In Japan is de e-boekmarkt opmerkelijk klein. Niet alleen zijn Japanners ontevreden over de kwaliteit, het conservatieve boekenvak houdt innovatie tegen. Iedere speler wil zijn plaats in de keten behouden. Maar verandering is op komst.
Denk Japan en je denkt: digitale innovatie, voorliefde voor gadgets, wereldwijd actieve technologische bedrijven. Maar op het gebied van het digitaal lezen loopt Japan zeker niet voorop. De totale uitgeefmarkt in Japan heeft in 2011 een geschatte omvang van 1,8 triljoen yen (17 miljard euro) – 1 triljoen zijn tijdschriften, 0,8 triljoen is boeken. De digitale markt is slechts 65 miljard yen (619 miljoen euro) groot. Ofwel: 3,6 procent. En dan is 75 tot 80 procent daarvan manga-comics. Het aandeel van genres als literatuur, kinderboeken en non-fictie is verwaarloosbaar.
Een rapport van het onderzoeksbureau Net Mile, die de attitude ten opzichte van e-boeken vergeleek in Japan en China, bevestigt de geringe interesse van Japanners in digitaal lezen. Ruim de helft (57,7 procent) zei ‘nooit’ een e-boek gaan lezen, tegen slechts 4,5 procent van de Chinezen. Slechts tien procent van de Japanners had ook al tenminste één keer een digitaal boek gedownload, tegen zeven op de tien ondervraagde Chinezen. Bovendien prefereren Japanse e-boeklezers een onpraktisch apparaat als de PC, terwijl Chinezen het liefst op een smartphone lezen.
Volgens Robin Birtle, algemeen directeur van de digitale uitgever Sakkam Press die Engelstalige e-boeken uitgeeft in Japan, is de aarzelende houding te verklaren uit een voorliefde voor kwaliteit. ‘Japanse consumenten zijn pro-technologie, maar nog meer pro-kwaliteit’, aldus Birtle in The Bookseller. De leeservaring van de beschikbare e-readers en het gemak van e-boeken kopen en downloaden is simpelweg nog te laag. Ook worden gebruikers onvoldoende verleid e-boeken te proberen door het geringe aanbod (circa 30.000 titels).
Daarmee raakt Birtle aan misschien wel het belangrijkste obstakel voor een bloei van de Japanse e-boekmarkt: het conservatisme van het boekenvak. Het Japanse boekenvak heeft nog altijd het karakter van de ‘za’, legde Hiroki Kamata van het Japanse E-book 2.0 magazine in augustus uit op Publishing Perspectives: het middeleeuwse gildensysteem, waarin ieder lid zijn eigen vaste plaats in de keten heeft en buitenstaanders weinig tot geen ruimte krijgen om de markt te betreden. Daardoor dreigt de overgang van papier naar digitaal de bestaande verhoudingen door elkaar te gooien.
In Japan laten vrijwel alle grote uitgeverijen hun boeken drukken door Dai Nippon Printing en Toppan Printing en distribueren door Tohan en Nippan – allemaal bedrijven waar de uitgeverijen ook aandelen in hebben. Die intense wervenheid weerhoudt de uitgeverijen om te innoveren. Ook al krimpt de markt al jaren: zo’n vijftien tot twintig procent in de afgelopen vijftien jaar. Ook al kent de markt grote structurele problemen: omdat boekhandels hun voorraad niet inkopen, maar tegen commissie verkopen is het aantal retouren 40 procent. Bovendien kent Japan een vaste prijs die alleen voor papieren boeken geldt.
Toch hangt verandering in de lucht, schrijft The Nikkei Weekly. Onlangs kondigen de grootste uitgeefhuizen zoals Kodansha, Shinchosha en Gakken aan vanaf 2012 alle nieuwe titels automatisch ook als e-boek uit te geven. Ook hebben de twintig grootste uitgeverijen aangekondigd deze winter een grote promotiecampagne voor digitaal lezen te starten. En zij richten binnenkort een gezamenlijk bedrijf op dat een uniforme manier van digitaliseren en distributie naar e-boekverkopers (zoals het onlangs door het Japanse bedrijf Rakuten gekochte Kobo) moet garanderen.
Ook krijgen buitenlandse meer kansen. Ten eerste uitgevers. De Japanse techologiefabrikant Sharp is gestopt met zijn tablet gebaseerd op het XMDF-formaat. Lang gold dit formaat als de standaard voor Japanse digitale uitgaven, maar nu Sharp onlangs een enorme reclamecampagne heeft gefaald, is de weg vrij voor ePUB om ook in Japan het standaardformaat te worden. Ten tweede boekhandels, zoals Amazon die vorige maand aankondigde de Kindle in Japan te introduceren. Volgens The Nikkei Weekly hebben Amazon en de uitgevers een akkoord gesloten over de termijnen waarna Amazon boeken met korting gaat aanbieden.
Als die ontwikkeling doorzet, kan de omzetverhouding papier en digitaal er in 2012 wel eens heel anders uitzien.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten