Zwartwaterkoorts, het voorlaatste boek van Rascha Peper, bevat het verhaal ‘In kalf gebonden’. Ik weet dat schrijvers de werkelijkheid mogen vervormen. Dat literatuur niet gebonden is aan onwrikbare natuurwetten. En dat een recensent ongeschikt voor zijn vak is als hij boeken afwijst simpelweg omdat ze niet realistisch zijn. Maar toch had ik moeite met de retouches van de Leidse plattegrond die Peper zich toestond om ‘In kalf gebonden’ dramatisch te laten eindigen.
Hoofdpersoon van dit verhaal is Leo, die de fictieve Bibliotheca Walsiana op de Nieuwe Rijn in Leiden bezoekt om een zeer kostbaar zestiende eeuws boek te bestuderen. Peper getroost zich veel moeite om de stad die ik toevallig erg goed ken zo precies mogelijk te beschrijven. Leo’s wandeling van Leiden Centraal naar de natuurhistorische bibliotheek klopt exact. De straatnamen. De molen achter café van der Werff. Het uiterlijk van de steeg waar hij als student op kamers zat. Het populaire café bij de Koornbeursbrug met de openslaande deuren. Het klopt allemaal.
Waarom verzint Peper dan op het moment suprême haar eigen Leiden?
De ontknoping van het verhaal vindt plaats op een druk verkeerspunt bij ‘oversteekplaats Morssingel-Rijnsburgersingel’, waar Leo ‘ongeduldig voor een rood licht’ moest wachten, iets te snel oversteekt en daar wordt geschept door een vrachtwagen. In werkelijkheid kan iedere voetganger daar aan beide kanten van de Stationsweg nagenoeg ongehinderd doorlopen.
Op slag stond het tot dan toe boeiende, met een aangename en levensechte toon vertelde verhaal me volledige tegen. Het gemak waarmee Peper van het zo realistisch mogelijk beschreven Leiden afwijkt, is te groot. (Een ongeluk als deus ex machina is natuurlijk ook te makkelijk.)
Waarom probeerde ze niet ook voor haar ontknoping gebruik te maken van de werkelijkheid? Het had best gekund. Het kruispunt Morssingel-Rijnsburgersingel is weliswaar niet gevaarlijk, maar over de Stationsweg rijden wel bussen. Ook daar had Leo in zijn ongeduld niet goed op kunnen letten.
Rascha Peper, Zwartwaterkoorts, Nieuw Amsterdam, 2009
Geen opmerkingen:
Een reactie posten