Scherpe inkomensdaling van Britse schrijvers (Boekblad)

Het inkomen van een professionele schrijver in Groot-Brittannië is de afgelopen acht jaar met 29 procent gedaald. Ook in Nederland neemt de Vereniging van Letterkundigen (VvL) een achteruitgang van het auteursinkomen waar.

De scherpe inkomstendaling blijkt uit een onderzoek van The Authors' Licensing & Collection Society (ALCS) onder 2.454 auteurs. Professionele auteurs, gedefinieerd als schrijvers die het grootste deel van hun tijd aan schrijven besteden, verdienen 11.000 pond per jaar. In 2005, de vorige keer dat onderzoek is verricht naar auteursinkomens, was dat nog 12.330 pond. Rekening houdend met inflatie zouden schrijvers nu 15.450 pond moeten verdienen om hun koopkracht op hetzelfde peil te houden. Ter vergelijking: het minimuminkomen van een eenpersoons-huishouden in Groot-Brittannië is 16.850 pond.

Het aantal auteurs dat uitsluitend geld verdient met schrijven is dan ook dramatisch gedaald: van 40 procent in 2005 naar 11,5 procent in 2013. Maar ook het inkomen van parttimeschrijvers is gedaald. Alle ondervraagde auteurs verdienden in 2013 gemiddeld 4.000 pond met schrijven. In 2005 was dat even hoog, maar in 2000 was dat nog 6.333 pond. Opnieuw rekening houdend met de inflatie zouden auteurs nu 8.810 pond moeten verdienen om dezelfde koopkracht als in 2000 te hebben.

De ALCS noemt de uitkomsten van het onderzoek 'schokkend'. 'Dit zijn zorgelijke tijden voor auteurs,' zei directeur Owen Atkinson in een persbericht. 'Als schrijvers hun onvervangbare bijdrage zouden blijven leveren aan de Britse economie, moeten ze eerlijk worden betaald voor hun werk.' Nicola Solomon van de Society of Authors was 'erg bezorgd' door de cijfers. Ze zei in The Bookseller dat 'een auteur de enige is die honderd procent nodig is [in de boekenbranche] en daarom een eerlijk percentage van iedere boekverkoop verdient.'

Ook in Nederland ‘verdienen bijna alle auteurs minder met schrijven,’ constateert secretaris Janne Rijkers van de VvL op basis van contacten met de achterban en onderzoeken in beperktere vorm. 'Dat geldt overigens niet alleen voor literaire auteurs, maar ook voor scenaristen, journalisten en theaterauteurs.' De VvL-secretaris onderschrijft daarom de zorgen van ALCS-directeur Atkinson.

‘Ons laatste uitgebreide onderzoek dateert van 2005/6,’ licht Rijkers toe, ‘toen het gemiddelde inkomen op 18.000 tot 19.000 euro lag – waarbij de 1612 ondervraagde auteurs gemiddeld 19 uur per week aan schrijven besteedden. Daarbij is een goede vergelijking met Engeland onmogelijk – gezien het voor auteurs voordelige beurzensysteem in Nederland. Ook ontbreekt tot op heden in Nederland een partij als Amazon die in Engeland de uitgevers uitknijpt, waardoor ook auteurs delen in de schade die zij oplopen.’

Als reden voor de daling van het inkomen onder literaire auteurs somt Rijkers een hele reeks ontwikkelingen op. 'De boekverkoop daalt, ook door sluiting van boekwinkels. Er is minder aandacht voor boeken in media, De Wereld Draait Door uitgezonderd. Uitgevers doen te weinig met e-boeken, waardoor mensen illegaal gaan lezen. De leenrechtvergoeding daalt door bezuinigingen op bibliotheken en de opkomst vanalternatieve bibliotheekvormen die in sommige gevallen geen leenrecht betalen. Er is een afnemend aantal lezingen door sluitingen van bibliotheken. Het Letterenfonds heeft minder geld te verdelen. En de onderhandelingspositie van auteurs is slecht zolang er nog geen beter auteurscontractenrecht is.'
De ALCS liet ook de financiële impact van self publishing onderzoeken. Van de ondervraagde auteurs had 25 procent ooit een boek in eigen beheer uitgebracht. Gemiddeld investeerden zij 500 pond in een uitgave. Dat leverde hen een return on investment van 40 procent op. Ofwel: zij zetten 700 pond om met de verkoop van deze uitgaven. Niet verrassend zei 86 procent van deze groep dan ook dat zij overwogen nogmaals in eigen beheer uit te geven.

(Eerder gepubliceerd op Boekblad, 8 jul)

Zie ook:

- Auteurswet viert honderdste verjaardag

- Heeft leesbevordering op scholen negatief effect op schrijvers?