Rechtenhandel in Frankfurt (3): Friese uitgevers zoeken belangstellenden voor hun eigen literatuur (Boekblad)

Frankfurt is rechten aan- en verkopen. Is dat anders nu Nederland en Vlaanderen gastland zijn? Aflevering 3: de Friese uitgevers, die voor het eerst een eigen stand hebben.

Het is maar een klein hokje. Maar de uitgevers die zijn verenigd in Boeken fan Fryslân (BFF) zijn er blij mee. Vorig jaar had het Nederlands Letterenfonds voor het eerst een brochure 10 Books from Friesland meegenomen naar de Buchmesse, dit jaar wordt de tweede brochure zelfs ondersteund met een eigen stand. De omslagen staan afgedrukt op de wand. De boeken zijn er voor iedereen om door te bladeren. En natuurlijk ontbreekt de Friese vlag niet.

'We wilden eerst gebruik maken van de stand van het Nederlands Letterenfonds,' vertelt voorzitter Ernst Bruinsma van BFF, tevens uitgever van Afûk. 'We wilden graag een plek om ons te presenteren. Want we zijn wel vaak op beurzen om boeken te kopen, maar als we ook iets wilden verkopen, praatten we niet automatisch met de juiste mensen. Zij raadden ons aan een eigen stand te nemen, zodat we onze literatuur zo zichtbaar mogelijk konden maken.'

Met steun van de provincie Friesland, die de volledige kosten voor de stand voor haar rekening nam, is dat gelukt. 'Zij helpen ons met de 10 Books en met de uitgave van een bloemlezing Friese literatuur die eind volgend jaar bij Francis Boutle Publications uitkomt. Deze uitgeverij heeft een reeks van inmiddels bijna delen met literatuur van Europese minderheidstalen zoals Occitaans en Maltees. Dan is het steunen van een stand een logisch vervolg.'

De vraag is nu: wat levert het op? Niet meteen een tas vol contracten. Dat heeft Bruinsma de provincie wel duidelijk gemaakt. 'Het is werk van lange adem. We leggen contacten, zoals iedereen hier, bouwen een netwerk uit. Er zijn wel al Friezen vertaald. Hylke Speerstra in het Engels. Tsead Bruinja in het Duits. Maar dat heeft ook tijd gekost. Speerstra is al dik in de tachtig. Bruinja treedt al lang veel op in Duitsland.'

Buitenlanders overtuigen van de waarde van Friese literatuur kost bovendien meer tijd 'omdat wij het van de inhoud moeten hebben. Wij kunnen maar zelden zeggen: van deze roman zijn al 10.000 exemplaren verkocht, van deze poëziebundel 3.000 exemplaren. Op cijfers verkopen gaat makkelijker. Maar wij moeten uitgevers overtuigen van de inhoud. Gelukkig bloeit de Friese literatuur momenteel, vooral in poëzie en de kinder- en jeugdliteratuur.'

Jitkse Kingma van uitgeverij Elikser doet het praktische werk namens de Friese uitgevers. Zij loopt systematisch per hal iedere gang door om contacten te leggen. 'Dat gaat niet vanzelf', zegt ze. 'Maar je moet het gewoon proberen. Er zijn altijd wel gaatjes in iemands agenda. Of je springt er even tussen als de ene afspraak voorbij is en de andere nog niet is begonnen. Grote uitgeverijen zijn daarbij minder geïnteresseerd dan kleine uitgeverijen.'

En als Kingma eenmaal een gesprek heeft – de eerste dag toch gelijk een handvol – merkt ze wel degelijk belangstelling. ‚Ze weten er niets van. Maar als je uitlegt hoe bloeiend de literatuur is: met eigen tijdschriften, prijzen, een subsidiestelsel, dan willen ze wel weten wat er in die taal zoal uitkomt. Of ik vertel dat klassiekers als David Copperfield tot moderne werken als Inferno ook in het Fries worden vertaald. Dat geeft de taal status.'

Vandaag is het hoogtepunt voor de Friese delegatie. Dan bezoekt de gedeputeerde voor cultuur van Friesland de stand en treden drie auteurs op het CB Lowlands Stage in de hal op: Anne Feddema, Tsaed Bruinja en Willem Schoorstra. 'Nee, niet in het gastlandpaviljoen. Fries is niet wat wij delen,' zegt Bruinsma. 'Jammer. Maar als een echte Fries maak ik me er niet druk over. Ik vertrouw op de kwaliteit van de Friese literatuur. Dan leert men die ook wel kennen.'

En dan volgend jaar weer een eigen stand? 'Misschien dat we volgend jaar alleen een stand nemen in Bologna. Maar we komen zeker terug in 2018, als Leeuwarden culturele hoofdstad van Europa is. Dan willen we ook Nederlandse en buitenlandse uitgevers naar Leeuwaren uitnodigen, bijvoorbeeld in samenwerking met een literair festival. Ja, ook Nederlandse uitgevers. Die kennen onze literatuur ook slecht en zijn vaak minder geïnteresseerd dan buitenlandse uitgevers.'

Zie ook:

- Boekhandel Wever begint internetboekhandel voor Friese boeken
- Rechtenhandel in Frankfurt 2016 - aflevering 1 & aflevering 2