Verpletterende
indruk leidt tot verpletterend succes
Erich Maria Remarque was met Van het westelijk front geen nieuws
(1929) niet de eerste veteraan die over zijn ervaringen in de Eerste
Wereldoorlog schreef. Hij werd wel de succesvolste. Binnen een jaar werden er
in Duitsland een miljoen exemplaren van verkocht. Binnen 2,5 jaar was het
vertaald in meer dan twintig talen en verfilmd door Hollywood-regisseur Lewis
Milestone. De Nederlandse vertaling is – met uitzondering van de oorlogsjaren –
nooit uit druk geweest.
Het succes is goed te begrijpen. Remarque
weet buitengewoon efficiënt in een nog altijd frisse taal zijn boodschap erin
te hameren hoe vreselijk deze oorlog was. Het zinloze sterven van een hele
generatie jonge mannen, die niet begrijpen waarom ze voor de hoge heren vechten.
De afstomping, waardoor ze zich afgesneden voelen van het gewone leven. Het
soldatenleven waarin hiërarchie belangijker is dan goede voeding. Door ook de
kleine geneugtes te beschrijven, bijvoorbeeld als de jongens een keer goed
eten, is het contrast met de ellende in de loopgraven des te sterker.
Toen ik zelf Van het westelijk front geen nieuws op mijn 18e las, was
ik er zo kapot van dat ik het een jaar later al herlas. Bij de derde lectuur,
twintig jaar verder inmiddels, valt me vooral de slimme constructie op. De
roman heeft geen logische verhaallijn, maar zonder dat je er erg in hebt,
loodst Remarque de lezer langs alle denkbare aspecten van de oorlog: van
herstellen in het ziekenhuis tot deserteren uit heimwee. Dat verklaart de
didactische indruk die het boek maakt en het al te abrupte einde.
Toch is de verpletterende indruk er niet
minder om.
Erich
Maria Remarque – Van
het westelijk front geen nieuws (208 p.) –Erven J. Bijleveld, € 19,95. Deze maand verschijnt een herdenkingseditie met 32 pagina’s tellend filmalbum.
(Eerder gepubliceerd in BOEK 6, 2013)
Zie ook:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten