zondag 25 december 2016

Interview Daan Stoffelsen over het einde van Recensieweb (Boekblad)

Daan Stoffelsen stond elf jaar geleden aan de wieg van Recensieweb. Deze week maakte de voorzitter van Stichting Recensieweb, tevens internetboekverkoper van Athenaeum Boekhandel en redacteur van de Revisor, het einde van het online recensieplatform bekend. Opluchting, spijt én trots vechten om voorrang.

Hoe was de afgelopen week?
'Het persbericht waarmee we definitief een streep zetten onder Recensieweb ging de deur uit. Dat was heel bepalend. Voor ons was het al duidelijk. Wij hadden er al vrede mee – ook omdat het archief van 2500 recensies en artikelen raadpleegbaar blijft bij De Leesclub van Alles. Maar wat zou de rest van de wereld ervan vinden? Verder was het een gewone week. Dinsdag zette ik snel een bericht over de P.C. Hooftprijs voor Bas Heijne op de Athenaeum-site, waarna ik me haastte naar een Revisor­-vergadering.'

En? Wat vond de rest van de wereld ervan?
'Veel reacties kwamen neer op: wat jammer, zo'n mooi initiatief. Dat is natuurlijk fijn om te horen. Onze recensenten zeiden dat ze het zagen aankomen, omdat de energie er een beetje uit was. Dat klopt.'

Wat zeggen die reacties over de plaats van Recensieweb in het literaire landschap?
'Ach, over de doden niets dan goeds. Het belang was vooral dát we er waren. Dat we met een redactiesysteem werkten en lieten zien dat je zo kwaliteitsvolle literaire kritiek op internet kon leveren. Zo hebben we eraan bijgedragen dat kritiek op internet een gelijkwaardige positie heeft bereikt met kritiek in gedrukte media – ook omdat boekenbijlagen kleiner zijn geworden en ze meer ruimte geven aan beeld en advertenties. Met bijvoorbeeld de Schaduwjury's van de AKO Literatuurprijs en marathoninterviews rond het Boekenweekgeschenk spraken wij af en toe zeker een woordje mee. Uitgevers haalden ook quotes bij ons voor blurbs.'

Als literaire kritiek op internet gelijkwaardig is geworden, kun je dan ook zeggen: mission accomplished?
'Zeker. Er is van alles bijgekomen. De Reactor, dat veel academisch talent trekt. Tzum publiceert steeds meer recensies. Literair Nederland bestaat al heel lang. De urgentie van Recensieweb in zijn oorspronkelijke vorm is daarom weg.'

Had de site ook invloed op de verkoop?
'Heeft literaire kritiek in het algemeen invloed op verkoop? Ik denk het niet. Literaire kritiek heeft een rol in het filteren van het aanbod, maar of positief of negatief over een boek wordt geschreven maakt niet uit. Die tijd is voorbij. En dan zijn wij geen NRC Handelsblad, laat staan De Wereld Draait Door. We zijn gewoon een site die wordt gevonden op Google en zo'n 15.000 bezoeken per maand heeft. Wat ik veel vind.'

Je noemt op Recensieweb daarnaast persoonlijke en financiële redenen om te stoppen. Wat zijn de persoonlijke redenen? De weggeëbde energie?
'Ja. En die was wel nodig – bijvoorbeeld om een plan te realiseren om meer meta-kritiek te bedrijven, door recensieoverzichten te maken of recensies te vergelijken, maar ook om geld aan te boren zodat we konden investeren in een mobiele versie van de site. De huidige hoofdredacteur kon het niet meer combineren met andere bezigheden. En ikzelf ben vooral een traditionele lezer. Het gaat mij om het analytisch lezen. Ik mis het inzicht en de ondernemerszin van een Roeland Dobbelaer van De Leesclub van Alles om er meer van te maken.'

Waren er geen opvolgers te vinden?
'We hebben natuurlijk gezocht. Maar door al die nieuwe sites kan nieuw talent zich breder verspreiden. En wij zijn geen fris studenteninitiatief meer. Er kwamen geen nieuwe studenten naar ons toe, zeker geen ondernemende.'

En er was dus ook geen geld meer. Verdiende Recensieweb subsidie van het Letterenfonds?
'We moesten er zelf geld in stoppen. Ook nadat alle kosten drastisch waren verlaagd, bleef dat een aardig bedrag. We zijn vroeger wel gesteund door het VSB-Fonds en het Prins Bernhard Cultuurfonds, maar de aanvraag bij het Letterenfonds werd afgewezen. Er was zware kritiek op de commerciële en marketingkanten van onze laatste aanvraag. Ik denk ook dat meespeelde dat Recensieweb niet uniek genoeg meer was. Om diezelfde reden zullen uitgeverijen ook niet in ons willen investeren. Zoiets is ook maar één keer gebeurd in het verleden, toen A.W. Bruna Crimezone overnam. En later weer losliet overigens.'

Zette de koppeling van recensies met de webwinkel van Athenaeum geen zoden aan de dijk?
'Dat heeft ons niet zo veel opgebracht als we wilden. En dat is een understatement. Onze bezoekers zijn vooral scholieren en studenten. Die zijn minder loyaal en hebben minder geld.'

Met welk gevoel stop je nu met Recensieweb?
'Gemengde gevoelens. Opluchting dat we na een paar jaar ons afvragen hoe het verder moet, het nu kunnen afronden – terwijl het archief behouden blijft. Spijt. Ik geef uit handen wat ik zelf heb opgebouwd. Ik weet nog dat ik in het begin, als er een nieuwe recensie bij kwam, de html van alle pagina's handmatig ververste zodat de nieuwe recensie op alle pagina's te zien was. Maar ook trots, om wat we hebben bereikt. Voor de medewerkers is Recensieweb ook een goede opstap gebleken. Sommige zijn recensent of redacteur bij een uitgeverij geworden. Ikzelf heb in gedrukte media gepubliceerd, ben redacteur geworden bij de Revisor en nu jurylid van de ECI Literatuurprijs. Dankzij Recensieweb.'

En je hebt er misschien veel geleerd dat je kunt gebruiken voor de webshop van Athenaeum?
'Zeker. De site heeft een redactionele kant. Ik heb daar opvattingen over ontwikkeld. Ik heb geleerd hoe kritiek op internet werkt. Basale dingen als: hoe expliciet moet je een boek goed of slecht vinden? Wat is de structuur van een internetrecensie? Eigenlijk blijf ik daar doen wat ik bij Recensieweb gedaan. Met een belangrijk verschil: Athenaeum kan recensenten gelukkig wél betalen.'
(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 18 dec)

Geen opmerkingen: