vrijdag 15 november 2019

Een boekhandel winnen – Cies-Jan van Heerden blikt een jaar later terug (Boekblad/Boekenpost)

Cies-Jan van Heerden won vorig jaar in loterij een tweedehands boekhandel in Wales. De omzet viel aanvankelijk tegen. Maar hij heeft alle vertrouwen dat de combinatie met bordspelwinkel annex -café van Bookends een succes gaat maken.

Natuurlijk trekt Cies-Jan van Heerden klanten die hem en zijn boekwinkel in Cardigan een keer in het echt willen zien. Een keer zelfs uit Australië. Ze hadden al een trip door Wales uitgezet en Bookends aan hun programma toegevoegd toen ze het verhaal van de Nederlander op het lokale nieuws hadden gezien. 'Heel leuk', vertelt hij. 'Ook als ze uit Nederland komen. Spreek ik af en toe weer eens Nederlands. Maar over het algemeen kopen ze niet veel.'
Hij begrijpt de nieuwsgierigheid wel. Vorig jaar september was Van Heerden heel even wereldnieuws. Van het Britse The Guardian tot de Spaanstalige Amerikaanse krant La Opinion: alle media meldde dat hij een tweedehands boekhandel had gewonnen in een loterij. The One Show, een actualiteitenmagazine dat dagelijks wordt uitgezonden op BBC 1, was zelfs aanwezig toen hij begin november de sleutels kreeg overhandigd.
De belangstelling garandeert echter niet dat het zijn zaak voor de wind gaat. De verkopen vallen tegen. 'Het begon aardig. Toen kwam de winter, toch al een rustige periode in dit plaatsje in Wales dat het van toerisme moet hebben, deels vanuit het buitenland. De laatste twee maanden is de omzet weggezakt. Dat geldt voor alle winkels in Cardigan. Ik hoor iedereen zeggen dat het minder druk is dan vroeger. Misschien door de Brexit, ik weet het niet.'
Van Heerden heeft het assortiment daarom aangepast. Maar daarover later meer.

De 31-jarige Van Heerden had nooit geambieerd boekhandelaar te worden. Hij was altijd wel een fanatieke lezer: scifi, fantasy, soms historische fictie – de 'nerdy stuff', zoals hij zegt. Ook richtte hij zich al vroeg op Engelstalig. 'Dat begon met deel twee van Harry Potter. In het Nederlands klonk het zo knullig, vond ik.' Een vast adresje voor zijn aankopen had hij niet. 'Ik kocht online, maar ook random bij winkels waar ik toevallig binnenkwam.'
Hij woonde lange tijd overal en nergens tot hij op 25 minuten rijden van Cardigan neerstreek. Hij had daar een stuk land gekocht om dat geschikt te maken voor landbouw – in de eerste plaats door bomen en heggen te laten groeien, zodat het beschutter lag. Als het hem zou lukken van het land te leven, kon hij een one planet development (opd) krijgen. Ofwel: een bouwvergunning voor een huis. 'In Nederland zou me dat zonder miljoenen op de bank nooit lukken.'
Voorlopig woonde hij er in een caravan. Zijn geld verdiende hij als farmsitter: een invaller op boerderijen als de boer ziek is of op vakantie gaat. En boodschappen deed hij in de 4.184 inwoners tellende plaats aan de Teifi-rivier. Bookends werd zijn vaste boekhandel, waar hij regelmatig voor vijf tot tien pond een stapeltje boeken haalde. 'Zeker in de winter. Dan is er 's avonds helemaal niets anders te doen dan lezen in mijn caravan.'
Uitgerekend deze winkel – geopend in 2014 – werd verloot. Paul Morris, samen met zijn vrouw eigenaar, wilde om gezondheidsredenen van Bookends af, maar wilde hem niet verkopen uit angst dat een grote keten zijn plaats zou innemen. Hij wilde integendeel iemand anders die net als hij de droom had om een eigen boekwinkel te runnen, de kans geven. Dat was nu eenmaal alleen realistisch als hij de winkel weggaf. Vandaar de loterij.
Iedere klant die gedurende drie maanden voor ten minste 20 pond boeken kocht, maakte automatisch kans. Ook Van Heerden, die een keer – toen zijn zus op bezoek was – doelbewust voor zoveel geld boeken kocht. 'En toen won ik. Ik was zelf aan het werk op een boerderij waar ik geen bereik had, zoals je overal in Wales geen bereik heb. Toen ik uiteindelijk het sms'je had ik eerst kop koffie nodig om te beseffen wat me nou was overkomen.'

De loterij veranderde Van Heerdens leven. Hij haalde een zakenpartner naar Cardigan: de 23-jarige IJslander Sveinbjörn Stefán Einarsson, die hij al tien jaar kende van een online gamecommunity, nooit in het echt had ontmoet, maar die interesse in de boekhandel toonde. En hij regelde een appartement in het plaatsje zelf, waar ze beide konden wonen en een deel van de boekenvoorraad konden stallen.
Na twee maanden namen Van Heerden en Einarsson het beheer over van de winkel, die ietwat verborgen ligt achter de Highstreet – je moet door een poort om bij de binnenplaats te komen waaraan het bescheiden, maar gezellige winkeltje ligt; alleen een poster naast de poort attendeert de voorbijganger op Bookends. Tijd om zich voor te bereiden was er niet. Daarvoor was Van Heerden te druk met de laatste klussen als farmsitter.
'Ik had geen idee', geeft hij toe. 'Maar de vorige eigenaar zei dat het werk erg hands off was. De mensen in de winkel willen met rust worden gelaten. Je hoeft als tweedehandsboekhandelaar ook niet bepaalde boeken in huis te halen. De voorraad blijft op peil doordat mensen me bellen: of ik hun oude boeken wil ophalen? Daar betaal ik niet voor. Het is eerder een gratis ophaalservice, en zij hebben meer ruimte in huis. Het is allemaal niet zo moeilijk.'
Daarnaast houdt hij zich bezig met internet. Bijzondere boeken zoals gesigneerde exemplaren zet hij op eBay. Dat gebeurt betrekkelijk spaarzaam. En met enige regelmaat zet hij in één middag of avond een flinke partij op Amazon. 'Alleen boeken uit het appartement. Je wilt voorkomen dat je boeken op internet verkoopt die je net in de winkel hebt verkocht. Alles ligt er op stapels en in kratten, maar: op alfabetisch volgorde. Ik kan alles er goed vinden.'
Daar hoopte Van Heerden in korte tijd een goede omzet mee te maken. 'Het waren wat duurdere en zeldzamere boeken, waarmee je niet concurreert met grotere partijen die met speciale deals en prijsacties toch goedkoper zijn. Helaas duurde het veel langer dan gedacht voor we op Amazon zaten. De Britse bureaucratie is erg langzaam. Voor je zoiets als een national insurance number hebt. En dan maakte Amazon ook fouten.'

Inmiddels runt Van Heerden Bookends in zijn eentje. Einarsson is na een half jaar terug naar huis gegaan. Niet om zakelijke redenen: de heimwee van de IJslander was té groot. Maar het komt het bedrijf niet slecht uit. De omzet – niet zo hoog als sommige media berichtten – is bij lange na niet genoeg om met twee personen van te leven, wat nodig bleek omdat Van Heerden de winkel in deze constructie toch niet kon combineren met zijn werk als farmsitter.
En dan valt de omzet nog tegen ook. Behalve de wegblijvende toeristen en de trage start op Amazon zijn daar nog meer redenen voor. 'Er zitten nu zo veel charity shops in Cardigan, die allemaal bakken met boeken voor 50p hebben staan. En omdat zij geen huur hoeven te betalen van de gemeente kunnen zij het zich wel veroorloven om in de duurste panden van de Highstreet te zitten. Een heel merkwaardig beleid.'
Ook is Van Heerden een andere eigenaar dan Morris. De klanten die met hem over literatuur en poëzie kwamen praten, bleven geleidelijk aan weg. In plaats daarvan kwamen steeds meer andere liefhebbers van scifi, fantasy en horror zoals hijzelf is – genres die steeds beter zijn vertegenwoordigd in de winkel. Maar het duurt natuurlijk even voor deze doelgroep in de wijde omtrek de weg naar de winkel weet te vinden.
'Het idee was om een tweede winkel te openen', zegt Van Heerden. 'Een boekhandel en een winkel/café met bordspellen. Nu ik het alleen doe, combineer ik het onder een dak. Ik hou de genres die bij bordspellen passen – ook bijvoorbeeld horror en kinderboeken. De verhouding boeken-bordspellen is nu fifty-fifty. Het vereist een gerichter inkoopbeleid, maar via mijn contacten lukt dat wel. Ook al moet ik ervoor betalen, ik verkoop dat ook beter.'
En dat slaat aan. Inmiddels rijden sommige klanten tot wel een, anderhalf uur naar Cardigan om bij hem spellen te spelen en boeken te kopen. Tot Van Heerdens blijdschap. 'Ik wil echt mijn best doen om van deze boekhandel een succes te maken. Zo'n kans als dit krijg je maar één keer in je leven. En het is ook leuk, deze winkel. Vooral al die mensen die over de vloer krijgt. Al die lokale mensen. Het is vaak kleurrijk volk.'
(Eerder gepubliceerd in Boekblad en Boekenpost)

1 opmerking:

Unknown zei

Beste klant,
Wat zijn uw financiële behoeften?
We bieden start- en uitbreidingskapitaal voor bedrijven, projectfinanciering, kleine en grote franchise-investeringskapitaal en persoonlijke lening enz. Geen onderpand vereist, geen boetes voor vervroegde of late terugbetaling. Krijg vandaag direct korte en lange termijn kapitaalleningen.

@2% lage rente
Binnen 1 tot 10 jaar Duur of meer
neem contact met ons op via e-mail: expertfundinginfo@gmail.com