Veel boekverkopers mogen ‘Ons kookboek’ niet verkopen (Knack)

De nieuwe editie van Ons kookboek is een instant bestseller. Maar lang niet iedereen mag het boek verkopen. Tot grote ergernis van boekhandels die buiten de boot vallen en teleurstelling van brancheorganisatie Boek.be.

De nieuwe editie van Ons kookboek vond direct na verschijnen vorige maand gretig aftrek. Bijna tien procent van de fenomenale eerste oplage van 60.000 exemplaren was binnen twee weken verkocht, ondanks de forse verkoopprijs van 34,95 euro. In week 17 (22-28 april) bereikte de 86 jaar oude kookbijbel van de KVLV alias de Boerinnenbond de eerste plaats van de officiële verkoop-top 100 die Boek.be wekelijks verspreidt.

Toch is een deel van het boekenvak allerminst blij met de uitgave: zij mogen het boek niet verkopen. Boekservice NV, een dochterbedrijf van Standaard Boekhandel dat het boek namens KVLV distribueert, heeft Ons Kookboek alleen uitgeleverd aan Standaard Boekhandel en zelfstandige boekhandels. Een flagrant staaltje machtsmisbruik dat de boekenmarkt vergiftigt, klinkt het achter de schermen. Dat het boek desondanks ook elders ligt, komt omdat andere partijen het via derden hebben ingekocht.

 Boekservice zegt met deze strategie het boek recht te willen doen.  ‘Het kookboek heeft een degelijk en kwaliteitsvol imago. Dat willen we bewaken. Ook willen we een zo klantgerichte benadering garanderen voor de consument. Hij moet bijvoorbeeld uitgelegd kunnen worden wat het verschil is tussen de oude en nieuwe editie,’ vertelt Geert Schotte, gedelegeerd bestuurder van Standaard Boekhandel en Boekservice.

Dat betekent dat Ons Kookboek alleen te krijgen is via de kanalen van KVLV en Aveve, die van oudsher nauw met de bond samenwerkt, én boekhandels die een dergelijke klantgerichte benadering kunnen bieden. Schotte: ‘Het gaat om een boek dat populair is en dus omzet kan opleveren. Ik snap dat er partijen zijn die met plezier iets van die omzet willen. Maar sommige daarvan hebben nul kennis van het boek en kunnen de klant niet helpen.’ Hij vindt het principieel juist als een boek zo breed mogelijk naar de consument wordt gebracht. ‘Maar andersom moet de klant ook kennis van de verkoper verwachten.’

Boek.be vindt het een ‘bijzonder jammere zaak’. Directeur André Vandorpe begrijpt dat Boekservice iets wil doen aan ‘de nefaste verkooptechnieken van supermarkten’, maar deze selectieve distributie raakt ook andere boekverkopers. En dat is ook marktverstorend. ‘Dit is niet in het algemeen belang. Als dit soort prakijken schering en inslag wordt, wordt niemand daar beter van. Het boek zal in de verdrukking raken als niet iedereen de gelijke kans krijgt om een boek te verkopen.’

De brancheorganisatie kan echter niets doen. De wet staat KVLV en Boekservice toe om af te spreken een uitgave aan een beperkt aantal partijen uit te leveren. Boek.be wil ook niet tussen commerciële afspraken komen. Maar Vandorpe wil partijen wel overtuigen dit in de toekomst niet meer te doen. Boek.be heeft daarom contact gezocht met Boekservice en KVLV om opheldering te vragen. KVLV heeft echter nog niet gereageerd op een brief.

Naast de selectieve distributie zijn er meer ergernissen. Zo zei Boekservice aanvankelijk zich aan de lijst A-boekhandels van Boek.be te houden. Dat leek te verwijzen naar het A-label van het Vlaams Fonds voor de Letteren. Boekhandels die aan een aantal kwaliteitscriteria voldoen kunnen met dat label subsidie krijgen voor bijvoorbeeld auteurslezingen. Na protest van Boek.be trok Boekservice die term in. ‘Het is een ongelukkige woordkeus,’ zegt Schotte. ‘Wij bedoelden daarmee alleen algemene boekhandels.’

Ook de boekhandels die Ons kookboek wel mogen verkopen zijn niet gelukkig met hun exclusieve positie. Ten opzichte van de vorige editie heeft Boekservice de inkoopcondities fors verslechterd. Boekhandels moeten het boek per tien exemplaren tegelijk inkopen, zonder het gebruikelijke recht van retour, en krijgen nog maar 30 procent korting. Dat was 40 procent.

Wat moet je er evenwel aan doen? reageert boekverkoopster Iris Van Germeersch van I*Boeks in Gent en voorzitter van de Vereniging Vlaamse Boekverkopers. ‘Het gebeurt wel vaker dat de condities minder goed zijn. Maar dit boek kun je natuurlijk goed vergelijken met de vorige editie en dat valt de verslechtering goed op. Het is een commerciële beslissing van de uitgever.’ 

Schotte wil de condities niet bevestigen. Wel vindt hij dat Boekservice een goede deal biedt. ‘Je moet dat breder bekijken. Wij houden rekening met verwachte hoeveelheden, het risico dat we lopen met onbetaalde facturen, de transportenkosten die wij draaien, maar ook met bijvoorbeeld de mediacampagne die we op touw hebben gezet. De afgelopen maanden is er voor weinig boeken meer gedaan. De boekhandels betalen de rekening daarvan niet, dat doet Boekservice.’

KVLV was woensdag niet bereikbaar voor commentaar.

(Eerder gepubliceerd op Knack.be, 10 mei 2013)

Zie ook:

- Geert Schotte aan het roer bij Standaard Boekhandel

- De zelfstandige boekhandel is gelukkig moderner dan Marc Didden denkt

- De Vlaamse boekhandel: nieuwe initiatieven in tijden van crisis