De openbare
bibliotheken blijven voorlopig alle e-boeken aan hun leden met een betaald
abonnement gratis uitlenen. Er komt nog geen onderverdeling in een gratis
pakket en een betaald pluspakket. Voor de recentste toptitels zijn er speciale
arrangementen en tarieven.
Dat vertelde directeur Diederik van Leeuwen van Stichting
Bibliotheek.nl (BNL), die het e-boekplatform van de openbare bibliotheken
beheert, tijdens een presentatie op de Frankfurter Buchmesse. BNL lanceerde in januari een gratis aanbod van titels van minimaal een jaar oud. Na een
introductieperiode zouden alleen titels ouder dan drie jaar oud gratis blijven.
Om recentere titels te lenen moesten leden een strippenkaart van 20 euro voor
18 titels kopen.
De invoering van het pluspakket werd aanvankelijk vanwege
technische problemen uitgesteld. Inmiddels ziet BNL er voor dit jaar zeker van
af. Van Leeuwen geeft daarvoor twee redenen: 'BNL wordt geïntegreerd in de KB.
Daar zitten we nu zo dicht op dat het niet meer handig is om dat nu in te
voeren. Bovendien komen de bibliotheken volgend jaar met een Nationale
Bibliotheekpas, waar ook een mogelijkheid voor een digitaal pakket aan vast
zit. Ook dan is nu nog een pluspakket lanceren raar.'
BNL gaat daarom nu uit van een volledig gratis aanbod – met
titels vanaf zes maanden oud. De stichting koopt al feitelijk in met dat model
in het achterhoofd. Daarnaast wil het nog steeds recenter aanbod kunnen
brengen. 'We hebben uitgevers een hogere vergoeding geboden voor actuele
Bestseller 60-titels: 60 cent. Uitgevers vinden dat wel interessant, maar
aanlevering vraagt nog steeds maatwerk. Daarom zetten we meer in op het maken
van speciale arrangementen met uitgevers.'
Van Leeuwen geeft daarvan een fictief voorbeeld: 'Volgend
jaar komt de verfilming van Publieke
werken van Thomas Rosenboom uit. Dan wordt dat weer een actuele titel. Dan
willen we die gedurende een beperkte periode van bijvoorbeeld drie maanden
kunnen uitlenen. Tegelijk kunnen bibliotheken lokaal met bioscopen afspreken
dat hun leden met hun pas tien procent korting krijgen op het zien van de film,
zodat we die tegelijk op een slimme manier promoten.'
De openbare bibliotheken hebben voor dit jaar een budget van
zes miljoen euro. Dat is bij het huidig gebruik voldoende om het aanbod gratis
te houden. Ook de verhoging van het budget naar acht miljoen euro in 2015
'geeft naar onze verwachting voldoende ruimte om tegemoet te komen aan de
groeiende vraag', schat Van leeuwen in.
Op dit moment is de prijs per uitlening nergens zo goedkoop
als in Nederland, blijkt uit een Europese benchmark die BNL samen met het
Vlaamse Bibnet heeft laten uitvoeren en die ook op Frankfurt werd
gepresenteerd. In Nederland is dat 72 cent – alle kosten zijn daarin
meegenomen. In Estland 1,02 euro, in Vlaanderen 1,20 euro, in Denemarken 1,72
euro, in Tsjechië 1,85 euro en in Zweden zelfs 2,18 euro. Volgens van Leeuwen
komt dat omdat Nederland als enige land een e-boek aan een onbeperkt aantal
mensen tegelijk kan uitlenen.
Uitgevers moeten dus niet denken dat zij in vergelijking met
andere Europese landen slecht hebben onderhandeld. 'Integendeel,' zegt Van
Leeuwen. 'Uitgevers moeten blij zijn dat wij one copy multiple use hebben. Anders dan bij one copy one use kunnen we daardoor een veel groter volume
realiseren – en maken we daardoor ook een groter bedrag aan uitgevers over. Wij
kunnen de kosten per uitleningen ook laag houden omdat we de vaste kosten
verdelen over veel uitleningen.'
Inmiddels heeft het e-bookplatform van de bibliotheken
125.000 gebruikers. 'Het aantal gebruikers groeit nog met 500 tot 1000 per dag.
Dankzij de publiekscampagne die medio september startte. Dat heeft in één maand
tijd voor een groei van 25 procent gezorgd. Heel mooi, maar ik had eerlijk
gezegd meer verwacht. Aan de andere kant: het marktaandeel van e-boeken is 6 %.
Het percentage volwassenleden dat nu gebruiker van ons is, is ook 6 procent.
Dat loopt dus mooi in de pas.'
In totaal hebben de gebruikers meer dan 530.000 e-boeken gedownload.
Reken daarbij het aantal downloads tot nu toe via verschillende apps als de
Vakantiebieb en Van Leeuwen komt op een totaal van meer dan 3 miljoen
downloads. 'Ofwel: circa 250.000 per maand. Dat zijn enorme aantallen. En het
blijft groeien. Kijk ook naar de laatste infographic van CB over de
e-boekmarkt: daar zie je de blauwe balk die het aantal leningen aanduidt, enorm
groeien.'
Uit de benchmark bleek ook dat 33 procent van de
bibliotheekorganisaties in Europa graag een buy
button willen koppelen aan hun aanbod. BNL hoort daarbij. Van Leeuwen:
'Zodra het kan, doen we het. Maar we lopen tegen het organisatorische probleem
aan van: naar wie verwijst die button? Een lokale boekhandel? Dat is misschien
raar. Bol.com? Dat is nog vreemder. We zijn erover in gesprek met CPNB. Die
heeft een store locator. Het probleem daarvan is weer: Bol heeft géén winkel.'
(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 15 okt 2014. Een variant op dit bericht, met nadruk op andere aspecten verscheen in Bibliotheekblad.nl, 19 okt 2014.)
In dit dossier:
jan '14: lancering e-boekplatform
apr '14: Vlaanderen lanceert e-boekaanbod
Geen opmerkingen:
Een reactie posten