Een andere berekening van de royalty's pakt nadelig uit voor auteurs. Dat beweert Nathalie Ariën van de Vlaamse Auteursverenging (VAV).
Een auteur krijgt volgens het modelcontract 10 % royalty op de verkoopprijs. Maar: als de uitgever een handelskorting van 50 % of meer verleent, krijgt hij royalty op de exploitatieinkomsten. ‘Dat is de facto een halvering van de inkomsten van de auteur, terwijl het een commerciële beslissing van de uitgeverij is om die korting te verlenen. Een auteur staat daar volledig buiten’, zegt Ariën.
Uitgevers voegen deze mogelijkheid steeds vaker toe aan artikel 6.1(2) van het modelcontract. ‘Uitgevers zeggen dan dat ze dit artikel bijna niet toepassen, maar als het eenmaal in het contract staat, kan dat wel. En ze doen het bijna allemaal’, aldus Ariën. ‘De toevoeging gaat als een lopend vuurtje door de uitgeverswereld. Daarbij is het voor de auteur niet transparant. Sommige distributeurs vragen standaard meer dan 50 %, zodat op die transacties de andere royaltyberekening wel van toepassing is en op andere niet. Maar voor de auteur is dat nauwelijks duidelijk.’
Ook Nederlandse uitgevers van Vlaamse auteurs maken zich volgens de VAV aan deze praktijk schuldig. ‘De 50 % royalty op exploitatieinkomsten is dan alleen op toepassing bij verkopen op de thuismarkt van de auteur. Maar Vlaanderen is doorgaans wel het deel van het taalgebied waar de auteur het grootste deel van zijn verkopen haalt. Vroeger zagen uitgevers Nederland en Vlaanderen nog als één markt.’
Het is niet de enige klacht van de VAV over uitgevers. Als een auteur zo veel exemplaren heeft verkocht dat hij voor zijn titel een hoger royaltypercentage kan krijgen, veranderen de uitgevers de uitgave – andere vormgeving, ander formaat, ander omslag of iets dergelijks – zodat de titel een nieuw ISBN krijgt en de auteur te horen krijgt: u staat weer op nul verkopen. ‘Creatief omgaan met staffelen’, noemt Ariën dat die hier één geval van kent. ‘Terwijl het contract manusctriptgebonden is, niet uitgavegebonden.’
De VAV krijgt steeds meer klachten over deze praktijken. De vereniging is daarop in gesprek gegaan met een (grote) uitgeverij die nu zou overwegen de 50 % op exploitatieinkomsten-bepaling te schrappen. ‘Ons belangrijkste wapen is de auteur zelf. Als hij weigert een contract met dergelijke bepalingen te tekenen is er geen boek. Tegelijk is de auteur ook ons zwakste wapen. Velen zijn nog altijd blij dát ze een contract krijgen.’
In het najaar begint de VAV onderhandelingen met de Vlaamse Uitgeversverbond (VUV) over herziening van het modelcontract uit 2011. Door allerlei nieuwe ontwikkelingen is dat aan actualisering toe. Ook moet het voor veel auteurs te omslachtige contract worden vereenvoudigd. In die onderhandelingen wil de VAV de gewraakte toevoeging eruit halen – of ten minste laten opnemen dat uitgevers verplicht worden om hun auteurs te melden wanneer zij de andere royaltyberekening zullen toepassen. Ariën houdt dat die meldingsplicht uitgevers tegenhoudt om het (te) vaak te hanteren.
VUV-voorzitter Rudy Vanschoonbeek was niet bereikbaar voor commentaar.
VUV-voorzitter Rudy Vanschoonbeek was niet bereikbaar voor commentaar.
(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 22 jun)
Zie ook:
2 opmerkingen:
Interessant stuk. Dat laat ik eens bezinken. Met name de situatie dat bij een uitgave van hetzelfde boek in een andere gedaante de teller zomaar weer op nul wordt gezet, is idd belachelijk.
Een auteur moet ook altijd zorgen dat hij zijn contract niet alleen heeft gelezen, maar ook begrijpt. Lijkt me.
Een reactie posten