woensdag 20 november 2013

Italië heeft de primeur: Masterpiece, een X factor voor schrijvers (Knack)

Iedereen wist het. Ooit komt er een X Factor voor schrijvers. Het Italiaanse Rai3 heeft het nu geproduceerd. Zondag was de eerste uitzending van Masterpiece.

In iedere uitzending van een kleine anderhalf uur mogen tien amateurschrijvers hun werk presenteren voor de jury. De vier besten moeten in de volgende ronde in een half uur een opdracht vervullen: bijvoorbeeld een dagboekpagina schrijven van een man die blind wordt. Hun teksten verschijnen live in beeld en moeten na afloop worden voorgelezen aan de jury. De twee kandidaten die dan overblijven, moeten in de volgende ronde in 59 seconden hun roman pitchen bij een celebrity. Die stuurt één winnaar door naar de finale.
Aan kandidaten heeft Rai 3, dat het programma heeft ontwikkeld met het internationaal opererende productiemaatschappij FremantleMedia, geen gebrek. Binnen een maand hadden 5000 amateurschrijvers gehoor gegeven aan de oproep om een ongepubliceerd manuscript op te sturen. De juryleden hebben zonder meer literaire geloofwaardigheid: misdaadauteur Giancarlo de Cataldo, schrijver Andrea De Carlo en de Britse debutante Taiye Selasi, die in Rome woont en vloeiend Italiaans spreekt. Alle drie zijn vertaald in het Nederlands.
Na zes afleveringen volgt, in februari 2014, de finale. De winnaars van iedere aflevering worden aangevuld met zes afvallers – drie gekozen door de jury, drie gekozen door het publiek. De kandidaten strijden dan om een boekcontract bij de prominente uitgeverij Bompiani, die werk publiceert van onder andere Sandro Veronesi, Paolo Coelho, Umberto Eco en Jonas Jonasson. De winnende roman wordt in mei gepubliceerd in een ook voor Italiaanse begrippen verbijsterende oplage van 100.000 exemplaren.
Waarom de kandidaten meedoen blijkt duidelijk uit een artikel in The New York Times over Masterpiece: aandacht. Na te zijn afgewezen door reguliere uitgevers hopen ze alsnog gepubliceerd te worden. En belangrijker: lezers te vinden. Selasi snapt dat heel goed: 'Of je verlegen bent of niet, je moet jezelf – als je een publicerend auteur wilt worden – op een of andere manier bloot geven [om aandacht te krijgen]', zei ze tegen de Amerikaanse krant. Wel erkent ze dat de wedstrijd niet noodzakelijkerwijs een topauteur lanceert, maar slechts de beste schrijver van de deelnemers. 
De komende weken moet blijken of Masterpiece even succesvolle prime time-televisie is als X Factor, Idool of The Voice van Vlaanderen. De producers kopiëren in ieder geval alle methodes om spanning en entertainment op te wekken: close-ups van zwetende schrijvers, doorsneden met gefilmde bekentenissen, opzwepende muziekjes, juryleden die manuscripten in stukken scheuren, bezoekjes aan de kandidaten thuis met de coach Massimo Coppola, enzovoorts. Bij voldoende succes zal FremantleMedia het concept aan andere landen proberen te verkopen.
Vanzelfsprekend is niet iedereen blij met Masterpiece. Het programma 'zal veel mensen een idee van literatuur geven', klaagde Alessandro Baricco. 'Maar het is niet het idee dat wordt gedeeld door veel mensen die daadwerkelijk literatuur maken.' Toch werkt het openlijke populisme waarmee nieuwe teksten van amateurs aan de man wordt gebracht, misschien beter dan de platte manier waarop een programma als het tot de grond toe afgebroken Man zoekt boek serieuze literatuur slijt. Het is zeker eerlijker in zijn bedoeling: entertainen.
In ieder geval is het beter om het programma eerst te zien en dan pas te oordelen. Dat kan hier.
(Eerder gepubliceerd op Knack.be, 19 nov)

Geen opmerkingen: