigenaren Peter van Blanken en Martha Baalbergen er niet meer waren. En niet aan de zomer, die voor iedereen pittig was. Omdat het weer zo mooi was, had niemand zin om naar de boekhandel te gaan. En omdat er weinig grote titels waren, had niemand een reden om te gaan. Ik had daar best moeite mee. Ik krijg altijd stress van financiële zaken. Persoonlijk, maar zeker ook als eigenaar van een boekhandel. Elke keer aan het einde van de maand verwachten zeven man personeel hun salaris. Elke maand ben ik daar weer nerveus over en kijk ik in die periode drie keer per dag op de rekening.
Toch schrik ik ook niet terug voor een gok. Toen Jimmy Nelson naar de winkel kwam, kocht ik 100 exemplaren van Homage to Humanityin. We wisten een goede deal te maken, maar toch: 100 exemplaren, terwijl Bol.com en Amazon in de onderlinge concurrentie elkaar bestoken met belachelijke kortingen. Ik hoorde van meerdere mensen: ga je die wel kwijtraken? Wij verkochten hem voor 100 euro in plaats van 125 euro. Maar dat bleek niet eens nodig. Ze gingen allemaal weg. We hebben zelfs mensen moeten teleurstellen. Ik denk dat deze activiteit daarom mijn hoogtepunt van het jaar was.'
12 juni Kobo Plus haalt top 20-uitgeverijen binnen
'Wij verkopen de Kobo-readers niet meer. Wij verkopen de Tolino, waar ik superblij mee ben. Maar het is jammer dat als Kobo met een abonnement komt, wij daar niet meteen Tolino Plus tegenover kunnen zetten. Ik hoor van Caroline Damwijk [directeur Libris Blz] dat er gesprekken zijn, ook over bijvoorbeeld de mogelijkheid om het e-boek bij het papieren boek te verkopen, maar het is nog afwachten waar dat toe leidt. Want het e-boek is belangrijk, dat bewijst de groei van Kobo Plus. Anders dan van de boekenclub hoor ik wél van mensen dat ze een Kobo Plus-abonnement hebben. Ik vraag me alleen af hoe belangrijk het e-boek precies is. Ik zie klanten met Tolino nog steeds papieren boeken kopen of weer teruggaan naar papieren boeken. Alleen tijdens vakantie is het handig. Ook voor mezelf: hoe fijn is het dan dat je ver weg toch bij een Nederlandse winkel – boekhandelvandermeer.nl! – e-boeken kunt kopen. Ik promoot de Tolino daarom niet actief. Het zwaartepunt ligt bij de winkel.'
13 juni KBb-vergadering in teken Boekenbon
'Toen werd de noodklok geluid. Ik schrok daar van. Ik was misschien naïef, maar ik wist niet dat de omzet van de boekenbon zó gekelderd was. Wij verkopen de bon goed en nemen hem vaak in. Ik vind ook dat hij moet blijven en heb daarom voor het KBb-plan gestemd. Ik snap de aantrekkingskracht van een eigen bon. Wij schrijven ook, bij wijze van Van der Meer-bon, een postkaart uit waarin de ontvanger als het ware wordt uitgenodigd om ons te bezoeken. Maar alleen als klanten er expliciet om vragen. In de Sint-periode is dat hooguit tien keer gebeurd. Ik geef dan toch de voorkeur aan de Boekenbon, ook al levert dat minder op. Het is een serviceproduct. Zodat klanten van Bruna hem hier kunnen inwisselen. Zodat je mensen die niet precies weten wat ze cadeau moeten geven, toch kunt helpen. Het scheelt daarbij dat we in Noordwijk weinig concurrentie hebben. De meeste bonnen die we innemen, hebben we zelf verkocht.'
14 juni Boekenweekthema 2019 is 'De moeder de vrouw'
'Ik dacht in eerste instantie alleen maar: leuk, daar kan ik wat mee. De vrouw als steunpilaar: van het gezin, maar net zo goed van de maatschappij of een bedrijf. Toen daarna de discussie losbarstte dacht ik: heel goed, die publiciteit. Publiciteit is altijd goed voor het boek. De ophef zelf deel ik niet. Vorige generaties zijn denk ik feministischer dan de mijne. Toen ik de boekhandel overnam, keek daar ook niemand van op. Ja, sommige noemden me een 'stoere vrouw', ook omdat ik het in mijn eentje doe. Tegen mannen zouden ze dat niet zeggen. Maar toch. Ik zag in het protest vooral nóg maar mogelijkheden om op het thema in te spelen. Inmiddels hebben we Els Kloek vastgelegd. Ook komt er een bandje liedjes spelen over moeders en oma's. En we gaan iets doen met een babyshower. Ook omdat ik tegen die tijd, eind maart, hier met een behoorlijk dikke buik rondloop.'
'Goed bedacht van Arno [Koek, md]. We hebben het idee meteen gekopieerd. Whatsapp wordt niet veel gebruikt: hooguit een keer per week, door bestaande klanten die anders zouden bellen of langskomen voor hun bestelling. Maar we hebben het ook niet echt gepromoot, buiten vermelding op de site en boekenleggers en een paar posts op Facebook. Dat is sowieso een probleem met internet. We zijn een winkel. Dáár gaat de aandacht naar uit. En we zijn maar een klein team, met weinig kennis van online. We zijn wel actief met nieuwsbrieven en sociale media. Dat werkt goed.
De verkoop via internet moet overigens wel beter. Voorafgaande aan de KBb-vergadering was ook de Libris-vergadering. Daar zei Caroline Damwijk: het gaat goed met het boek, maar de omzetstijging zit vooral online en gaat niet naar ons. We moeten daarom alles proberen om te profiteren van de groei van online. Een mooie pilot is de mogelijkheid om vanuit de winkelvoorraad te leveren. Als wij een internetbestelling krijgen, hebben we tot 16 uur de tijd om van daaruit de klant te helpen. Pas daarna gaat de bestelling naar CB. Zo kunnen we nog sneller zijn. Jammer is alleen dat we die deadline van 16 uur wel eens missen. Of dat de voorraad niet helemaal klopt, omdat sommige retouren niet automatisch worden verwerkt. Het is een kwestie van organisatie om dat goed op te pikken.
We willen zeker klanten – zeker ook uit Katwijk en Teylingen [de gemeente van Sassenheim, Voorhout en Warmond, md], die ons goed kennen maar die iets verder wonen – meer verleiden om op internet bij ons te bestellen. Daar moeten we alleen nog meer werk van maken. Tegelijk blijven we de voordelen van de winkel benadrukken. Tijdens de feestdagen spelen we in op de onzekerheid over de bezorging door PostNL. We schreven in onze nieuwsbrief: wilt u zeker zijn van uw cadeau, bestel dan bij ons.'
2 augustus AKO neemt RDC over
'Dat zijn spannende ontwikkelingen. AKO met RDC – en ze waren dit jaar ook begonnen met campusboekhandels en de boekenafdelingen van De Bijenkorf. Daarmee ontstaat er een wel heel grote partij naast Libris Blz, waar Van der Meer bij is aangesloten. Ik heb er persoonlijk geen last van: in Noordwijk zit geen AKO. Maar zulke groepen hebben een grote invloed op het hele boekenvak. Toen Polare en Libridis vlak na elkaar verdwenen, werd CB gedwongen de kredietlimieten te verscherpen. Daar kreeg iedereen mee te maken.
In Noordwijk zit alleen een Bruna. Maar ik kan niet zeggen dat ik op de voet volg wat deze keten doet. Belangrijk is vooral dat ik de goede relatie met deze ondernemer behoud. Hij is heel actief in de winkeliersvereniging. Daar heb je wat aan. En we hebben er het meest baat bij als we samen opkomen voor het belang van het boek. Als wij lokale uitgaven inkopen, zoals ieder jaar de Noordwijkagenda, verkopen we een deel van de oplage altijd aan hem door. Er zijn nu eenmaal mensen die liever naar de Bruna gaan. Prima. Dus "de concurrent helpen", zoals een klant laatst zei? Nee, zo zie ik dat niet.'
27 augustus Nadine Mussert Boekverkoper van het jaar
'Dat was een groot feest natuurlijk. Dat begon al in de aanloop naar de uitreiking. Dat leefde echt in het dorp en zorgde voor een boost in de omzet. Belangrijk, omdat de zomer zo pittig was en ik toen nog echt twijfelde of het door de overname kwam. Na de uitreiking bracht het me alleen maar meer. In de eerste plaats aandacht, uit het vak en van klanten. En daar had de winkel direct baat bij. Omdat ik bekender was in het vak, waren uitgevers sneller bereid te helpen. En omdat er meer aanloop was van klanten, tot mensen uit Brabant aan toe die eens wilden komen kijken, ook meer omzet. Het is steeds drukker geworden. En in november hadden we voor het eerst een plus ten opzichte van dezelfde maand vorig jaar.'
1 september Eveline Aendekerk begint als directeur CPNB
'Toen de CPNB mailde dat zij stageplaatsen zocht, heb ik Eveline Aendekerk gelijk uitgenodigd. Wij zijn het helaas niet geworden, dus ik heb haar nog niet ontmoet. Dat komt nog wel. Als de CPNB maar doorgaat met collectieve promotie. Daar hebben wij veel aan. De Kinderboekenweek was dit jaar een groot succes. Anders dan voorgaande jaren, toen nog wel eens een klant verdwaasd was door de grote aandacht voor kinderboeken in de winkel, leek iedereen het te weten. Tegelijk is het goed dat er gesneden is in het aantal acties. Juist omdat ze collectief zijn, ben je haast verplicht om mee te doen. Neem de Maand van de Spiritualiteit. Een dag is prima. Maar een hele maand? En nog wel in januari? We hebben het essay van Daphne Deckers nog steeds liggen.
Een van de redenen om minder collectieve acties te doen, is de ruimte als individuele winkel om acties te organiseren. Dat zijn we alleen maar meer gaan doen sinds ik eigenaar van Van der Meer ben, die al een reputatie had op dit gebied. Elke zaterdag en zondag is hier iets te doen. Ook als de activiteit meer kost dan hij oplevert: het levert altijd aandacht op in de lokale media, die dat niet beschouwen als reclame maar als nieuws. Zo blijft de winkel op het netvlies. Een van de nieuwe dingen is, sinds half oktober, de mogelijkheid om hier te eten. Iedere donderdag koken we voor maximaal twintig mensen uit een recent verschenen kookboek. Na een paar keer zat het al iedere donderdag vol. En ja, dan verkopen we ook exemplaren van het kookboek van die week.'
18 september Kabinet zet btw-verhoging door
'Op 1 januari is mijn voorraad in een klap 3% minder waard. Mijn boekhouder zegt dat het om zulke kleine bedragen gaat dat ik me niets van moet aantrekken, maar ik maak me wel zorgen. Ook omdat ik zo groen ben in het vak. Wat als de media in januari een beeld schetsen dat alles zo veel duurder is geworden? Wat betekent dat voor de omzet? En wat doen uitgevers? Ze zijn al lang begonnen met de prijs verhogen. De paperback van Michelle Obama kost nu al 26,99 euro. Best veel geld, ik kan me niet voorstellen dat die na 1 januari nog duurder wordt.
Tegelijk gaat de btw op e-boeken op termijn omlaag, nu is afgesproken dat ze onder het lage tarief gaan vallen. Ook dat maakt mij nerveus. Het prijsverschil valt nu mee. Ik hoor klanten vaak genoeg zeggen: voor vijf euro meer heb ik een fijn papieren boek dat mooi in de kast staat. Maar als dat prijsverschil groeit en klanten opeens wél kiezen voor de digitale versie? Ik probeer daar nu al op in te spelen door het aanbod uit te breiden: spellen, kraamcadeautjes zoals servies en kleding. Allemaal producten waar de btw niet zo'n grote invloed heeft, omdat je met de prijs kunt variëren. Op termijn willen we naar een assortiment met 60% boeken. Nu is dat iets tussen de 70% en 80% – maar wel al gedaald.'
21 september De Kler opent winkel in Woerden
'En Libris Woerden sloot daarom. Dat vond ik geen goed nieuws. Het is erg als concurrentie ertoe leidt dat andere winkels moeten verdwijnen. Ik denk niet dat in Noordwijk hetzelfde kan gebeuren, ook al groeit het aantal regionale ketens. De Kler heeft nu tien vestigingen in Leiden en omgeving. Paagman is uitgebreid naar Delft. H. de Vries en Van Stockum profileren zich door de naamswijziging sterker. Maar wij hebben zo'n sterke naam in het dorp dat ik me niet kan voorstellen dat klanten ons zomaar in de steek laten als een van deze partijen hier een winkel begint.
Wel hou ik de plaatsen in de omgeving in de gaten om eventueel zelf uit te breiden. Katwijk heeft geen boekhandel. Teylingen ook niet. Als daar een pand vrij komt dat geschikt is voor een boekhandel sluit ik niet uit dat wij de stap wagen. Niet meteen, de focus ligt nu echt op deze winkel, maar tussen nu en vijf jaar gaat dat zeker spelen. En dan ligt Katwijk het meest voor de hand. Wie daar woont, gaat nu vaak eerder in Noordwijk winkelen dan in Leiden, dat groter is en waar je eerder problemen met parkeren hebt. Parkeren is absoluut geen issue in Noordwijk.'
9 november Harry Potterpop-upstore sluit jubileumjaar af
'Uitgevers verkopen steeds vaker zelf hun boeken via pop-upstores. Ik denk dat die aandacht voor de boeken ook goed voor ons is. Onze YA-leesclub is bijvoorbeeld naar de Harry Potterwinkel gegaan. Maar voor de boekhandels naast de deur is zo'n pop-upstore misschien minder leuk. Ik heb er ook moeite mee als uitgevers leveren aan andere partijen in Noordwijk. Voor de Kinderboekenweek 2017 hadden we een Superjuffie-display gekocht, waarna de supermarkt mocht stunten met een andere editie. Dit jaar lag hier recht tegenover bij de Action de oudere druk van een reisgidsenserie tegen fors lagere prijs. Ik begrijp dat uitgeverijen wel moeten als de boekhandel niet genoeg heeft ingekocht. Maar leg het allemaal maar uit aan je klanten. Lastig.
Ik vind het wel een voordeel dat ik nu verantwoordelijk ben voor de inkoop. Peter en Martha kenden het spelletje met de uitgever goed en dachten daarom misschien makkelijker: laat maar zitten. Zij kenden de grenzen. Ik niet, ik ben megagroen in dat onderhandelen, en ik zeg daarom misschien wél: voorlopig koop ik even niets in van die of die uitgeverij. Wellicht kan ik zo de grenzen oprekken. Want er zijn best mogelijkheden. Ik heb van sommige uitgeverijen minder ingekocht omdat er minder makkelijk afspraken te maken waren – wat door de krappere kredietlimiet moest – en dan merk je dat dat toch wordt opgemerkt. Een aantal van hen heeft me dit najaar opgebeld om alsnog te proberen tot zaken te komen.'
(Eerder gepubliceerd in Boekblad magazine, dec 2018)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten