Lannoo heeft problemen gehad met voorraadbeheer. 'Te grote
voorraden hingen als een molensteen om de nek van veel uitgeverijen', zegt
Ghysels. 'Ook wij hadden moeite om het voorradenbeleid snel genoeg af te
stemmen op marktontwikkelingen. Terwijl de markt krimpt, werd er toch meer
aangeboden. Door per divisie scherp te kijken naar oplage- en het uitgavebeleid
en oude voorraden te liquideren, hebben we in 2014 het lek kunnen dichten. Zo'n
operatie kost gewoon een paar jaar.'
Het Davidsfonds voelde de noodzaak om het risico te
beperken, zoals directeur-uitgever Katrien De Vreese het omschrijft. Geen 90
titels per jaar meer, maar 75. 'En dan geen segmenten schrappen, maar per
segment scherper kiezen. Dat betekent: nog intensiever spreken over de
uitgeefbeslissing, nog beter verkoopkansen inschatten, nog nauwkeuriger de
oplage calculeren, meer inzetten op de kansen van alle mogelijke
marketingtools. Daardoor haalden we in 2014 de vooraf opgestelde doelstellingen.'
Zij vindt het aanhoudende succes van sommige titels dé trend
van vorig jaar. Als je een titel bij dat selectie lijstje hebt, prima. 'Zo
stond 14-18 Oorlog in België van
prof. Luc de Vos weken op nummer 1 – met een handelsprijs van 55 euro, het was
misschien het duurste boek dat ooit op nummer 1 heeft gestaan. In totaal hebben
we zo'n 15.000 exemplaren ervan verkocht.' Maar wat als dat niet lukt?
'Wij proberen vooral de mogelijkheden van onze database nog
beter te benutten', zegt De Vreese. 'Het Davidsfonds heeft 45.000
leden-gezinnen. Daarvan hebben wij alle gegevens. Wij kunnen hen mailen als we
weten dat ze ergens in geïnteresseerd zijn. Zo verkocht onze afdeling
cultuurreizen vorig jaar het – gezien het upmarket
aanbod – gigantische aantal van 3700 reizen. Al die mensen kunnen wij
attenderen op boeken die nauw aansluit bij de gemaakte reis.'
Branchevreemde
kanalen
Ook voelen uitgeverijen een groeiende noodzaak om branchevreemde
kanalen te benaderen. Zeker nu bonnenacties in samenwerking met mediapartners –
jarenlang een ideaal middel om vooral oud fonds te exploiteren – niet meer zo
effectief zijn als vroeger. 'Onze vertegenwoordigers hebben de opdracht om in
hun gebied constant te kijken naar mogelijkheden', zegt Werck van Clavis. 'We
hebben in de buurt zelfs een shop-in-shop in een schoenwinkel.'
Het Davidsfonds heeft sinds vorig jaar boeken liggen bij
biologische ketens als Bioshop (twintig filialen in Vlaanderen en Wallonië) en
Biovita (drie filialen) en outdoorketen A.S. Adventure (meer dan veertig
filialen in België, Luxemburg en Frankrijk). 'Je moet elke kans op een verkoop
aangrijpen,' zegt De Vreese. 'Meer dan vroeger is het belangrijk je boeken dan
bij het juiste publiek te brengen. Dat je de melk bij de kat zet. Bij A.S.
Adventure komen reizigers, dus daar liggen onze gidsen.'
Tegelijk moet het potentieel van het branchevreemde kanaal
niet worden overschat. 'Nichewinkels als hobbyzaken kopen hoogstens vijftig
titels in,' zegt Van Halewyck. 'Het versterkt juist het winner takes all-effect, wat de retouren weer vergroot. Je kunt wel
per titel nichewinkels benaderen, maar dat is dure prospectie. Wij kiezen
selectief, maar hebben ook een breed gamma – van kookboeken en politieke boeken
tot haak- en breiboeken. Dan kun je veel winkels maar met één of twee titels
benaderen.'
Ook De Eenhoorn vindt branchevreemde kanalen benaderen te
weinig opleveren. Desmyter probeert afnemende verkoop via onderwijs en
bibliotheken dan eerder te compenseren door bestaande kanalen beter te
benutten. Zo bemande hij dit jaar voor het eerst op de NOT een stand om de
Nederlandse onderwijsmarkt te benaderen. Ook richt hij zich op rechtstreekse
verkoop: de eind januari gelanceerde nieuwe website heeft voor het eerst een
verkoopfunctie.
Demuynck van Witsand ziet het in de combinatie: én de
boekhandel én branchevreemden én rechtstreekse verkoop. 'De grootste innovatie
in de uitgeverij is niet het e-boek of zo, maar de manier waarop lezers worden
benaderd. Uitgeverijen moeten daar zo creatief mogelijk in zijn. Ook door zelf
evenementen te organiseren. Voor ons handboek over rouwbegeleiding
organiseerden wij symposia in Nederland en Vlaanderen. Daar kwamen beide keren
160 mensen op af.'
De Vlaamse Boekhandel
Ondanks groeiende noodzaak buiten de boekhandel te verkopen
overheerst bij uitgeverijen een positief gevoel over de ontwikkelingen bij de Vlaamse boekhandel. De verkoop via het belangrijkste verkoopkanaal liep in 2014 terug
met 4,8 procent in omzet en 6,6 procent in afzet – bovenop de omzetverliezen
waarmee onafhankelijke boekhandels en ketens al zeker sinds 2010 onafgebroken
kampt, de laatste jaren vooral ten gunste van de online verkoop. En toch.
'Omdat wij geen vaste boekenprijs kennen, was het dood hout
al lang en breed weg', zegt Vanschoonbeek. 'Nu zijn de onafhankelijke Vlaamse
boekhandels goed bezig door samen te werken binnen Confituur, dat beter werkt
dan vroeger Colibro. Confituur voert actie met boeken die echt bij hun karakter
passen. Jozef en zijn broers van
Thomas Mann bijvoorbeeld. Colibro had vaak bonnetjesacties met goedkope boeken
voor vijf of zeven euro die niet bij hun dna pasten.'
'Vanuit de houding: we moeten wel, is er veel dynamiek bij
de boekhandel', zegt Werck. Hij wijst op de eigen 'conceptwinkel' van Clavis op
het kantoor in de abdijsite Herkenrode. 'Wij hebben daar speelhoekjes en
luisterwinkels. We hebben elke zaterdag een programma. We huisvesten
kinderverjaardagsfeestjes op basis van een thema. Van de zomer komt er op het
plein hiervoor een festival. Al die dingen zie je ook elders steeds meer. Hoe
meer, hoe liever het ons is.'
Davidsfonds is een zelfs intensieve samenwerk gestart door
shop-in-shops te openen in de kinderboekhandels i-Boeks (Gent-Ledeberg) en De Kleine Johannes (Leuven), dat vorig jaar Davidsfonds' eigen boekhandel heeft
overgenomen. De Vreese: 'Daar liggen, voorlopig als experiment voor een jaar,
al onze uitgaven, ook voor volwassenen, plus onze folders en catalogi. Al onze
leden in de regio wijzen we daarheen. Ook organiseren we daar in de winkel
workshops en lezingen voor hen. Dat werkt zeer positief.'
Wel waakt Van Halewyck voor overschatting van alle
initiatieven bij boekhandels. 'Ik heb veel bewondering voor de Confituurwinkels.
Maar als hun dertig leden ieder drie exemplaren inkopen, gaat het om 90 stuks
in totaal. Daar kun je geen uitgavebeleid op enten. Wat Lebowski met de Book of
the Month-club doet is in Vlaanderen ondenkbaar, omdat onze uitgaven moeilijk
boven Breda verkopen. Essentieel blijft dus dat Standaard Boekhandel mee in
stapt.'
(Eerder gepubliceerd in Boekblad magazine, feb 2015. Vervolg van gisteren, morgen het slot)
Zie ook:
- Het recente geschenk van Confituur
Zie ook:
- Het recente geschenk van Confituur
Geen opmerkingen:
Een reactie posten