Er staat nog
altijd niets vast, vertelt manager marketing en communicatie Mark Borneman van
DOK Delft. De precieze omvang van de bezuinigingen niet – momenteel vastgesteld
op 1,2 miljoen euro per 2017 voor de bibliotheek en de Vrije Akademie (VAK) die
samen zullen gaan in de bestaande centrale vestiging. Noch de exacte invulling
van de bezuinigingen – de omvorming naar een educatief centrum voor kinderen
tot 14 jaar en hun ouders en leerkrachten. De presentatie van een
haalbaarheidsstudie vorige week verandert daar niets aan.
'De gemeente
Delft heeft het heel zwaar,' zegt Borneman. 'Ze krijgt de begroting nu al niet
sluitend, mogelijk moeten er nog miljoenen gevonden vonden. Daarbij blijkt het
lastig voor Delft om langer dan twee, drie maanden aan uitgangspunten vast te
houden. Zo was het de bedoeling dat de docenten van VAK zelfstandig verder
gaan. Nu wordt er toch weer gesteggeld over de vraag: kan dat wel? Kunnen ze in
een keer ondernemer worden? Moet er toch een overgangsperiode komen? Al dat
soort onderhandelingen hebben weer gevolgen voor onze businesscase.'
Feit blijft dat
gemeente al in september vorig jaar positief heeft gereageerd op de
toekomstvisie. Die komt in het kort neer op: investeren in de dienstverlening
voor de jeugd, afbouwen in de dienstverlening voor volwassenen. 'Het
uiteindelijke besluit van de gemeente heeft geen effect op onze ambitie, wél op
de omvang ervan. Wij hebben in de plannen op het maximaal haalbare ingezet.
Mocht er mogelijk een paar ton minder voor overblijven, dan bereiken we minder
scholen en minder kinderen én moeten we mogelijk verder snijden in het aanbod
voor volwassenen.'
De investeringen in de jeugddienstverlening richten zich op
drie plekken, somt Borneman op. Ten eerste het klassieke aanbod aan materialen,
evenementen en dergelijke in de bibliotheek. Ten tweede het aanbod via het
onderwijs: van consultatiebureau en peuterspeelzaal tot basisschool. En ten
derde het aanbod thuis. Vooral in de laatste twee wil DOK fors investeren. 'We
verdubbelen onze inzet voor het onderwijs bijna. We willen vooral projecten die
vaak tijdelijk zijn – na twee, drie jaar vervalt dan de subsidie – regulier
maken.'
De investering gaat ten koste van het aanbod voor
volwassenen. DOK stopt helemaal met de uitleen van films, muziek en beeldende
kunst. Het boekenaanbod krijgt vijftig procent minder ruimte. Door minder ruim
te presenteren zal het aanbod zelf minder drastisch krimpen. 'Het aanbod wordt
actueler en krijgt een sterkere nadruk op populaire thema's als reizen,
gezondheid en opvoeding. We laten de archieffunctie enigszins los. We hebben
wel al vastgesteld wat we wel en niet blijven doen, maar zolang er geen
definitief besluit is van de gemeente zijn die rapporten niet openbaar.'
Deze keuze betekent echter niet dat DOK leden na hun
veertiende verjaardag laat vallen. Borneman: 'Het doel is om zo veel mogelijk
volwassenen te behouden. Bekend is van andere bibliotheken dat als je boetes
afschaft, leden minder snel afvallen. We hebben daarom allerlei rekensommen
gemaakt om te zien wat het effect is van zulke maatregelen: minder
boete-inkomsten, maar wel meer abonnementsinkomsten. Daarbij krijgen volwassen
nog steeds heel veel, al vanaf 15 euro per jaar. Ook omdat we het aanbod zo
goed mogelijk afstemmen op wat elders in de regio is te krijgen.'
De plannen betekenen vooral een accentverschuiving. Van 70
procent kosten en inkomsten uit dienstverlening voor volwassenen gaat de
organisatie naar 70 procent uit dienstverlening voor jeugd. 'Het blijkt al
jaren dat volwassenen minder uitlenen en minder vaak lid zijn. Wat je ook doet.
Financiering vanuit lokale politiek loopt ook op vele plekken al jaren terug,
zo ook in Delft. Aan de andere kant groeit de vraag van jongeren. En halen wij
– steeds succesvoller in het aanboren
van derdegeldstromen – juist voor onderwijsprojecten veel subsidie binnen.'
De omvorming naar een educatief centrum roept de vraag of
DOK straks nog een bibliotheek is – terwijl het nota bene de eerste was die
werd verkozen tot Beste Bibliotheek. 'De branding blijft in ieder geval
bestaan,' reageert Borneman. 'Ook omdat we steeds sterker afhankelijk zijn van de
samenwerking met regionale bibliotheken en van landelijke initiatieven als de
digitale bibliotheek. De digitale bibliotheek is niet alleen aan noodzakelijke
aanvulling op ons volwassenenaanbod. We hebben nieuwe diensten van de KB voor
de jeugd ook nodig.'
Verder denkt DOK er niet over na wat voor instelling het
precies is. 'Nu al is veertig procent van onze businesscase educatie – voor
kinderen, maar ook voor bijvoorbeeld laaggeletterden. We gebruiken de term
"educatief centrum" vooral om de gemeenteraad te laten zien wat wij
kunnen zijn. Bij "bibliotheek" denken veel buitenstaanders nog altijd
aan boeken uitlenen. Hoewel? In Delft noemen mensen sinds twee jaar educatieve
dienstverlening de belangrijkste taak van de bibliotheek. Dan pas komt uitlenen.'
Toch snapt Borneman de ophef over de plannen van DOK.
'Elders spreekt men er soms schande van, omdat wij een doelgroep laten vallen.
Voor ons is het ten eerste niet zo'n grote stap. Wij hebben na een
reorganisatie een aantal jaar geleden de groep-14+ laten vallen. De huidige
plannen voelen als een logisch vervolg. En ten tweede brengt de focus op één
doelgroep je ook veel. Het maakt veel duidelijker wat je doet. Richting
sponsoren en fondsen bijvoorbeeld. Het geeft ook het gevoel dat we ergens aan
bouwen en niet alleen maar een teruglopende businesscase proberen te dempen.'
Na de presentatie van de haalbaarheidsstudie is nu gemeente
Delft aan zet. Omdat de gemeente onder curatele staat, moet ook de provincie
Zuid-Holland met de plannen instemmen. Voor de zomer heeft DOK zeker geen
duidelijkheid meer. 'Hopelijk stemt de raad eind september in met de
definitieve plannen. En niet nog later, want in 2016 gaat de eerste tranche van
de bezuinigingen al in.'
(Eerder gepubliceerd op Bibliotheekblad.nl, 20 apr)
Zie ook:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten