Een primeur. Het samenwerkingsverband van 29 zelfstandige boekhandels Colibro stopt na dertien jaar. De boekhandels zelf blijven bestaan. Ze zoeken andere manieren om samen te werken.
Colibro was het meest zichtbaar door de gezamenlijke marketing en stand op de Boekenbeurs. Maar het aantal aangesloten zelfstandige en kinderboekhandels was te laag om dat rendabel vol te houden. Colibro maakt sinds 2007, toen drie leden kort na elkaar failliet gingen, verlies. Dat verlies is opgelopen tot gecumuleerd 70.000 euro. ‘Dan kom je op het punt dat het geen zin meer heeft om door te gaan’, zegt directeur Luc Vander Velpen.
Het bestuur van de coöperatieve vennootschap nam de beslissing al deze zomer, maar ging sindsdien door om de zaken juridisch en statutair correct af te handelen. ‘We hebben wel een streefdatum waarop alles achter de rug moet zijn, maar die hou ik nog even voor me,’ zegt Vander Velpen. ‘Daarna verdwijnt de naam Colibro voorgoed als samenwerkingsverband.’
De nekslag voor het samenwerkingsverband Colibro was het faillissement van boekhandel Forum in Mechelen begin dit jaar. Vander Velpen: ‘Ook ging dit jaar Passaporta (Brussel) en Walry (Gent) weg, en sloot Woeste Willem (Aalst) zijn deuren. Daarvoor in de plaats kwamen wel Station Berlaar (Berlaar) en kOEK & bOEK(Erebodegem), maar dat zijn starters – die hebben nog weinig inkoopkracht. Theoria (Kortrijk) zoekt een overnemer, maar wie krijg je dan terug voor de huidige eigenaar? Zo verzwakte de globale inkoopkracht drastisch.’
De overgebleven aangesloten boekhandels zelf bleven redelijke tot goede resultaten boeken . ‘Bij de grote uitgeefconcerns is de totale omzet van de Colibro-winkels tussen 2006 en 2010 met 32 procent gestegen, al verschilde dat per boekhandel.’ Ook bij alle andere uitgeverijen is de omzet volgens Vander Velpen gegroeid. ‘En we hadden vorig jaar 20.000 actieproducten in de winkel die voor veel traffic zorgden.’
Het lidgeld van 29 boekhandels, dat sinds de oprichting in 1998 nooit is verhoogd, was echter simpelweg te laag om het bureau, de site en de marketingacties te blijven onderhouden. Initiatieven om dat te keren, mochten niet baten. Colibro startte in 2007 Books2 om de vaste kosten over meer partijen te spreiden. Ook is gesproken met vertrekkende leden over terugkeer. Zo deden Het Paard van Troje (Gent) en De Groene Waterman (Antwerpen) onlangs mee met een actie in samenwerking met De Standaard.
‘Maar ieder samenwerkingsverband moest zichzelf bedruipen en daarvoor bleef Colibro met te weinig’, zegt Vander Velpen. ‘Er zijn niet veel kandidaatleden over om weer te kunnen groeien. Daarbij was het lidmaatschap beperkt tot een of twee boekhandels per stad. De vertrekkers kwamen niet terug op hun beslissing, die wilden niet weer iets van hun persoonlijke vrijheid opgeven. Nieuwe boekhandelaren zijn af en toe wel gestart, maar vaak bleken dat achteraf hobbyisten. Op een uitzondering als Passaporta en De Zondvloed (Mechelen) na is dat nooit een succes.’
Ook al verdwijnt binnenkort de naam Colibro, het bedrijf erachter blijft wel bestaan. De aangesloten boekhandels willen proberen om op een andere manier samen te werken – en daar het liefst al binnen een paar weken of maanden mee willen beginnen. Vander Velpen: ‘Never spoil a good crisis, zei Hillary Clinton. Een crisis is ook een reflectiemoment, waarop je kunt analyseren wat goed ging, wat niet en wat je nog kunt behouden – in welke vorm dan ook. Samenwerking is voor zelfstandige boekhandels hoe dan ook noodzakelijk. Het is dus best mogelijk dat we volgend jaar weer een nieuwe vorm van synergie hebben gevonden en bijvoorbeeld nog steeds een gezamenlijke stand op de Boekenbeurs hebben.’
Vander Velpen wil ook positief terugkijken op de afgelopen dertien jaar. ‘Wij zijn begonnen toen de boekhandels door de angst voor e-commerce waren geparalyseerd als konijnen voor een groot licht. Dankzij onze samenwerking hebben we de neergang van de zelfstandige boekhandel sinds de jaren tachtig tot stilstand kunnen brengen en zelfs kunnen ombuigen. Daar ben ik trots op. De automatisering bleek zelfs een weldaad voor de boekhandel te zijn omdat het veel kosten verlaagde.’
Zoals Colibro is opgericht op een scharnierpunt in de ontwikkeling van de boekhandel, zo vindt het einde van Colibro ook plaats op een scharnierpunt. De reden: de opkomst van het digitaal lezen. ‘Nu stelt dat nog niets voor in Vlaanderen. Dat heeft dus niets te maken met het besluit om te stoppen. Maar het heeft er wel voor gezorgd dat iedereen nadenkt over de richting waarin het boekenvak evolueert en welke toegevoegde waarde de boekhandel nog kan bieden.’
Geen opmerkingen:
Een reactie posten