Het is dus inderdaad oplichterij, las ik gisteren bij de BBC. De Britse omroep noemt het zelfs 'one of the biggest ever art-market scams', waar 18.000 Fransen de dupe van zijn geworden.
Toen ik ooit, bijna vier jaar geleden alweer, het Museum der Letteren en Manuscripten in Brussel bezocht – een dependance van een gelijknamige museum in Parijs – vond ik het al een merkwaardig verhaal. De collectie van inmiddels 130.000 kattenbelletjes, notities, documenten en dergelijke van beroemde tot zeer beroemde mensen was bijeengebracht door de beleggingsmaatschappij annex antiquair Astrophil. Veel meer schreef ik er niet over. Herinneren wat ik precies vond toen ik de sites van museum en van Astrophil bestudeerde, weet ik niet. Maar vreemd vond ik wel. Of ik het ook niet vertrouwde, durf ik niet zeggen. Maar dat zou wel terecht zijn geweest.
Het businessmodel van Astrophil was simpel. Gerard Lheritier, de grote man achter het bedrijf, kocht manuscripten waarvan hij vervolgens aandelen in verkocht. Zo kon iedereen een stukje Proust bezitten. Of Calvijn. Of Lodewijk XIV, Markies de Sade, Jean-Baptiste Lully, wie maar je held was. En omdat de markt voor documenten steeg, werden de aandeelhouders een rendement van, zeg, 8 procent beloofd. Het stukje Proust zou binnen een jaar immers minstens zo veel in waarde stijgen.
Het probleem was: Lheritier kon die 8 procent alleen uitkeren als hij geld binnenkreeg van nieuwe investeerders. Immers, legt de BBC uit, als hij voor 50.0000 een Einstein-document kocht, verdeelde hij dat in 400 aandelen van 30.000 euro. Zo haalde hij een winst binnen van 11,5 miljoen euro waarmee hij iedereen zijn dividend kon betalen.
Daarmee is Astrophil dus een klassiek voorbeeld van een piramideschema. Ooit zou Lheritier op een grens stuiten. Gebrek aan aantrekkelijke nieuwe manuscripten om in te kopen. Een overvloed aan beleggers die hun geld terug wilden. Zoiets. En dan zou het hele systeem in elkaar klappen. Want als Lheritiet zijn Einstein-document had moeten verkopen om zijn beleggers te blijven betalen, dan zou blijken dat de waarde ervan niet was gestegen tot de 12 miljoen euro waar hij vanuit ging.
Alleen: het kwam nooit zo ver. De Franse jusititie kreeg vermoedens van de fraudeleuze aard van Astrophil en greep in, al zeker twee jaar geleden, nog voor – zegt Lheritiers advocaat – ook maar één belegger klaagde.
De musea in Brussel en Parijs zijn inmiddels gesloten.
Zie ook:
- Museum der Letteren en Manuscripten in Brussel
Geen opmerkingen:
Een reactie posten