'Als je als school zelf iets opzet, is de verleiding
groot om te denken: dit loopt nu wel, volgende punt'
Karin Baars, taallees-specialist
en leerkracht van groep 8 op D'n Bogerd in Geldermalsen, en leesmediacoach Daniëlle Rodenburg van Bibliotheek Rivierenland
vergroten samen het leesplezier van de leerlingen.
Iedere dag, behalve op dinsdag, krijgen de leerlingen van
deze openbare basisschool vijftien minuten om te lezen. Doorgaans aan het einde
van dag, alleen op vrijdag is het aan het einde van de ochtend. 'Ik zet altijd
rustgevende muziek op', vertelt Baars. 'Harpachtig gepingel. Als het kwartier
om is, draai ik het geluid langzaam zachter. Het is zo zonde om de betovering
te verbreken.'
Haar leerlingen genieten echt van het dagelijks momentje vrij
lezen, dat weet ze zeker. 'Iedereen hangt ontspannen op zijn eigen tafeltje, ze
zitten vaak helemaal in het verhaal. Aan het einde moet ik ze uit een andere
wereld rukken, zo voelt het. Ik zeg dan: "Lees rustig je bladzijde
uit". En dat doen ze ook. "Ik blijf nog even zitten," zei er
laatst eentje, "ik wil weten hoe het afloopt."'
Halverwege het schooljaar 2013/2014 is D'n Bogerd gestart
met de Bibliotheek op school. Toen
Baars de cursus Open Boek had gevolgd tot leescoördinator, realiseerde ze zich
hoe mooi het zou zijn als hiervoor budget vrij kwam. 'Je kan voor dat geld
nooit zo veel boeken voor de schoolbibliotheek kopen als je via de Bibliotheek op school krijgt. En dan krijg je nog
meer dan een collectie alleen. Gelukkig vindt mijn directeur lezen ook
belangrijk. Zij liet mij vrij om het te regelen.'
Daarop kwam Rodenburg naar school voor een
kennismakingsgesprek. In totaal heeft de voormalige basisschoollerares twintig
scholen in Geldermalsen, Zaltbommel, Buren en Tiel in haar regio. Zij komt een
dagdeel in de drie weken op school. Zij beheert de collectie – het eigendom van
de school plus de halfjaarlijks wisselende collectie van de Bibliotheek: twee
exemplaren voor ieder van de 140 leerlingen. En zij geeft lessen
leesbevordering en mediawijsheid aan alle groepen.
'Als je het lezen onder leerlingen wilt bevorderen, begint
dat met een goede collectie,' zegt Rodenburg. 'Op sommige scholen zijn boeken
kapot, vies of weggestopt en onder de stofvlokken.
Welke leerling wil dan lezen? Gooi oude boeken weg en presenteer de boeken zo
veel mogelijk frontaal en zet ze op genre in plaats van op avi-niveau neer.
Iedere keer als ik hier ben, loop ik de collectie weer na: alles recht zetten,
boeken op de goede plek zetten, controleren of ze niet stuk zijn.'
In de klas presenteert Rodenburg steeds een aantal boeken
rondom een bepaald thema, de laatste keer sport. Uiteraard zijn de titels
aangepast aan het niveau van iedere groep. 'Daarnaast zorg ik ervoor dat ze een
keer "bij mij" komen – in de bieb van Geldermalsen dus, waar ze
uitleg krijgen over hoe dat werkt. Als er iets extra's is, zoals het Boekenbal
dat de school organiseert, kom ik ook vaak. Inmiddels kennen ze me hier als
Daniëlle van de bibliotheek. Ik kan gemakkelijk de klas binnenlopen.'
Het effect is ernaar. Baars' kinderen lezen met meer
plezier. Dat is bijvoorbeeld te merken aan het stijgend aantal jeugdleden, maar
het is vooral haar waarneming. 'Hun lol in lezen is groter,' zegt ze. 'Hun
interesse: ze willen meer van de schrijver weten. Of ze vragen reikhalzend
wanneer er een nieuw deel van een serie komt. Ze vragen voor hun verjaardag of
voor kerst om een boek. Als ze boeken zo belangrijk vinden dat ze het als
cadeau vragen, heb je je doel eigenlijk al bereikt.'
'Toen ik net een boek uit de kast weghaalde voor de foto,
zag een kind dat', vult Rodenburg aan. 'Ze schrok er bijna van. "Je gaat
de boeken toch niet weghalen, hè!?" En ook toen we voor de zomervakantie,
bij het wisselen van de collectie, een week geen boeken hadden, waren er
kinderen die bijna niet zo lang konden wachten. Zo geweldig, om te horen.'
D'n Bogerd kende al een goede leescultuur, zegt Rodenburg.
Beter dan gemiddeld – wat vooral zichtbaar is in het al genoemde Boekenbal. Ook
bij de jaarlijkse kick off van de
Kinderboekenweek in de Bibliotheek was deze school goed vertegenwoordigd. Toch
ziet Baars grote voordelen om de Bibliotheek op school af te nemen. 'Neem de collectie. Een goede collectie is
een basisvoorwaarde voor het vergroten van leesplezier. Met de Bibliotheek weet
je zeker dat die afgewogen en actueel is.'
Dat is zeker niet de enige meerwaarde van de Bibliotheek als
partner. 'Als je als school zelf iets opzet, is de verleiding groot om te
denken: dit loopt nu wel, volgende punt. Nu maak ik ieder jaar een leesplan,
waarvoor Daniëlle speerpunten aandraagt, gebaseerd op onze behoeften.
Binnenkort krijgen we voor het eerst resultaten uit de leesmonitor te zien. Dat
is een belangrijk hulpmiddel om die leerkracht, die minder tijd over heeft voor
voorlezen, te wijzen op de effecten van haar gedrag.'
Rodenburg: 'Het is zeker niet zo dat ik een lesje geef
terwijl de leerkracht iets nakijkt en verder niets. Het is echt een
samenwerking.' Dat betekent dat de leesmediacoach werkt aan
deskundigheidsbevordering van het personeel. Ze laat hen bijvoorbeeld zien wat
ze nog meer met prentenboeken kunnen doen. Ook vanuit school wordt gestreefd
naar een mentaliteitsverandering. Zo moeten leerkrachten bij het kwartier vrij lezen
zelf ook lezen. Immers: zien lezen doet lezen.
Op D'n Bogerd zijn ook lessen mediawijsheid geïntegreerd in de
Bibliotheek op school. Rodenburg
geeft in de gecombineerde groep 6/7 en groep 8 basislessen over zoeken op
internet, gebruik van sociale media, cyberpesten en andere informatievaardigheden.
'Nieuwe media zijn tegenwoordig een essentieel onderdeel van het dagelijks
leven van kinderen,' zegt Baars. 'Je kunt er als school niet onderuit daar
aandacht aan te besteden.'
Hier geldt eveneens: juist de lessen van de Bibliotheek bieden
meerwaarde. Baars: 'We hebben wel eens een les van Kennisnet gebruikt. Daar
stonden dingen in die achterhaald waren. Of je moet betalen voor pakketten van
uitgevers, waar werkboekjes bij zitten die je ieder jaar opnieuw moet kopen. De
lessen van Daniëlle – die hier tóch al komt – worden steeds aangepast aan
veranderingen en sluiten goed aan bij wat kinderen doen. Als hier in de klas 17
Whatsapp-groepen zijn gaat het daar over.'
(Eerder gepubliceerd in de brochure 'De Bibliotheek op school')
Geen opmerkingen:
Een reactie posten