woensdag 22 april 2015

DOK Delft koerst na haalbaarheidsstudie nog steeds af op vorming educatief centrum (Bibliotheekblad)

Er staat nog altijd niets vast, vertelt manager marketing en communicatie Mark Borneman van DOK Delft. De precieze omvang van de bezuinigingen niet – momenteel vastgesteld op 1,2 miljoen euro per 2017 voor de bibliotheek en de Vrije Akademie (VAK) die samen zullen gaan in de bestaande centrale vestiging. Noch de exacte invulling van de bezuinigingen – de omvorming naar een educatief centrum voor kinderen tot 14 jaar en hun ouders en leerkrachten. De presentatie van een haalbaarheidsstudie vorige week verandert daar niets aan.
'De gemeente Delft heeft het heel zwaar,' zegt Borneman. 'Ze krijgt de begroting nu al niet sluitend, mogelijk moeten er nog miljoenen gevonden vonden. Daarbij blijkt het lastig voor Delft om langer dan twee, drie maanden aan uitgangspunten vast te houden. Zo was het de bedoeling dat de docenten van VAK zelfstandig verder gaan. Nu wordt er toch weer gesteggeld over de vraag: kan dat wel? Kunnen ze in een keer ondernemer worden? Moet er toch een overgangsperiode komen? Al dat soort onderhandelingen hebben weer gevolgen voor onze businesscase.'
Feit blijft dat gemeente al in september vorig jaar positief heeft gereageerd op de toekomstvisie. Die komt in het kort neer op: investeren in de dienstverlening voor de jeugd, afbouwen in de dienstverlening voor volwassenen. 'Het uiteindelijke besluit van de gemeente heeft geen effect op onze ambitie, wél op de omvang ervan. Wij hebben in de plannen op het maximaal haalbare ingezet. Mocht er mogelijk een paar ton minder voor overblijven, dan bereiken we minder scholen en minder kinderen én moeten we mogelijk verder snijden in het aanbod voor volwassenen.'
De investeringen in de jeugddienstverlening richten zich op drie plekken, somt Borneman op. Ten eerste het klassieke aanbod aan materialen, evenementen en dergelijke in de bibliotheek. Ten tweede het aanbod via het onderwijs: van consultatiebureau en peuterspeelzaal tot basisschool. En ten derde het aanbod thuis. Vooral in de laatste twee wil DOK fors investeren. 'We verdubbelen onze inzet voor het onderwijs bijna. We willen vooral projecten die vaak tijdelijk zijn – na twee, drie jaar vervalt dan de subsidie – regulier maken.'
De investering gaat ten koste van het aanbod voor volwassenen. DOK stopt helemaal met de uitleen van films, muziek en beeldende kunst. Het boekenaanbod krijgt vijftig procent minder ruimte. Door minder ruim te presenteren zal het aanbod zelf minder drastisch krimpen. 'Het aanbod wordt actueler en krijgt een sterkere nadruk op populaire thema's als reizen, gezondheid en opvoeding. We laten de archieffunctie enigszins los. We hebben wel al vastgesteld wat we wel en niet blijven doen, maar zolang er geen definitief besluit is van de gemeente zijn die rapporten niet openbaar.'
Deze keuze betekent echter niet dat DOK leden na hun veertiende verjaardag laat vallen. Borneman: 'Het doel is om zo veel mogelijk volwassenen te behouden. Bekend is van andere bibliotheken dat als je boetes afschaft, leden minder snel afvallen. We hebben daarom allerlei rekensommen gemaakt om te zien wat het effect is van zulke maatregelen: minder boete-inkomsten, maar wel meer abonnementsinkomsten. Daarbij krijgen volwassen nog steeds heel veel, al vanaf 15 euro per jaar. Ook omdat we het aanbod zo goed mogelijk afstemmen op wat elders in de regio is te krijgen.'
De plannen betekenen vooral een accentverschuiving. Van 70 procent kosten en inkomsten uit dienstverlening voor volwassenen gaat de organisatie naar 70 procent uit dienstverlening voor jeugd. 'Het blijkt al jaren dat volwassenen minder uitlenen en minder vaak lid zijn. Wat je ook doet. Financiering vanuit lokale politiek loopt ook op vele plekken al jaren terug, zo ook in Delft. Aan de andere kant groeit de vraag van jongeren. En halen wij –  steeds succesvoller in het aanboren van derdegeldstromen – juist voor onderwijsprojecten veel subsidie binnen.'
De omvorming naar een educatief centrum roept de vraag of DOK straks nog een bibliotheek is – terwijl het nota bene de eerste was die werd verkozen tot Beste Bibliotheek. 'De branding blijft in ieder geval bestaan,' reageert Borneman. 'Ook omdat we steeds sterker afhankelijk zijn van de samenwerking met regionale bibliotheken en van landelijke initiatieven als de digitale bibliotheek. De digitale bibliotheek is niet alleen aan noodzakelijke aanvulling op ons volwassenenaanbod. We hebben nieuwe diensten van de KB voor de jeugd ook nodig.'
Verder denkt DOK er niet over na wat voor instelling het precies is. 'Nu al is veertig procent van onze businesscase educatie – voor kinderen, maar ook voor bijvoorbeeld laaggeletterden. We gebruiken de term "educatief centrum" vooral om de gemeenteraad te laten zien wat wij kunnen zijn. Bij "bibliotheek" denken veel buitenstaanders nog altijd aan boeken uitlenen. Hoewel? In Delft noemen mensen sinds twee jaar educatieve dienstverlening de belangrijkste taak van de bibliotheek. Dan pas komt uitlenen.'
Toch snapt Borneman de ophef over de plannen van DOK. 'Elders spreekt men er soms schande van, omdat wij een doelgroep laten vallen. Voor ons is het ten eerste niet zo'n grote stap. Wij hebben na een reorganisatie een aantal jaar geleden de groep-14+ laten vallen. De huidige plannen voelen als een logisch vervolg. En ten tweede brengt de focus op één doelgroep je ook veel. Het maakt veel duidelijker wat je doet. Richting sponsoren en fondsen bijvoorbeeld. Het geeft ook het gevoel dat we ergens aan bouwen en niet alleen maar een teruglopende businesscase proberen te dempen.'
Na de presentatie van de haalbaarheidsstudie is nu gemeente Delft aan zet. Omdat de gemeente onder curatele staat, moet ook de provincie Zuid-Holland met de plannen instemmen. Voor de zomer heeft DOK zeker geen duidelijkheid meer. 'Hopelijk stemt de raad eind september in met de definitieve plannen. En niet nog later, want in 2016 gaat de eerste tranche van de bezuinigingen al in.'
(Eerder gepubliceerd op Bibliotheekblad.nl, 20 apr)

Zie ook:

Geen opmerkingen: