Dit jaar is het precies 250 jaar geleden dat het debuut van
Belle van Zuylen verscheen. Uitgeverij Van Oorschot heeft De edelman ('Le noble') daarom opnieuw gepubliceerd in een aparte uitgave samen
met een essay van Nelleke Noordervliet. Wie het boekje, onwetend van de
feestelijke gelegenheid, in de boekhandel ziet liggen, zal zich afvragen waarom
het een jubileumuitgaven is. Op de sticker staan de jaartallen 1736 en 2013.
Maar het boekje verscheen dus 250 jaar geleden: 1736 moet 1763 zijn. Kan
gebeuren.
De edelman is
duidelijk een jeugdwerk – geschreven toen Belle van Zuylen de twintig net
voorbij was en onderdeel van een literair spel. Het verhaal, in deze uitgave
nog geen dertig pagina's, is onevenwichtig opgebouwd. De zinnen sluiten niet
allemaal evengoed op elkaar aan (al zou dat aan de gloednieuwe vertaling van
Rosalien van Witsen kunnen liggen). De personages zijn types, geen mensen van
vlees en bloed. En toch heeft het dezelfde frisheid die het werk van Belle van
Zuylen, allemaal op veel rijpere leeftijd geschreven, kenmerkt. Je ziet
onmiddellijk een jonge vrouw voor je, die glimlachend aan haar werktafel dit
verhaal in elkaar zet. Van begin tot eind straalt het plezier in haar eigen
creativiteit ervan af.
Indertijd spande de familie zich tot het uiterste in om De edelman direct uit de handel te
halen. De parodie op adellijke families die uitsluitend en alleen om afkomst
gaven, is nu niet meer brisant. Maar er zijn nog altijd genoeg mensen die zich op
hun status laten voorstaan. De scherpe ironie van sommige passages, zoals het
venijnige happy end, doet je opnieuw beseffen hoe idioot zulke mensen zich
gedragen.
Nog meer heruitgaven van Van Oorschot:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten