De cultuur opener maken, zoeken naar groeimogelijkheden en
de uitrol van het nieuwe business modellen. Peter Hendriks, de nieuwe directeur
van Malmberg, vertelt over zijn eerste maanden bij de educatieve uitgeverij.
Wat gaat het toch eigenlijk traag met die digitalisering in
het onderwijs, dacht Peter Hendriks altijd. In de wetenschappelijke uitgeverij,
waar hij zelf werkte, was de content allang verrijkt elektronisch toegankelijk
via databases, terwijl zijn kinderen nog met vijf kilo papier in hun rugtas
naar school gingen. Docenten en leerlingen hadden toch zo snel mogelijk
efficiëntere leermiddelen moeten kunnen krijgen?
'Als je eenmaal in die wereld stapt, blijkt het uiteraard
genuanceerder te liggen', zegt de nieuwe directeur van Malmberg nu. 'Leraren
zijn vaak terughoudend om de digitale slag te maken. Zij houden – heel
begrijpelijk – vast aan een bewezen manier van werken. Maar ook leerlingen
geven nog steeds aan hoe prettig ze het vinden om vanuit een boek te werken. En
de iPad is niet de oplossing voor alles, zoals je als buitenstaander geneigd
bent te denken. Je moet blended
concepten aanbieden, omdat je sommige leerelementen het beste via folio en
andere, zoals verwerken, oefenen en toetsen het beste via digitale oplossingen
leert. Je moet daarbij aansluiting houden met de transitie van het onderwijs,
anders slaan je producten domweg niet aan.'
En dan is Malmberg, vindt Hendriks, allesbehalve een
achterblijver naast de grootste educatieve spelers in Nederland:
ThiemeMeulenhoff, Noordhoff en Zwijssen. 'Malmberg is op tijd op de digitale
trein gesprongen. Kijk naar de bezetting op ons kantoor: meer dan een de helft
van onze mensen is continu bezig met digitale ontwikkeling en serviceverlening
– en dat terwijl het een grote uitdaging is om goede it-mensen te krijgen,
omdat iedereen aan hen trekt. Malmberg heeft gelukkig ook de omvang om de vaak
serieuze investeringen hierin op te kunnen brengen.'
Bijna dertig jaar werkt Hendriks in de uitgeverijsector. Tot
twee jaar geleden altijd bij de opvolgers van het bedrijf waar hij in 1988 als
trainee begon: Wolters Kluwer. Nadat Kluwer de wetenschappelijke tak had
verzelfstandigd en deze vervolgens fuseerde met de eveneens afgestoten
wetenschappelijke divisie van Bertelsmann tot Springer, belandde Hendriks in de
directie van deze uitgeverij. Daar bleef hij tot Springer fuseerde met Nature,
de laatste vijf jaar als chief publishing
officer.
Na zijn vertrek bij Springer Nature zat hij daarna al snel
in het circuit van start-ups en commissariaten. 'Maar toen ik werd gebeld voor
deze functie kon ik de verleiding niet weerstaan en ging ik in gesprek met
moederbedrijf Sanoma. Malmberg is zo'n prachtig bedrijf, dat echt impact heeft
op het aanbod van educatie in Nederland.' Hendriks' voornaamste taak werd het
om de uitgeverij 'de volgende stap te laten maken in de transitie naar een
uitgeverij met een integraal aanbod van folio en digitaal. Want dat je de beste
bent, wil nog niet zeggen dat je het goed doet.'
Hij trof een 'redelijk verzuilde organisatie' aan. Malmberg
is nog altijd primair georganiseerd rond wat hij 'deelmarkten' noemt:
basisonderwijs, voortgezet onderwijs en mbo. 'Malmberg is een verzameling
mini-bedrijven compleet met winst- en verliesrekening. Maar een digitale
uitgeverij draait om het ontwikkelingen en exploiteren van digitale concepten
en platformen die marktoverstijgend zijn. Dat vereist een geïntegreerde
klantgerichte organisatie.'
Hendriks formuleert het scherper dan het in werkelijkheid is
om zijn punt duidelijk te maken. 'Er is al veel te winnen door een cultuur van
openheid te bevorderen. Dat begint bij mij. Ik heb na mijn aantreden op 1 mei
ook mijn managementteam gevraagd als Malmberg-executive naar de hele
onderneming te kijken. Die mindset straalt door naar de kernteams en zo naar
het hele bedrijf.'
En dan zie je dat er in vijf maanden al veel gewonnen is.
'Ja, dat gaat heel snel. Medewerkers – over het algemeen hoogopgeleid en zeer
gemotiveerd – kijken meer over de grens van hun unit heen naar wat goed is voor
onze klanten. Dat zie je terug in samenwerkingsverbanden tussen units en in
investeringsbeslissingen die worden genomen. De “concurrentie” is tenslotte
buiten en niet binnen.'
Hendriks kan deze beweging naar een nieuwe organisatie
beheerst en doordacht uitvoeren omdat Malmberg opereert in een stabiele,
cyclische markt. 'Wel is marktwerking er na de invoering van de wet op de
gratis schoolboeken niet op vooruit gegaan, door de consolidatie aan de kant
van de distributie en de verplichte aanbesteding. Traditionele boekenfondsen
met verhuurmodellen belemmeren de snelheid van innovatie.'
Dat ziet Hendriks bijvoorbeeld terug in de problemen met
digitale leveringen die er dit jaar waren. 'Dat is mij echt een doorn in het
oog. Docenten en leerlingen willen eenvoudig toegang krijgen via één handeling,
maar het is nu onnodig complex georganiseerd. Dat maakt digitale levering voor
scholen bovendien duurder dan het kan zijn. Eigenlijk geldt dat ook voor de
levering van fysieke boeken. Als je bedenkt hoe vaak een boek wordt verplaatst
voor het van de Chinese drukker bij de leerling belandt. Dat moet beter
kunnen.'
Toch treden vanuit met name de IT-wereld nieuwe spelers toe
op deze markt, die totaaloplossingen bieden aan basisscholen: leermiddelen,
software én hardware. 'Gelukkig hebben wij fantastische content, dat blijft ook
in de toekomst de basis voor Malmberg. Als wij echter willen groeien, moeten we
wel nog meer veranderen van een methode-ontwikkelaar in een aanbieder van
oplossingen voor scholen, docenten en leerlingen. Dat betekent dat ook wij onze
horizon moeten verbreden.'
Welke kant Malmberg precies op beweegt, kan Hendriks niet
zeggen. Hij werkt de komende maanden nog aan zijn strategisch plan. 'Er zijn
opties genoeg om te groeien. Denk aan de thuismarkt. Ouders zijn steeds meer
bereid te investeren in hun kind. Huiswerkbegeleidingsinstituten schieten als
paddenstoelen uit de grond. Een andere optie is de groeiende educatieve
corporate markt. Sanoma is daarmee met Sam al gestart: een apart bedrijf dat
zich specifiek richt op safety-trainingen en wordt geleid door mijn voorganger
Harold Rimmelzwaan.'
Sanoma heeft eerder dit jaar haar belang in de Nederlandse
tv-branche verkocht, daarmee ontstaat meer focus op learning; 'Sanoma heeft een
prachtige positie in Noord-Europa met vijf marktleiders. Daarbij wordt de
digitale transitie door samenwerking met de uitgeverijen in andere landen,
zoals het Belgische Van In, versneld. Methodes waren vaak specifiek aan een
land gebonden. Maar voor het creëren en uitrollen van digitale oplossingen
geldt dat niet. Van Ins Bingel-platform voor het basisonderwijs, is al uiterst
succesvol in Zweden en Finland.'
Dat vereist ook op dit niveau een open houding. 'Niet denken
dat je zelf de beste van de klas bent, maar van elkaar leren. Als ik naar het
succes van Bingel kijk, denk ik: petje af, wat kunnen wij daar mee?'
Wat wel zeker is: op de lokale markt draait het in de
toekomst om the battle of the platforms.
En dan moet je wel een platform hebben om mee te battelen. Hendriks is daarom 'erg gecharmeerd' van het MAX-model
dat Malmberg dit jaar heeft gelanceerd. Het platform, bij de start voor twaalf
methodes in het voortgezet onderwijs, biedt alle leerstof digitaal, aangevuld
met jaarlijks een eigen boek voor iedere leerling. De technologie is bovendien
adaptief en verrijkt met toetsen en tools voor docenten.
'Max is echt een gepaste stap voorruit', zegt Hendriks. En
het slaat behoorlijk goed aan, zonder aantallen te willen noemen. 'Het eerste
jaar was duidelijk boven verwachting, hoe vaak gebeurt dat? Met Max wordt
bovendien het traditionele concept van een methode voor vier tot zes jaar – en
in het basisonderwijs nog langer – definitief vervangen door een jaarlijks
releasemodel, waarbij leerlingen altijd de meest actuele en bijgewerkte versie
hebben. En dat voor een vergelijkbare prijs als een traditionele methode. Niet
voor niets hebben Europese collega's al veel belangstelling voor Max.'
Dus ook al heeft Hendriks zijn strategisch plan nog niet
klaar, 'de lijnen zijn helder'. Malmberg 'gaat dergelijke modellen verder
uitrollen'. En er komt natuurlijk een versie voor het basisonderwijs, al dan
niet in samenwerking met onze Belgische collega’s. En dan komt het –
uiteindelijk toch zo snel mogelijk, weet Hendriks nu – wel goed met de
transitie van het onderwijs.
(Eerder gepubliceerd in Boekblad magazine, nov 2017)
Zie ook:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten