To be or not te be van adel
Marjolijn van Heemstra is niet de grootste aanwinst voor de Nederlandse letteren. Dat is het slechte nieuws. De schrijfster en theatermaakster, die twee jaar geleden een gedichtenbundel publiceerde, grossiert in haar debuutroman De laatste Aedema in bordkartonnen personages, clichés, fletse taal en overtredingen tegen de stelregel show, don’t tell. Ook de mix van een serieus onderzoek naar de betekenis van de aristocratie in de 21e eeuw en de karikaturale eigennamen en eigenschappen die ze haar adellijke personages geeft, komt onevenwichtig over.
Maar er is ook goed nieuws. De laatste Aedema heeft zo’n zeldzaam plot waarvan de ontknoping de lezer op een geloofwaardige manier weet te verrassen. Na de dood van haar opa weet Loina van Aedema dat haar geslacht na duizend jaar zal uitsterven. Als vrouw kan zij de titel niet doorgeven. Die wetenschap doet haar zich afvragen of ze wel bij de aristocratie wil horen. Moet ze bij haar lief Konstant Lademan baron Louwersma van Binnenkom blijven voor wie ze meer verwantschap dan liefde voelt – of voor de allochtoon kiezen die ze leert kennen? Moet ze doen wat haar overgrootmoeder deed, die met de allesbepalende traditie brak en wegvluchtte?
Het is hier niet de plaats om het antwoord op deze vragen te onthullen. Dat zou de enige reden wegnemen om De laatste Aedema te lezen. Maar knap is het wel, dat door de ontknoping niet alleen de gebeurtenissen een andere loop nemen, maar ook het onderzoek naar nut en betekenis van eeuwenlange wellevendheid en uitverkorenheid tot andere conclusies leidt dan je had verwacht – hoe voor de hand liggend Van Heemstra’s slotsom uiteindelijk ook is.
Marjolijn van Heemstra – De laatste Aedema (256 p.) – De Bezige Bij, € 19,95, ISBN 978 90 234 7134 9
(Eerder gepubliceerd in BOEK 5, 2012)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten