'Zonder lezen kun je niets, is tegenwoordig het besef'
Catharina Drenth is schoolleider
van Jenaplanschool De Ommewending in Veendam, dat ondersteuning kreeg van het
Lezen is Leuk-project. Jacqueline Mug,
manager bibliotheken van Biblionet Groningen, is haar partner van de openbare bibliotheek.
Is de gloednieuwe schoolbibliotheek van de openbare Jenaplan
basisschool De Ommewending? Dan op z'n minst de schoolbibliotheek van de kinderen. De leerlingen houden de
bibliotheek helemaal zelf draaiend. In de ochtendpauze, van kwart over tien tot
half elf, openen de twee bibliothecarissen die dienst hebben – afkomstig uit
groep 3 tot en met groep 8 – de deuren. Ze lenen de boeken uit, zorgen voor
herinneringen als iemand te laat is met inleveren, zetten alles netjes.
'Dat is Jenaplanonderwijs,' zegt schooldirecteur Drenth.
'Dat gaat uit van levend onderwijs. Maar het is schitterend om te zien, hoe
serieus ze het nemen. Als je ze aan het bureau achter de laptop ziet zitten om
boeken uit te lenen. Ze vinden het een echt baantje. Ze moeten er ook voor
solliciteren. Ze moeten in een foutloze, goede sollicitatiebrief uitleggen wie
ze zijn, hoe oud, waarom ze bibliothecaris willen worden. De meesten zeggen
dan: lijkt me leuk.'
'Ik weet nog dat ik hier was vlak voor de opening van de
nieuwe schoolbibliotheek,' vult Mug aan. 'Toen vroeg een jongetje waarom ik
hier was. "Voor de bibliotheek", zei ik. En hij: "O, daar werk
ik ook!". Hij was zo trots. Geweldig om te zien.'
De schoolbibliotheek is een grote verrijking. Er waren wel
boeken beschikbaar voor de kinderen. Maar vraag niet wat. De bibliotheek was
verouderd en geld ontbrak voor nieuwe boeken. Niet ieder boek zag er nog even
fris uit. Vergelijk dat eens met het uitgebreide aanbod van nu, op tientallen
planken in keurige kasten voorzien van frisse logo's. Het aanbod bevat veel
recente titels, die veelal populair zijn bij de kinderen. Met de Het leven van een loser-serie van Jeff Kinney voorop.
Het is vooral een verrijking omdat de 82 leerlingen weinig
alternatief hebben. De Ommewending is gevestigd in Ommelanderwijk, een dorp op
een paar kilometer van de stad Veendam. Zonder goede bibliotheek op school moet
elke leerling óf thuis boeken kunnen lezen (wat zeker niet voor iedereen geldt)
óf een kilometer of vijf fietsen, dwars door een bedrijventerrein, naar de Bibliotheek
– en dan nog eens vijf kilometer terug. Voor kinderen tot een jaar of twaalf is
dat al gauw te ver.
'Tot voor kort kwam in het dorp een bibliobus', vertelt
Drenth. 'Groep voor groep ging daarheen om boeken te halen. Maar toen werd die
wegbezuinigd. De manager van de Bibliotheek heeft alle schoolleiders en de
gemeente Veendam uitgenodigd om te praten over mogelijke oplossingen om
kinderen te laten blijven lezen. De Bibliotheek op school was een van de mogelijkheden. Dat we daarbij ook in
aanmerking kwam voor Lezen is leuk was
helemaal een geschenk uit de hemel.'
De Ommewending was een van de eerste zes pilotscholen van Lezen is leuk (zie kader). Drenth: 'We
hebben ook nog zelf geïnvesteerd, sponsors gevonden en kasten van de Bibliotheek
gekregen. Maar zonder deze investering van Lezen
is leuk hadden we deze bibliotheek nooit kunnen realiseren. Kijk naar deze
twee prachtige kasten die we via het project hebben gekregen: met veel
mogelijkheden om boeken frontaal te presenteren. Dat is heel belangrijk, omdat
kinderen boeken kiezen op basis van de voorkant.'
Het is niet dat De Ommewending weinig aan lezen doet. Iedere
klas, ook de kleutergroepen, kent leeskringen en boekbesprekingen. De oudere
kinderen lezen in het kader van 'boekenmaatjes' een prentenboek voor aan
kleuters, waarbij ze ook leren hen gerichte vragen daarover te stellen en
naderhand een recensie over het boek schrijven, die wordt bewaard in een
kaartenbak. Ook ouders zijn bij het leesonderwijs betrokken: zij beheren van
oudsher de bibliotheek voor de kleuters.
Maar de collectie dichtbij is een extra impuls van gewicht.
Drenth: 'Ik werk hier al sinds 1979. In die tijd is lezen alleen maar
belangrijker geworden. Zonder lezen kun je niets, is tegenwoordig het besef. In
een taalarm gebied als Oost-Groningen heeft men van huis uit geen uitgebreid
vocabulaire. Daarom moet er zo veel mogelijk worden gelezen om de woordenschat
uit te breiden. Dat gebeurt nu eenmaal sneller als boeken dichter bij de hand
zijn – zowel fysiek als in overdrachtelijke zin.'
Dat tegelijkertijd de banden met de bibliotheek worden
aangehaald, omdat Lezen is leuk
alleen wordt toegekend als de school gebruik gaat maken van de Bibliotheek op school, is mooi meegenomen. 'De Bibliotheek
voedt ons met nieuwe boeken en nieuwe ideeën', zegt Drenth. De leesconsulenten zorgen
ook voor lezingen en workshops voor leerkrachten. Ik zou er niet aan moeten
denken als de Openbare Bibliotheek er niet meer is. Ik vind het ook vreselijk
dat in veel dorpen vestigingen sluiten. Een enorme verarming.'
'Het is vooral goed dat onze samenwerking nu structureel
is', zegt Mug. 'We hebben duidelijk vastgelegd wie wat doet en wie wat betaalt.
Er is daarvoor een contract ondertekend met een looptijd van drie jaar. We
kunnen gebruikmaken van elkaars ervaring en deskundigheid en er zo echt voor
zorgen dat kinderen méér lezen.'
Een van de hoogtepunten van het Lezen is leuk-project was de boekhandel op school om de
boekenbonnen in te wisselen. De eigenaar van de Primera in Veendam had 'echt
zijn best gedaan', zegt Mug. 'Hij had niet zomaar wat boeken meegenomen, maar
echt boeken die kinderen in deze leeftijd leuk vinden. Als sommige populaire
titels op waren – ja, Het leven van een
loser – drukte hij de kinderen niet een ander boek in handen, maar gaf hen
een bonnetje. Kregen ze het gewenste boek later alsnog.'
Ook een eigen boek bezitten is een sterke impuls om meer te
gaan lezen, vindt Drenth. Of Lezen is
leuk dat effect ook heeft, moet nu blijken. De Ommewending heeft nog geen
resultaten uit de leesmonitor – maar dat er statistisch materiaal komt waarop
verder kan worden gebouwd, is voor Drenth al belangrijk genoeg. Daarbij: 'Ik
zie hoe enthousiast ze zijn. Ze raden elkaar boeken aan, maken elkaar
nieuwsgierig. Ik hoorde zelfs van een dochter die tegen haar moeder zei dat ze
moest gaan lezen – in plaats van andersom. Dan moeten de resultaten ook wel
goed zijn.'
KADER
Lezen is leuk is
een initiatief van Stichting Lezen dat wordt gefinancierd door Stichting
Kinderpostzegels Nederland. Doel is de taalontwikkeling van kinderen in
krimpregio's te stimuleren door hen een rijke leesomgeving te bieden en, via de
Bibliotheek op school, het lezen bij
hen te bevorderen. Dat betekent concreet dat 100 scholen voor 2.500 euro boeken
en voor 1000 euro kasten mochten aanschaffen, en voor 1000 euro boekenbonnen
mochten verdelen aan hun leerlingen.
(Eerder gepubliceerd in de brochure 'De Bibliotheek op school')
Geen opmerkingen:
Een reactie posten