Over de omzet van kleine zelfstandige uitgevers in 2012 zijn nog geen cijfers bekend. Jan-Willem Gerth van de VZU en Gerard Keijsers van De Vrije Uitgevers tonen zich echter niet ontevreden op basis van wat ze wel weten.
Voorzitter Gerth van de Vereniging van Zelfstandige Uitgevers (VZU) denkt dat de omzet van zijn leden gelijke tred houdt met die van de hele markt. ‘Maar je hebt natuurlijk snel uitschieters. Een uitgeverij die in plaats van vijf vorig jaar acht boeken uitgaf, zal zijn gegroeid, ook al gaat het om kleinere aantallen per titel.’
Ook hakt een omzetverlies van zeven procent er minder in dan bij een grotere uitgeverij, denkt Gerth. ‘Een grote uitgeverij moet dan ook zeven procent van zijn personeel zien weg te reorganiseren. VZU-leden zijn vaak alleen, die eten dan zeven procent minder boterhammen. Of je ziet wel dat mensen er redactiewerk erbij nemen – ook voor andere leden.’
Dat laatste is niet per se slecht. De VZU probeert al jaren in te zetten op meer onderlinge samenwerking. Iedere eenpitter heeft immers zijn eigen goede en zwakke punten. Als uitgevers dan voor elkaar klussen doen, kan iedereen daar van proberen. ‘Gelukkig zie je dat men de afgelopen jaren elkaar beter leert kennen.’
Directeur Keijsers van clusteruitgeverij De Vrije Uitgevers (DVU) schat in dat de omzet van zijn klanten ongeveer gelijk is gebleven. ‘Wat betreft hun omzet die via CB loopt dan. Dat is het enige wat wij kunnen zien. Bij ons is het aantal aangesloten uitgeverijen gestegen met 17 procent en de totale omzet met 19 procent. Gemiddeld per lid is de omzet dus ongeveer gelijk gebleven.’
Keijsers verklaart dat uit de nadrukkelijke keus voor specialisatie van veel kleine uitgeverijen en de zeer nauwe band met de markt. ‘Ze kennen hun doelgroep, weten wat hun behoefte is en slagen erin hen direct te vinden. Ze maken voor ook bijzondere boeken in hun niche, waar altijd een markt voor is – of dat nou een kookboek of een managementboek is.’
Hij zet dat naast zomaar een roman van zomaar een Nederlandstalige auteur. Daarvan is niet een twee drie duidelijk wat er bijzonder aan is. ‘En dat is het buffelen. Ik zie het ook aan de uitgevers bij ons die dit soort uitgaven maken. Die hebben het wel moeilijk. Er zijn zeker ook uitgeverijen die er vorig jaar mee zijn opgehouden. Al zijn het ook vaak eenmanszaken die flexibel zijn om te zeggen: jammer, en over twee jaar proberen we het nog een keer.’
Ongeacht de omzetten van hun leden (VZU) en klanten (DVU) hebben beide organisaties groei geboekt. Exacte aantallen heeft Gerth niet bij de hand, maar groei boekte hij zeker. ‘Juist als de markt moeilijk is, hebben uitgeverijen behoefte om zich aan te sluiten bij een clubje. En ook worden er meer nieuwe uitgeverijen gestart door mensen die eerst bij een grote uitgeverij werkten. De zzp-werklozen.’
DVU groeide van ongeveer 250 aangesloten uitgevers naar 285 eind 2012 – en nu al naar bijna 300, verklaart Keijsers. ‘Dankzij de recessie. Als grotere uitgevers hun fonds indikken en tegen sommige auteurs zeggen: we brengen geen herdruk, doe het zelf maar – dan komen ze al snel bij ons terecht, als die auteurs via CB leverbaar willen zijn. Ook groeit het aantal auteurs behoorlijk dat denkt het zelf te kunnen. En ze hebben gelijk ook.’
Voor 2013 vindt Gerth – opnieuw – ‘het overbruggen van de kloof met de boekhandel’ de grote uitdaging. ‘Het problematische voor ons zit bij de retail. Er wordt wel breed ingekocht, maar met lage aantallen. Ik zie het ook aan mijn eigen uitgeverij [Van Brug]. De boekhandel is te terughoudend.’
Keijsers verwacht dat de DVU doorgroeit en het groeiend aantal diensten nog verder uitbreidt. ‘Voor de uitgeverij blijft het hard werken. Ik zie ook de verschuiving naar verkoop via internet doorgaan. Ik denk dat de kleine uitgeverijen daar inventiever op inspringen dan de grote, ook omdat ze de boekhandel moeilijk binnen komen. Ik begrijp waarom de boekhandel minder inkoopt, maar we moeten uitkijken dat het bestsellerwinkels worden. Dat is slecht voor alle partijen.’
(Eerder verschenen op Boekblad.nl, 21 jan 2013)
Zie ook:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten