Helden en nederlagen
Wie elders in Europa door een grote stad dwaalt, valt het altijd op: de enorme hoeveelheid standbeelden en plakkaten ter herinnering aan de grote helden van weleer. Nederland steekt daar maar karig bij af, denk je dan. En toch is de geschiedenis ook hier een dankbaar onderwerp geweest van talloze kunstenaars. Het Rijksmuseum bewijst dat als het in april volgend jaar weer opengaat. En ook Verleden in verf toont aan hoe inspirerend het nationale verleden heeft gewerkt.
Kunsthistoricus Hans den Hartog Jager en journalist Pieter Steinz, tegenwoordig directeur van het Nederlands Letterenfonds, brachten in deze verzameling veertig hoogtepunten van de Nederlandse historieschilderkunst bijeen. Rogier van der Weyden staat erin. Rembrandt. Albrecht Dürer. Maar ook hedendaagse kunstenaars als Marlene Dumas wier werk mede bepaalt hoe wij tegen gebeurtenissen uit het recente verleden als de moord op Theo van Gogh aankijken.
Verleden in verf is een aantrekkelijk bladerboek. Van ieder schilderij wordt in een bondig en helder betoog uitgelegd wat de historische context is en hoe de kunstenaar de geschiedenis naar zijn hand zet. Elk stuk is verrijkt met beelden die nadere toelichting geven, zodat het boek in feite veel meer hoogtepunten uit de historieschilderkunst laat zien dan de veertig waartoe de auteurs zich beperkten. Juist daarin verrassen zij soms: een bankbiljet met Willem van Oranje – ook dát is historiekunst.
Opvallend is wel dat niet alle gekozen hoogtepunten door Nederlanders zijn gemaakt. Ook nederlagen als de val van Breda in 1625, geschilderd door Velázquez, telt mee. Dat zou in het buitenland niet snel gebeuren. Al die standbeelden en plakkaten dienen daar alleen ter vermeerdering van eigen glorie.
(Eerder gepubliceerd in BOEK 5, 2012)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten