Veilinghuis Bubb Kuyper brengt aanstaande dinsdag een eerste selectie uit de bibliotheek van Gerrit Komrij onder de hamer. De veiling was Komrij’s laatste wens.
Een eerste druk van James Joyce’s Finnegan’s Wake uit 1939, die de Portugese dichter Vitorino Nemésio ooit aanschafte – met het originele stofomslag dat slechts een aantal heel kleine scheurtjes vertoont. De uiterst zeldzame anthologie van homoseksuele gedichten Men and boys van E.M. Slocum uit 1924. Een gesigneerde Mark Twain. De Engelstalige gedichten van Pessoa in zijn eigen uitgave. Brieven van Gerard Reve. Eerste drukken van Jan Frans Willems.
Al deze schatten – en nog vele, vele meer – zijn vanaf vandaag tot en met zondag in te zien bij het veilinghuis Bubb Kuyper in Haarlem. Ze komen uit de tot de nok toe met boeken gevulde woning van Gerrit Komrij, die afgelopen zomer overleed aan de gevolgen van een slopende ziekte. Aanstaande dinsdag worden ze geveild. En dan is het nog maar de eerste selectie die het veilinghuis heeft gemaakt uit de naar schatting vijftigduizend banden tellende bibliotheek.
Het kan niet anders of de catalogus van de veiling wordt in de toekomst zelf een collectors item. Komrij zou in ieder geval gelukkig worden van het idee, blijkt uit de vorige week verschenen bundel Halfgod verzamelaar waarin al zijn stukken over boeken bijeen zijn gebracht. Herhaaldelijk zingt hij daarin de lof van de veilingcatalogus als bron van begeerte naar nóg meer en nóg zeldzamer boeken. Hij las ze nog liever dan de boeken zelf.
Komrij was van jongs af aan gegrepen door het boek als object. Ook al groeide hij op in het afgelegen Winterswijk in een gezin waarin nauwelijks gelezen werd: hij greep iedere kans aan om boeken – donderde niet waarover – in huis te halen. Hij leende alle boeken uit de bibliotheek. Hij struinde alle marktkraampjes af. En omdat hij geen geld had, stal hij ze met tientallen tegelijk bij boekhandel Albrecht. Iedere nieuwe aanwinst beschreef hij nauwkeurig in zijn bibliografie.
Die drift naar méér boeken is daarna nooit meer overgegaan, schrijft Onno Blom in het nawoord bij Halfgod verzamelaar. Komrij spendeerde zo veel geld in antiquariaten, veilinghuizen, boekhandels en later op internet dat hij geregeld in geldnood kwam. ‘Als boekenliefhebber met een schrijverssalaris ben je altijd drie kwartier van je faillissement verwijderd’, zei hij daar zelf over. Maar het verklaart ook waarom hij meer dan veertig jaar zo ontstellend hard heeft gewerkt.
Van iemand die zo ernstig heeft geleden aan ongeneeslijke bibliofilie, kan je alleen maar een uitgebreide, exquise verzameling verwachten. Daarbij legde Komrij zich weinig beperkingen op. Oscar Wilde, populaire negentiende eeuwse lectuur, Zuid-Afrikaanse poëzie, boeken over boeken, Multatuli en natuurlijk erotica en scatologie – op al deze terreinen heeft Bubb Kuyper louter hoogtepunten in de aanbieding. Zo lijkt het althans.
Dat Komrij’s in decennia opgebouwde collectie nu uit elkaar valt, zal hem postuum niet deren. Integendeel. ‘De veiling is een kortstondig feest van Opstanding’, schreef hij al in 1985. In plaats van de stilte waarmee een collectie overgaat naar een nabestaande of instantie prefereerde hij het rumoer en de openbaarheid van een veiling, omdat alle boeken – ongeacht onderwerp of prijs – voor eventjes tot leven komen en daarna onderdeel uitmaken van een nieuwe bibliotheek.
Komrij zou dan ook niet beter eer kunnen worden aangedaan dan dezer dagen de kijkdagen bij Bubb Kuyper te bezoeken. En bij wijze van bidprentje: de veilingcatalogus aan te schaffen. Het liefst had Komrij daarin nog een aantal items van persoonlijk commentaar voorzien. Der Zee-Vaert Lof van Elias Herckmans met originele ets van Rembrandt, bijvoorbeeld. Of de eerste druk van Rimbauds Les Illuminations. Maar daar was hij helaas al te ziek voor.
(Eerder gepubliceerd op Knack.be, 22 nov 2012)
Zie ook de postume publicatie van Komrij, een recensie van zijn laatste roman De loopjongen, een bespreking van zijn essays over kunst en een dubbelinterview met Joost Zwagerman en Gerrit Komrij.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten