Des romans français: Louis Éduard, 'Weg met Eddy Bellegueule'

Deze eerste roman en het tweede boek van Louis Édouard is een zeer treffend verhaal over een puber die worstelt met zijn identiteit en geaardheid. Bepaal je zelf wie of wat je bent, of laat je je leiden door wat de mensen in je omgeving zeggen en doen?

De hoofdpersoon, Eddy Bellegueule (een sprekende naam), woont in een klein dorp in het Noorden van Frankrijk. Zijn vader werkte in een fabriek, de fabriek waar zowat het hele dorp werkt, maar is arbeidsongeschikt geraakt. Zijn moeder, die veel te jong moeder werd, draagt zo goed en zo kwaad als het kan zorg voor de kinderen en haar tv-kijkende echtgenoot. Doordat Eddy een hoge stem heeft en overmatig veel gebaart wanneer hij praat, zien de andere kinderen op school hem als homo. De kinderen laten het niet bij een droge constatering, maar wrijven het hem in, alle mogelijke scheldwoorden krijgt hij naar zijn hoofd geslingerd, een tijdlang wordt hij zelfs in de pauze opgewacht door twee jongens die hem vernederen door hem in zijn gezicht te spugen.

Met die scene begint het verhaal, waardoor de lezer direct medelijden voelt met Eddy, maar ook iets van onbegrip. Waarom laat je dit gebeuren, waarom ga je niet naar je ouders, je mentor, waarom onderga je als een soort ritueel deze mentale mishandeling? Eddy wil geen homo zijn en zet zich juist af tegen gedrag dat daar op zou kunnen duiden. Hij scheldt zelf graag ook met de varianten van ‘mietje’ om iedere verdenking van zich af te schudden, maar het maakt het alleen maar schrijnender. Dat zien de mensen om hem heen ook. Zelfs zijn vader kan het niet nalaten om af en toe een opmerking in die richting te maken.

Het is triest, op te groeien in een milieu waarin de man meer dan mannelijk moet zijn, i.e. bierdrinken, tv-kijken en stoere verhalen vertellen en waarin geen enkele ruimte is om mogelijke gevoelens die afwijken van die van leeftijdgenoten voorzichtig te uiten.
En finir avec Eddy Bellegueule deed me denken aan de film Billy Elliot, waarin een jongetje uit een Iers dorp tegen alle verwachtingen van de omgeving in op ballet wil in plaats van boksen, wat de andere jongens doen. Anders zijn dan anderen. Elliot was volgens mij niet homoseksueel, maar de strijd die hij voerde in het conservatieve milieu is dezelfde die Eddy voert. Eddy wil graag toneelspelen en naar een toneelschool, ook hij wil niet de gebaande paden volgen.

Édouard beschrijft indringend de zoektocht naar dat wat eigenlijk al vast stond. Dat kan niet in één bladzijde, daar moet je als lezer in meegevoerd worden, mee door de tragische dalen van Eddy die niet wil maar vooral niet kan toegeven aan zijn geaardheid. Als hij een keer met andere jongens een pornofilm naspeelt en met genoegen de rol van vrouw om zich neemt omdat die ontbreekt, geniet hij volop. Maar eenmaal thuis haat hij zichzelf om wat hij heeft gedaan.

En rentrant chez moi je pleurais, déchiré entre le désir qui avait fait naître en moi les garçons et le dégoût de moi-même, de mon corps désirant.

De lezer begrijpt Eddy, leeft met hem mee, maar begrijpt ook de ouders die door hun afkomst en beperkte levensruimte niet anders kunnen denken. Op cruciale momenten laat de schrijver ook zien dat de ouders onvoorwaardelijk van hun zoon houden. Bijvoorbeeld wanneer hij besluit te vluchten en zijn vader hem inhaalt en weer mee terug neemt.

Il a pleuré á son tour Faut pas faire ça, tu sais nous on t’aime, faut pas essayer de se sauver.

Dit boek zou verplichte literatuur moeten zijn op middelbare scholen, het geeft een indringend beeld van de afwijzing, het niet willen accepteren van ouders en de omgeving van de homoseksualiteit van jongeren. Maar ook ouders die niet willen weten dat hun kind misschien anders is dan de andere kinderen zouden het moeten lezen. Édouard verdient het om vele malen herdrukt en vertaald te worden. Juist omdat hij geen boodschap wil verkondigen, maar het verhaal vertelt zoals het is. De lezer kan er daarna mee doen wat hij of zij wil.

Arjen van Meijgaard