CB Compact, de light-dienstverlening voor kleine uitgeverijen, is twee jaar na de start gegroeid tot meer dan 500 klanten. Een aantal clusteruitgeverijen staakt mede door deze nieuwe concurrentie hun activiteiten.
CB Compact sloot zeven maanden na de start in februari 2010 al een contract met de honderdste aangesloten uitgeverijen. Sindsiden heeft de groei onverminderd aangehouden, maakt productmanager logistieke diensten Céline van Erp duidelijk. Gedurende hoogstens drie jaar levert CB maximaal 3000 exemplaren per jaar per uitgeverij uit – daarna is een reguliere aansluiting voordeliger gezien de lage vaste kosten en hogere variabele kosten van CB Compact. CB slaat maximaal 100 exemplaren van één titel op.
Inmiddels is het ‘regelmatig’ voorgekomen dat een uitgeverijen overstapt naar een reguliere CB-aansluiting. Ook zegt ‘af en toe’ een uitgeverij de aansluiting weer op vanwege tegenvallende verkoop van de boeken. Bij uitlevering van over het algemeen minder dan 30 exemplaren per jaar is CB Compact niet rendabel genoeg, zegt Van Erp. ‘Gelukkig is dit tot op heden beperkt het geval geweest en blijken de meeste starters juist te groeien.’
Het succes van CB Compact gaat gepaard met het einde van een aantal clusteruitgeverijen, die lagere distributiekosten bieden door één gezamenlijke CB-aansluiting. Het gaat om Personalia (eind vorig jaar), Verenigde Uitgeverijen Galaxa (per 30 april) en De Ronde Tafel (eind dit jaar). Daarmee blijven nog maar een handvol clusters over: onder meer De Vrije Uitgevers, Solarus (voor uitgeverijen van esoterische titels) en Schrijverspunt (voor amateurschrijvers die in eigen beheer uitgeven).
Van Erp wil niet ingaan op de vraag of er verband is tussen beide ontwikkelingen. Seb van der Kaaden van Personalia legt dat nadrukkelijk wel. ‘Wij zijn in 1999 begonnen toen CB de tarieven met 400 procent verhoogde omdat ze af wilden van kleine uitgeverijen. We zijn nota bene begonnen op advies van iemand van CB zelf. De huidige directie wilde de kleine uitgeverijen weer terug omdat ze zagen dat er een markt was die ze lieten liggen – een markt die ze zélf hebben gecreëerd.’
Toch geeft geen van drie gestopte clusteruitgeverijen CB Compact als exclusieve reden om te stoppen. De Ronde Tafel houdt ermee op omdat de 69-jarige eigenaar, voormalig CB-medewerker Ben Klomp, met pensioen gaat. ‘Na 51 jaar in het boekenvak vind ik het wel genoeg.’ Verenigde Uitgeverijen Galaxa houdt op omdat hij teveel klanten verloor. Dat kun je tenminste opmaken uit een mail van Aristos Bouïus die niet bereikbaar was voor nader commentaar. ‘De aangesloten uitgeverijen doen van alles: [ze] stoppen ook omdat de prijs/prestatieverhouding van het CB zoek is en ze dus andere manieren van distributie zoeken, zelf een Compactaansluiting nemen [of] zich aansluiten bij een ander cluster.’
Van der Kaaden van Personalia verlegt zijn aandacht naar zijn gelijknamige uitgeverij, onder meer van het vorig jaar met succes gelanceerde magazine Vertrek NL. ‘Wij konden niet als uitgeverij beginnen door hoge CB-kosten. Dankzij de clusteruitgeverij kon dat wel. Nu staat de uitgeverij op eigen benen en kunnen wij ons richten op de uitbouw daarvan. Met het magazine kwam er ook zó veel op ons af, dat kost enorm veel tijd en energie.’ Ook heeft hij nog altijd in Leens ‘de kleinste boekhandel van Nederland’ die hij dit jaar een impuls wil geven.
Van der Kaaden heeft de klanten van zijn clusteruitgeverij, waar ooit De Zonnestraal van Sonja Bakker toe behoorde, dan ook zonder hard feelings gewezen op de mogelijkheid over te stappen naar CB Compact. ‘De keus is uiteraard aan hen, maar ik heb aangegeven dat CB Compact een goedkope variant is. Ik vind ook dat CB goede stappen zet ten gunste van kleine uitgevers’.
Er blijven ook uitgeverijen die de voorkeur geven aan een clusteruitgeverij, vertelt Van der Kaaden. ‘Een aantal uitgeverijen hangt aan een cluster omdat het voor hun gevoel makkelijker is. Een cluster neemt alle administratie uit handen’. De Vrije Uitgevers, die in twee jaar is gegroeid van 135 naar 250 klanten, biedt – juist de afgelopen twee jaar – bovendien steeds meer diensten aan zijn klanten: van gezamenlijke inkoopvoordelen tot een collectief contract met streaming platform Yindo.
(Eerder gepubliceerd op Boekblad.nl, 23 maart 2012)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten