De start van Brave New Books heeft de concurrentie geen
schade gedaan. De markt voor uitgaven in eigen beheer groeit onstuimig.
Uitbreiding en verbetering van een actief aan de auteur gebracht dienstenpakket
zorgt de komende jaren voor een extra impuls voor omzetgroei.
Over de aantallen zijn ze bij Brave New Books enthousiast.
Bijna achthonderd paperbacks en bijna vierhonderd e-boeken zijn er via het
platform gepubliceerd, zegt Emile op de Coul, manager special sales van Singel
Uitgevers. Als je doublures verrekent zijn het, acht maanden na lanceren, zeker
negenhonderd verschillende titels. Daarvan zijn er 25.000 exemplaren verkocht.
En er zit nog wat in de pijplijn: het aantal aangemaakte accounts loopt tegen
de zevenduizend.
Ligt Brave New Books daarmee op koers? Volgens de –
overigens foutieve – aanname dat Nederland een miljoen schrijvers telt met de
ambitie om te publiceren wilde Singel-directeur Paulien Loerts na drie jaar
25.000 titels hebben gepubliceerd. 'We zullen pas in juni, als we een jaar
bezig zijn, kijken of we op koers zitten,' zegt Op de Coul. 'De groei is na de
piek in het begin natuurlijk afgevlakt, maar daarom zullen we er binnenkort een
impuls aan geven. We werken aan een plan.'
Ook over de verkoop van diensten toont Op de Coul zich
tevreden. De omzet is naar zijn zeggen tot nu toe elke maand hoger dan de maand
ervoor. De bestlopende diensten zijn: redactie, een leesscan en het maken van
verkoopteksten. Het pakket is dan ook in die richting uitgebreid: auteurs kunnen
nu ook vertalingen laten maken, redactie en correctie van Engelse teksten en
telefonische begeleiding. 'Alleen beoordeling van bekende auteurs loopt niet
als verwacht'.
Het opmerkelijke van deze groei is dat het allesbehalve ten
koste gaat van de concurrentie. De grote partijen op deze markt –
Mijnbestseller.nl, Pumbo en Free Musketeers – zeggen allemaal dat het goed met
hen gaat. Het positiefst is Peter Paul van Bekkum dat als partner aan Brave New
Books ook profiteert van de introductie daarvan. 'Wij scoren voor het derde
jaar op rij een triple digit groei. Voor dit jaar verwachten we een
soortgelijke groei. De groei is echt onstuimig.'
Behalve het eigen merk en Brave New Books draait het
platform op vijfentwintig tot dertig sites. Dat zijn eigen merken als Ius (voor
juridische boeken), Anoda Publishing (groene boeken), Mijnchicklit.nl
(inderdaad: chicklit), maar ook sites van bijvoorbeeld Media Groep Limburg en
een twintigtal boekhandels als Iwema en Vermeer. Ooit ambieerde
Mijnbestseller.nl een landelijk dekkend netwerk van boekhandels die in de eigen
regio auteurs hielpen, maar dat is niet gelukt.
'Waarom, weet ik eigenlijk niet,' zegt Van Bekkum. 'Wij
dachten: dat is een heel mooi plan, maar boekhandels hebben blijkbaar hun
handen vol aan hun eigen uitdagingen. Zie wat er is gebeurd met Polare. De
focus ligt enorm op: blijven bestaan over een paar jaar. Misschien krijgen
boekhandels later weer ruimte om zich te richten op nieuwe initiatieven. En
misschien zijn boekhandels afgehaakt omdat het in hun ogen onvoldoende
resultaat opleverde. Dat houdt het op.'
Alleen het crowdfundingsplatform TenPages.com heeft het niet
gered. Schrijvers de mogelijkheid bieden om met een voorproefje van tien
pagina's tekst aandelen te verkopen aan fans en vervolgens dat geld te
gebruiken om het boek te publiceren bij een reguliere uitgeverij bleek geen
rendabel model, moest oprichter Valentine van der Lande vorige maand
constateren. Ook de omslag naar het crowdfunden van projecten van bekende
auteurs en die zelf uitgeven heeft niet mogen baten.
De groei van deze markt zit hoofdzakelijk in het aantal
auteurs dat in eigen beheer uitgeeft, zegt Klaas van Eijkern van Free
Musketeers. 'Het aantal manuscripten dat binnenkomt en het aantal aanvragen
voor offertes blijft langzaam groeien. Vijf tot tien procent per maand ten
opzichte van dezelfde maand een jaar eerder. Maar aan de verkoopkant merken wij
ook de crisis in het boekenvak. Net als de hele markt hebben wij daarin sinds
2008 zo'n twintig procent verloren.'
De verklaring voor de aanhoudende groei is dan ook een grotere
bekendheid van de mogelijkheden om in eigen beheer uit te geven. Gopher was in
al 1997 de eerste die internet en printing on demand inzette om auteurs zelf te
laten publiceren. Free Musketeers vierde vorig jaar al zijn tweede lustrum.
Maar bij gebrek aan grootschalige reclamecampagnes ontdekken veel auteurs pas
wanneer ze daadwerkelijk in eigen beheer zouden willen uitgeven wat de opties
zijn.
'Het dringt langzaam door tot het publiek', vertelt Van
Bekkum. 'Mensen vertellen het door als ze zelf een boek hebben uitgegeven en
dat trots laten zien – zowel fysiek als in de sociale media. En als je zoekt op
internet vind je gelijk een aantal mogelijkheden. Zoals onze concurrenten
letten we dus op de spelregels van Google, die keer op keer veranderen, om
bovenaan te komen. Dat dan een partij als Bol.com mee doet, geeft self
publishing zo'n boost: een mail van hen bereikt 4,5 miljoen mensen.'
Ook lijken er meer mensen te zijn gaan schrijven. Onderzoek
uit 2007 wees uit dat 60.000 Nederlanders ambitie hebben om te publiceren. Uit
de extrapolatie van hun eigen klantgegevens kwam Pumbo begin dit jaar uit op
71.000. Het aantal klanten per postcodegebied werd daarbij vergeleken met het
totaal aantal inwoners in dat gebied. Voor Van Eijkern is deze groei niet
verrassend: De mogelijkheden om te publiceren werken als trigger om
daadwerkelijk te gaan schrijven.
Ten derde werkt de titelreductie bij met name
concernuitgeverijen in het voordeel van uitgeven in eigen beheer. Als auteurs
worden afgestoten omdat ze te weinig verkopen, ligt het al gauw voor de hand
het in eigen beheer te doen. Free Musketeers heeft vorig jaar zelfs een aparte
imprint opgericht voor heruitgaven van bekende auteurs: Ambitium, dat inmiddels
twintig boeken van auteurs als Yvonne Kroonenberg, Ellen Teijsinger en Loek
Kessels heeft gepubliceerd.
Alle partijen merken de toevloed van professionals onder hun
klanten – zie alleen al de bekende namen bij Brave New Books: Patty Harpenau,
actrice Belinda Meuldijk, filmmaker Dick Maas en vertaler Hans van Cuijlenborg,
die allen bij traditionele uitgevers hebben gepubliceerd – en voor een deel ook
oude titels via dit platform opnieuw hebben uitgebracht. Van Cuijlenborg biedt
zijn vertalingen van Guy de Maupassants verhalen aan.
Het zijn echter hoofdzakelijk non-fictieauteurs die eigen
beheer opzoeken. Business consultants die een boek als visitekaartje gebruiken,
of deskundigen op zo'n kleine nichemarkt dat een uitgeverij er geen brood in
ziet hun werk te exploiteren. Ook CB, de boekendistributeur die in 2013 3289
verschillende in eigen beheer uitgegeven titels on demand produceerde, valt het op dat hieronder steeds meer
professionals zitten voor wie uitgeven in eigen beheer zeker geen vanity publishing is.
De groei van deze markt zal aanhouden nu gratis publiceren
de standaard is geworden. Bij Gopher moest je in de begintijd 2500 gulden
betalen – en anno 2014 altijd nog 1595 euro. Daartegenover staan platformen als
Brave New Books, Mijnbestseller.nl of Lulu. Alleen voor de aanvraag van een ISBN
moet een auteur betalen (12,75 euro). Alle andere kosten betaalt een auteur pas
als hij een exemplaar heeft verkocht. Ook als hij via een boekhandel verkoopt,
draagt hij dan pas zijn marge af.
Het andere dominante model is dat van Free Musketeers en
Boekscout. Zij opereren als traditionele uitgevers: zij vermarkten een
exploitatierecht. Het verschil is dat zij kosten voor redactie en vormgeving zo
laag mogelijk houden. Alleen boeken met potentie worden actief aan de
boekhandel aangeboden. Iedere uitgave wordt zo al winstgevend vanaf circa
zeventig verkochte exemplaren. Daarbij krijgen auteurs hooguit één
presentie-exemplaar, zodat familie en vrienden aan de winst bijdragen.
Uiteraard wijzen Van Bekkum en Van Eijkern op de voordelen
van hun model ten opzichte van het andere. Platforms als Mijnbeststeller.nl
geven auteurs echt, voor de volle honderd procent, de keuze om een
uitgeefpakket aan diensten samen te stellen, legt Van Bekkum uit. Nee, zij
laten auteurs zwemmen, vindt Van Eijkern. 'Dan hebben auteurs een boek geüpload
en gebeurt er vervolgens niets. Wij zien nu al dat ze vervolgens toch op zoek
gaan naar een partij die hen kan helpen.'
Maar feit blijft dat ze zich vooralsnog niet te concentreren
op een concurrentiestrijd. In plaats daarvan werkt iedereen aan een verbetering
en uitbreiding van het dienstenpakket. Zo is Free Musketeers dit jaar begonnen
hun inmiddels 4.000 uitgaven te laten vertalen in het Engels en die aan te
bieden in Amerika. Gratis, de verkoop van boeken en diensten moet de kosten
terugverdienen. Ook gaat het bedrijf naar de belangrijke internationale beurzen
als Frankfurt en Bologna.
Brave New Books wijst haar schrijvers sinds kort
nadrukkelijker op de mogelijkheden om omslagen te maken – ook ontwerpen van professionele
vormgevers. Zo reageert het platform op de wat lacherig geuite kritiek dat wel
erg veel boeken in de speciale winkel op Bol.com hetzelfde omslagbeeld hadden.
'Het is de vrijheid van de auteur om te kiezen wat hij of zij wil,' legt Op de
Coul uit. 'Maar wij realiseren ons ook wel dat te veel dezelfde omslagen niet
goed zijn voor de verkoop.'
De bedrijven willen bovendien dat hun auteurs meer gebruik
maken van hun diensten. Alleen als zij hun best doen een zo goed mogelijk
gemaakt boek op een zo goed mogelijke manier onder de aandacht brengen, zullen
wij immers opvallen in het snel groeiende aanbod. 'Bij ons huurt vijf procent
van de auteurs een dienst in,' zegt Van Bekkum, die een team van elf
freelancers heeft. 'Bij auteurs van managementboeken is dat vijftien procent.'
Hoe lang duurt het nog voor een via een self
publishing-bedrijf uitgegeven boek de Bestseller 60 haalt? De bestverkopende
titels lijken weinig afzet te kennen. De grootste seller van Brave New Books is
Lichaamstaal van Ton van Engelen, de
winnaar van de prijs voor het beste geüploade boek op dit platform: een paar
honderd exemplaren, aldus Op de Coul. Bij Pumbo haalt 8 procent van de titels
een verkoop van meer dan 500 exemplaren. Daarentegen haalt 72 procent de
honderd exemplaren niet.
Toch zal de primeur niet lang meer op zich laten wachten,
verzekeren de producenten. 'Op korte termijn', zegt Van Bekkum, die ook zijn
eerder gedane uitspraak dat in 2020 de helft van de bestsellerlijst in eigen
beheer is nogmaals onderstreept. Daarbij haalde Michel Hoetmer, die zijn werk
deels in eigen beheer uitgaf, daarmee de top 5 van de managementboektop 100.
Van Eijkern houdt het op 'nog dit jaar' – en dan zal een uitgave zijn van zijn
literaire imprint Literoza.
Zal de eerste bestseller in ieder geval een e-boek zijn? Dat
lijkt er niet op. Waar self publishing in Amerika een kwart van de digitale
verkoopranglijsten inneemt, lijken Nederlandse auteurs een voorkeur te hebben
voor papier. De verhouding papier-digitaal bij Brave New Book is 2 op 1. Elders
is het nog minder. Bij Pumbo is 15 procent digitaal. Bij Free Musketeers 3 tot
4 procent. 'En ik zie daar geen stijging in komen,' zegt Van Eijkern.
(Eerder gepubliceerd in Boekblad magazine, maart 2014)
Zie ook:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten